Aquilegia ottonis subsp. ottonis

Ύδατα Στυγός 12/06/2010

φωτογραφίες Γιάννης Κοφινάς

Τα φοβερά και τρομερά Ύδατα της Στυγός στον Χελμό, όπου η Θέτις έλουσε τον γιο της τον Αχιλλέα για να γίνει αθάνατος, αποτελούν έναν εκπληκτικό βιότοπο με πολλά σπάνια και ενδημικά φυτά. Η «κολομπίνα της Στυγός» (Aguilegia ottonis subsp. ottonis) είναι ένα από αυτά. Ανθίζει νωρίς το καλοκαίρι γύρω από την σπηλιά της Στυγός, για την οποία οι αρχαίοι πίστευαν ότι αποτελούσε μία από τις πύλες του Άδη.

Η Aquilegia ottonis (Boiss. 1859) subsp. ottonis είναι ενδημικό φυτό της Πελοποννήσου (Χελμός, Ύδατα Στυγός) και της Στερεάς Ελλάδας (Παρνασσός, Γκιώνα). Το φυτό πρωτοβρέθηκε από τον καθηγητή Θεόδωρο Ορφανίδη το 1852 στον Χελμό. Είναι ένα από τα τρία υποείδη της Aquilegia ottonis. Τo δεύτερο, επίσης ενδημικό, φύεται στον Ταΰγετο (subsp. taygetea) και το τρίτο στον Όλυμπο και το Βέρμιο (subsp. amaliae).

Βιότοπος: ασβεστολιθικοί βράχοι, πετρώδεις πλαγιές, ρεματιές, βραχώδη εδάφη σε υψόμετρα πάνω από 1100 μ.

Ανθίζει από τον Μάιο μέχρι το καλοκαίρι.

Ετυμολογία:

Aquilegia < áquila (από το πλήκτρο που θυμίζει το ράμφος του αετού ή αναφέρεται στους ορεινούς βιότοπους που ευδοκιμεί το φυτό.

ottonis < αφιερωμένη στο Βαυαρό βασιλιά της Ελλάδας (1832-1862) Όθωνα ή γερμανιστί Otto von Wittelsbach (1815-1867).

άποψη από το εσωτερικό της σπηλιάς της Στυγός

Dianthus tymphresteus

Βαρδούσια 30/05/2010

φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Ο Dianthus tymphresteus [(Boiss. & Spruner) Boiss. 1859] είναι ελληνικό ενδημικό με εξάπλωση σε Στερεά Ελλάδα (Γκιώνα Βαρδούσια, Τυμφρηστό) και Πελοπόννησο (Χελμό, Ερύμανθο, Παναχαϊκό). Περιγράφηκε με υλικό από το Βελούχι, την υψηλότερη κορφή του Τυμφρηστού.

Βιότοπος: λιβάδια, ξηρά βοσκοτόπια, σε υψόμετρα 1700-2200 μ.

Στελέχη πολυάριθμα. μήκους 4-12 εκ.

Βασικά φύλλα γραμμικά-οριζόντια.

Ταξιανθία πυκνή με 1-3 άνθη ανά στέλεχος.

Πέταλα ρόδια με σκούρες μοβ κηλίδες στην βάση.

Ανθίζει Ιούνιο - Αύγουστο

Ετυμολογία:

Dianthus < Δίας + άνθος < Διόσανθος (Θεόφραστος)

tymphresteus < Τυμφρηστός, όρος της Ευρυτανίας.

Οίτη 10/08/2013
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Stachys spruneri

Πάρνηθα 08/05/2011

φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Ο Stachys spruneri (Boiss. 1848) είναι ενδημικό είδος της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας.

Βιότοπος: Πετρώδεις θέσεις και σχισμές βράχων, σε μεσαία υψόμετρα.

Πολυετής φρυγανώδης, πολύκλαδη πόα με ξυλώδη βάση και ανερχόμενους βλαστούς. Φύλλα μυτερά, οδοντωτά με αραιές τρίχες.

