Biarum davisii

Αράδαινα Σφακιά 09/10/2005

φωτογραφία Βαγγέλης Παπιομύτογλου

https://www.greekflora.gr/

Το Biarum davisii (Turrill 1938) είναι ενδημικό της Κρήτης. 
Αν και έχει πλατιά εξάπλωση στην Μεγαλόνησο, περιγράφηκε σχετικά πρόσφατα, με υλικό που έστειλε το 1938 στο Kew, ο P. H. Davis.
Βιότοπος: βραχώδεις πλαγιές με φρύγανα σε θέσεις με terra rossa.
Μικρό, παράξενο φυτό με βαρελοειδές σχήμα. Σπάθη κρεμ με λευκά στίγματα, κλειστή, ωοειδής-κυλινδρική, με ύψος που σπάνια ξεπερνά τα 5εκ. Σπάδικας κωνοειδής, λεπτός στην άκρη που προεξέχει από την σπάθη. Άνθιση φθινοπωρινή με τα φύλλα να παρουσιάζονται αρκετά αργότερα.
Ετυμολογία:
Biarum < bis δις + arum άρον (Διοσκουρίδης).
davisii < προς τιμήν του Άγγλου βοτανικού Peter Hadland Davis (1918-1992), που ερεύνησε την χλωρίδα της Τουρκίας και των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου.

Antennaria dioica

Τζένα 15/07/2017

φωτογραφία Θανάσης Παπανικολάου

Η Antennaria dioica [(L.) Gaertn. 1791] είναι είδος με μεγάλη εξάπλωση σε όλη την Ευρώπη, μέχρι την Σκανδιναβία και τον Καύκασο.
Στην Ελλάδα φύεται στην Βόρεια Πίνδο και κυρίως στην Μακεδονία στα όρη Βαρνούς, Όλυμπος, Πιέρια, Βέρμιο, Βόρας Τζένα, Μπέλες, Παγγαίο, Μενοίκιο, Βροντούς, Φαλακρό.
Βιότοπος: ξηρά λιβάδια, βραχώδεις θέσεις, κορυφογραμμές σε υψόμετρα 