Άνθη: λευκά με πορφυρές γραμμώσεις.

Άνθιση: τέλη Μαΐου - Ιούνιος.

Ετυμολογία:

Stachys < στάχυς (από την διάταξη των ανθέων).

spruneri < προς τιμήν του Βαυαρού βοτανικού Wilhelm von Spuner (1805-1874).

Narcissus poeticus

Οίτη 29/05/2010

φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Ο Narcissus poeticus (L. 1753) φύεται σε υγρά ορεινά λιβάδια, σε υψόμετρα 1100-2400 μ. στην οροσειρά της Πίνδου και σε βουνά της Κεντρικής Ελλάδας και της Βόρειας Πελοποννήσου. 
Ευρωπαϊκό βολβώδες φυτό. 
Βολβός ωοειδής, έως 3,5 εκ.
Φύλλα ταινιοειδή γλαυκοπράσινα.
Άνθη ανά ένα, αρωματικά, μεγάλα μέχρι 7 εκ., με πέταλα αντωοειδή έως δισκοειδή, αλληλοκαλυπτόμενα. Παραστεφάνη κοντή και ανοιχτή, κίτρινη με χείλη κοκκινωπά.
Ανθίζει Απρίλιο - Μάιο.

*** Το υποείδος Narcissus poeticus subsp. radiiflorus (Salisb.) Baker 1888 φύεται σε βουνά της Μακεδονίας και της Ν. Πίνδου, Ανθίζει Απρίλιο - Ιούνιο.

Οίτη 29/05/2010

Papaver nigrotinctum

Αμοργός 29/03/2006

φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Papaver nigrotinctum (Fedde 1909) είναι φυτό των Βαλκανίων και της Δυτικής Μικράς Ασίας, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.

Βιότοπος: ακαλλιέργητα χωράφια, λιβάδια, άκρες δρόμων, ενίοτε σε διάκενα δασών σε υψόμετρα 0-700 (-1000) μ.

Φύλλα πτεροσχιδή με λοβούς επιμήκεις, λογχοειδείς. Βλαστός ελαφρά τριχωτός.

Άνθος μικρό κόκκινο ή πορτοκαλί με μεγάλη μαύρη κηλίδα στο κέντρο. Κωδία επιμήκης, τριχωτή, κωνική, με οξεία δόντια.

Ανθίζει Μάρτιο -Ιούνιο.

Ετυμολογία:

Papaver -eris < μήκων, παπαρούνα

nigrotinctum < nigro μαύρο + tingo χρωματίζω ==> από τον μαύρο φάρυγγα.

Κέα 30/04/2011

Mesembryanthemum nodiflorum

Ηρακλειά, βραχονησίδα Αβελάς 24/05/2010

φωτογραφίες  Γιάννης Γαβαλάς

Το Mesembryanthemum nodiflorum (L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό. 

Φύεται σε παραθαλάσσια ενδιαιτήματα, στην Νότια και την νησιωτική Ελλάδα. Ανθίζει από τον Απρίλιο.

Ετυμολογία:

Mesembryanthemum < μεσημβρία + ανθέω (επειδή ανθίζει το μεσημέρι) // < μέσος + έμβρυο + άνθεμον, κατά τον Λινναίο, επειδή η ωοθήκη με το έμβρυο του σπέρματος βρίσκεται στο κέντρο του άνθους.

nodiflorum < nodus (λατιν.) κόμβος, κόμπος, όζος, άρθρωση ==> με άνθη στους κόμπους - όζους των βλαστών.

Petrorhagia glumacea

Χελμός 12/06/2010

φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Petrorhagia glumacea [(Bory & Chaub. 1838) P.W.Ball & Heywood 1964)] είναι βαλκανικό φυτό με εξάπλωση σε Πελοπόννησο, Νότια Πίνδο και με επιφύλαξη σε Στερεά Ελλάδα και Ιόνιο.

Βιότοπος: φρύγανα, λιβάδια, χωράφια σε υψόμετρα έως 1000 μ.

Ανθίζει Απρίλιο-Ιούνιο και Σεπτέμβριο-Οκτώβριο.

Ετυμολογία:

Petrorhagia < πέτρα + ραγή (ελληνιστική: ραγάς, ραγάδος) ρωγμή, ρήγμα, σχισμή ==> αναφορά   στο περιβάλλον ανάπτυξης τέτοιων φυτών, στις ρωγμές των πετρωμάτων και στα διάκενα ανάμεσα στις πέτρες.

glumacea < gluma λέπι (από τα λέπια στα βράκτια, όπως έχουν τα αγρωστώδη).

Verbascum acaule

Χελμός 12/06/2010

φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Verbascum acaule [(Bory & Chaub. 1832) Kuntze 1891] είναι ενδημικό του Χελμού και του Ταΰγετου. 

Βιότοπος: διαβρωμένα βραχώδη εδάφη, σχισμές ασβεστολιθικών βράχων, χαλικώδεις θέσεις, σε υψόμετρα 1850-2400 μ.
Πολυετές φυτό. Φύλλα βάσης ωοειδή-επιμήκη, ακανόνιστα και πριονωτά ή οδοντωτά.
Το μικρό του μέγεθος και η έλλειψη βλαστών προφανώς αποτελεί προσαρμογή στις καιρικές συνθήκες των μεγάλων υψομέτρων, όπου, εκτός από το χιόνι, συνηθισμένο καιρικό φαινόμενο είναι και οι δυνατοί άνεμοι.
Ανθίζει από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο.
Ετυμολογία:
Verbascum < verbascum (λατιν.) φλόμος < ίσως από barba < barbáscum γενειάδα, από τις τρίχες στα φύλλα και τα άνθη.

acaule < α στερητικό + καυλός (βλαστός).

Ranunculus cacuminis

Βόρας 04/06/2010

φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Ο Ranunculus cacuminis (Strid & Papanicolaou 1978) είναι τοπικό ενδημικό του όρους Βόρας. Περιγράφηκε από την κορυφή Καϊμακτσαλάν. Εξαπλώνεται και στις δύο πλευρές του Βόρα, σε Ελλάδα και Severna Makedonija.

Πολυετές είδος με πολύ βραχύ κάθετο ρίζωμα, το οποίο φέρει δέσμες από σαρκώδεις ατρακτοειδείς ρίζες.

Φύλλα βάση 5 με μακρύ μίσχο.

Ανθοφόρος βλαστός 6-12 εκ. ανερχόμενος, χωρίς διακλαδώσεις.

Βιότοπος: υποαλπικά λιβάδια, συνήθως κοντά σε πηγές ή σε χιόνι που λιώνει.

Άνθη λευκά.

Ανθίζει από τα μέσα Μαΐου μέχρι τα μέσα Ιουλίου.

*** Περιλαμβάνεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (2009) με τον χαρακτηρισμό Τρωτό (VU).

Ετυμολογία:

Ranunculus < rana βάτραχος. Ο Πλίνιος γράφει ότι «ονομάζουμε ranunculus το βότανο που οι Έλληνες ονομάζουν βατράχιο» = βατράχιο, επειδή ορισμένα είδη αυτού του γένους ευδοκιμούν σε υδάτινο περιβάλλον.

cacuminis < cacumen -inis κορυφή, άκρο = της κορυφής. 

Dianthus corymbosus

Όσσα (Κίσσαβος) 07/06/2010

φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Ο Dianthus corymbosus (Sm. 1809) είναι ενδημικό αγριογαρύφαλλο της Βορειοανατολικής Ελλάδας, από το Πήλιο και την Όσσα μέχρι τον Άθωνα και τα βουνά της Μακεδονίας και της Θράκης. 

Βιότοπος: ξηρές και πετρώδεις θέσεις σε υψόμετρα έως 1.400 μέτρα.

Κάλυκας μεγάλος, αδενωδώς τριχωτός. 

Ανθίζει από το τέλος της άνοιξης. 

Ετυμολογία:

Dianthus < Δίας + άνθος < Διόσανθος (Θεόφραστος)

corymbosus < κόρυμβος (κορυφή) ==>  επειδή τα άνθη, ανεξάρτητα από το ύψος των ποδίσκων, εμφανίζονται στο ίδιο επίπεδο.

Dactylorhiza cordigera subsp. cordigera

Βόρας 04/06/2010

φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Dactylorhiza cordigera [(Fr.) Soó 1962)] είναι βαλκανικό είδος. Στην Ελλάδα την βρίσκουμε στα βουνά της βόρειας χώρας, πάνω από τα 1.000 μέτρα. 

Στην Ελλάδα έχουν περιγραφεί 4 υποείδη ή ποικιλίες αυτής της Δακτυλόριζας. Από αυτά αναγνωρίζεται ως ξεχωριστό υποείδος η Dactylorhiza cordigera subsp. pindica [(B.Willing & E.Willing) H.Baumann & R.Lorenz 2005] η οποία ευδοκιμεί και πιο νότια σε Δ. Θεσσαλία και Στερεά Ελλάδα. (Vascular plants of Greece, an annotated checklist, 2013)

Βιότοπος: υγρές θέσεις, άκρες ρυακιών και υγρά λιβάδια.

Σχετικά μικρό αλλά εύρωστο φυτό, με ύψος μέχρι 40 εκατοστά. Τα φύλλα της έχουν μεγάλες, πυκνές, μελανές κηλίδες.

Άνθη  πορφυροϊώδη σε πυκνό στάχυ στην κορυφή του βλαστού.

Άνθιση από τον Μάιο μέχρι τα μέσα του καλοκαιριού.

Ετυμολογία:

Dactylorhiza < δάκτυλο + ρίζα = Δακτυλόριζα ==> από το σκληρό ρίζωμα που είναι χωρισμένο σαν τα δάκτυλα του χεριού.

cordigera < cor, córdis καρδιά + gero φέρω ==> από το σχέδιο που έχουν τα άνθη της και το οποίο μοιάζει με το σχήμα της καρδιάς.

Crepis incana

Πάρνηθα 22/07/2012

φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Crepis incana (Sm. 1813) είναι ενδημικό φυτό της Νοτιοανατολικής Ελλάδας (Πάρνηθα, Μαίναλο, Ερύμανθος, Χελμός, Παρνασσός) και της Εύβοιας.

Συλλέχτηκε από την Δίρφη της Εύβοιας τον Ιούλιο του 1787 κατά την διάρκεια της βοτανικής αποστολής του Sibthorp στην Ελλάδα. Υδατογραφία του Bayer περιλαμβάνεται στην μνημειώδη έκδοση Flora Graeca.

Πολυετής πόα με κοντούς βλαστούς, έως 20 εκ. και διχοτομικές διακλαδώσεις ιδιαίτερα κοντά στην βάση τους. Ρόδακες φύλλων που δημιουργούνται από ένα διακλαδισμένο υπόγειο σύστημα.

Φύλλα πτεροσχιδή, χνουδωτά με πυκνές κοντές γκρι ή άσπρες τρίχες, με λογχοειδή οδοντωτά πλάγια τμήματα.

Βιότοπος: ορεινές βραχώδεις θέσεις, σε υψόμετρα 1000-2400 μ. 

Άνθη ωοειδή, κωδωνοειδή, με γλωσσίδια ρόδινα. 

Άνθιση: Μάιος - Αύγουστος.

Ετυμολογία:

Crepis < κρηπίς - επειδή η ρίζα του φυτού εισχωρεί βαθιά και σχηματίζει βάση (κρηπίδα), όπως αναφέρει ο Θεόφραστος

incana = πολιά, γηραιά (λευκότριχη) ==> από τις άσπρες και γκρίζες τρίχες στα φύλλα που θυμίζουν το κεφάλι γηραιού ανθρώπου.

Η υδατογραφία του Bayer από την Flora Graeca

Crocus pelistericus

Βόρας 19/06/2011 

φωτογραφία Ζήσης Αντωνόπουλος

Ο Crocus pelistericus (Pulevic 1976) είναι ενδημικός των ορέων Βόρας, Βαρνούς και του πλησιόχωρου Πελπετζάκ (Pepeljak) της Severna Makedonija. Περιγράφτηκε σχετικά πρόσφατα, το 1976, από τον βοτανικό Πούλεβιτς, από το όρος της Severna Makedonija Πελιστέρ (σλαβική παραφθορά της λέξης «περιστέρι»), όπου και ευδοκιμεί.

Περιλαμβάνεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας 1995.

Βιότοπος: υγρά αλπικά λιβάδια, σε υψόμετρα 1900-2500 μ.

Οι χιτώνες του βολβού είναι νηματώδεις-δικτυωτοί. Φύλλα όρθια, 3 -4, συνάνθια, χωρίς μεσαία νεύρωση.

Περιάνθιο με χρώμα βαθύ μοβ. Το ίδιο χρώμα έχουν ο φάρυγγας και ο λαιμός. Ανθήρες κίτρινοι. Στύλος λευκός έως πορτοκαλί-κίτρινος, διαιρεμένος σε τρεις βραχίονες

Άνθιση: Μάιος – Ιούνιος.

Ετυμολογία:

Crocus <κρόκος < πιθανώς από την κρόκη (υφάδι) από τα γεννητικά όργανα (ανθήρες, κλπ) που έχουν παρόμοιο σχήμα με τα υφάδια.

pelistericus < Pelister Περιστέρι.

Βόρας 04/06/2010 

φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Lavandula stoechas αγριολεβάντα

 Μονεμβασιά 01/05/2010

φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η αγριολεβάντα (Lavandula stoechas L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα εκτός της ΒΔ χώρας.

Είναι ένα από τα πιο γνωστά αρωματικά βότανα. Οι ηρεμιστικές και καταπραϋντικές του ιδιότητες την έκαναν πολύ αγαπητή ήδη από την αρχαιότητα. Παρασκεύαζαν μάλιστα και ένα κρασί αρωματισμένο μ’ αυτήν, τον στοιχαδίτη οίνο του Διοσκουρίδη. 

Οι χρήσεις της λεβάντας στην ιατρική την κοσμετολογία αλλά και στο σπίτι είναι άπειρες. Μικρά υφασμάτινα σακουλάκια με αποξηραμένα άνθη λεβάντας μπορούν να τοποθετηθούν στις ντουλάπες για να αρωματίζουν το χώρο και να απωθούν τα έντομα. 

Χρησιμοποιείται επίσης για να αρωματίσει γλυκά και ποτά ενώ ως αφέψημα ηρεμεί, χαλαρώνει και καταπραΰνει τους πόνους.

Είναι πολύ όμορφο φυτό για τον αρωματικό κήπο και μπορεί να φυτευτεί σε παρτέρια και μπορντούρες. Πολλαπλασιάζεται εύκολα με μοσχεύματα και πιο δύσκολα με σπόρο. Συλλέγονται τα άνθη όταν το φυτό είναι σε πλήρη άνθιση και στη συνέχεια αποξηραίνονται σε σκιερό μέρος.

Παλιότερα, από τη λεβάντα παρασκεύαζαν το καραμπάχι, ένα λάδι που οι πλανόδιοι έμποροι το πουλούσαν μαζί με το δαφνέλαιο στις νοικοκυρές. Έριχναν τα άνθη της λεβάντας στο λάδι και το εξέθεταν στον ήλιο. Στη συνέχεια το καθάριζαν με μια απλή διήθηση και το προϊόν ήταν έτοιμο. 

Βιότοπος: θαμνότοποι, φρύγανα, πετρώδεις τοποθεσίες, σε υψόμετρα 0-500 (-800) μ.

Πολύκλαδο φρύγανο, πολύ αρωματικό με φύλλα χνουδωτά, γραμμοειδή σε όλο το μήκος του βλαστού. 

Άνθη μικρά, χοανοειδή, σκούρα βιολετιά, σε πυκνό στάχυ στην κορυφή του οποίου αναπτύσσονται μεγάλα ρόδινα βράκτια με μήκος μέχρι 5 εκ.

Ανθίζει Μάρτιο - Μάιο.

Ετυμολογία:

Lavandula < υποκοριστικό του lavanda < lavo πλένω λούζω.

stoechas < Στοιχάδες νήσοι < στοιχώδες (σε μια σειρά, ευθυγραμμισμένο).

Muscari cycladicum subsp. subsessilis

Ηρακλειά 25/04/2011

φωτογραφία Γιάννης Γαβαλάς

Το Muscari cycladicum subsp. subsessilis [(Bentzer) Raus, 1996] είναι παρόμοιο με το τυπικό υποείδος Muscari cycladicum subsp. cycladicum. Διαφέρει σε ορισμένους ποσοτικούς χαρακτήρες.

Ετυμολογία:

Muscari < μόσχος (σχετίζεται με το περσικό mushka = γεννητικός αδένας), ελαιώδες, έντονα αρωματικό υγρό που βγαίνει από τον γεννετικό αδένα του ασιατικού ελαφιού «μόσχος ο μοσχοφόρος» (πρβ: μοσκοβολώ, μοσχοκάρυδο, μοσχοσάπουνο, μοσχοστάφυλο). Ίσως επειδή φυτά του γένους Muscari είναι πολύ αρωματικά.

cycladicum < Cyclades Κυκλάδες = κυκλαδικό.

subsessilis < sub υπό, σχεδόν + sessilis εδραίο ==> με σχεδόν εδραία βάση φύλλων.

Bellevalia ciliata

Δήλεσι 07/04/2012 Βοιωτία

φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Bellevalia ciliata [(Cirillo) T.Nees 1834] είναι βολβώδες φυτό, με εξάπλωση στην Ανατολική Μεσόγειο.

Φύλλα λογχοειδή, μικρότερα του βλαστού, τριχωτά, κυματοειδή.

Βιότοπος: ανοικτές θέσεις, αγροί και καλλιεργημένες περιοχές. Λόγω του περιορισμού των καλλιεργούμενων εκτάσεων, αρχίζει να σπανίζει

Άνθη: ταξιανθία κωνική και πυκνή, με 40-60 λευκωπά άνθη.

Άνθιση: Μάρτιος - Απρίλιος.

Ετυμολογία:

Bellevalia < γένος αφιερωμένο στον Richer de Belleval (1564-1602), ιδρυτή του Βοτανικού Κήπου του Μονπελιέ.

ciliata < cílium βλεφαρίδα, ματόκλαδο = βλεφαριδωτή.

Crocus laevigatus ανοιξιάτικος

Άνδρος 24/03/2012

φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Ο Crocus laevigatus (Bory & Chaub. 1832) είναι ελληνικό ενδημικό είδος. 

Τον βρίσκουμε σε όλα τα βουνά της Αττικής, τη νότια Εύβοια, ανατολική και νοτιανατολική Πελοπόννησο, Κύθηρα, Κρήτη και σχεδόν σε όλα τα νησιά των Κυκλάδων.

Βιότοπος: πετρώδεις θέσεις, φρυγανότοποι σε υψόμετρα 0-1500 μ.

Βολβώδες φυτό. Ο βολβός του είναι εδώδιμος, με γεύση κάστανου. Φύλλα 3-4.

Άνθη: με χρωματική ποικιλομορφία και με μία έως τρεις ραβδώσεις στα τρία εξωτερικά τέπαλα. Λαιμός κίτρινος. 

Άνθιση από τον Οκτώβριο. Η ανθοφορία του διαρκεί μέχρι τα μέσα του χειμώνα, ιδίως στις Κυκλάδες. Στην Νάξο και την Άνδρο σε ορισμένες ορεινές θέσεις ανθίζει την άνοιξη.

Ετυμολογία:

Crocus < κρόκος (πιθανώς από την κρόκη, υφάδι).

laevigatus < levigo λειαίνω, γυαλίζω = λείος (από την μορφή του βολβού).

Tulipa undulatifolia

Δήλεσι 07/04/2012

φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Tulipa undulatifolia (Boiss. 1844) είναι βαλκανικό φυτό. Την πρωτοβρήκε ο Χελδράϊχ στην Βοιωτία και της έδωσε το όνομα «βοιωτική» (boeotica) για να επέμβει ο Μπουασιέ και να της δώσει το όνομα undulatifolia (= με κυματιστά φύλλα).

Εξαπλώνεται στην Κεντρική Ελλάδα, Πελοπόννησο, Εύβοια, Χίο και Λέσβο.

Βιότοπος: σιταροχώραφα. Με τον περιορισμό των αγρών γίνεται όλο και πιο σπάνια.

Άνθος: μεγάλο, κόκκινο. Θεωρείται από τις ωραιότερες τουλίπες.

Άνθιση: Μάρτιος - Απρίλιος.

Ετυμολογία:

Tulipa < από τουρκική túlipand, τουρμπάνι.

undulatifolia < undula κυμάτιον, κυματάκι ( < unda κύμα)  + folium φύλλο = κυματόφυλλη

Ophrys aeoli

Αμοργός 03/04/2010

φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Ophrys aeoli (P. Delforge 1997) είναι ενδημική ορχιδέα της Αμοργού και της Αστυπάλαιας. Περιγράφηκε το 1997 από τα Κατάπολα της Αμοργού.

Συνώνυμο: Ophrys holoserica subsp. aeoli.

Ξεχωρίζει με τα ωχρορόδινα σέπαλα, τα μικρά πέταλα και την πολύ σκούρα στιγματική κοιλότητα.

Φύεται σε ηλιόλουστες θέσεις, πετρώδεις τοποθεσίες και ξηρά εδάφη.

Ο επικονιαστής της είναι άγνωστος.

Για τις Κυκλάδες έχει σχετικά όψιμη άνθηση, από τον Απρίλιο μέχρι τον Μάιο.

Ετυμολογία:

Ophrys < Οφρύς (φρύδι). Δεν είναι ξεκάθαρο σε ποια χαρακτηριστικά του γένους Ophrys αναφέρεται το όνομα ενώ υπάρχει και το ενδεχόμενο γλωσσικής παρερμηνείας

aeoli < Αίολος, θεός του ανέμου.

Fritillaria ehrhartii

Άνδρος 24/03/2012

φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Fritillaria ehrhartii (Boiss. & Orph., 1859) είναι ενδημική της Νότιας Εύβοιας, των Βόρειων Κυκλάδων (Άνδρος, Τήνος, Σύρος) και της Σκύρου. 

Βιότοπος: φρύγανα, ξηρά λιβάδια σε υψόμετρα έως 800 μ.

Τα φύλλα της βάσης είναι πλατιά και του βλαστού (ύψους έως 20 εκατοστά) γραμμοειδή. 

Τα άνθη είναι συνήθως 1 έως 2 (σπάνια μέχρι 5), έχουν χρώμα κόκκινο-καφέ και σκουραίνουν καθώς ωριμάζουν. Στο εσωτερικό τους έχουν χρώμα κιτρινοπράσινο. Η άκρη κάθε τεπάλου καταλήγει σε κίτρινη μύτη.

Ανθίζει Φεβρουάριο - Απρίλιο.

Στην Τήνο ευδοκιμεί μια ποικιλία με πρασινοκίτρινα άνθη, που περιγράφηκε από την Γ. Καμάρη (Fritillaria ehrhartii var. prasinantha, Kamari 1991).

Ετυμολογία:

Fritillaria < fritíllus κύπελλο με το οποίο έριχναν τα ζάρια οι Ρωμαίοι ==> από το σχήμα του άνθους.

ehrhartii < αφιερωμένη στον Γερμανό βοτανικό Jakob Friedrich Ehrhart (1742–1795), που πρώτος χρησιμοποίησε την βαθμίδα «υποείδος» στην βοτανική ταξινόμηση.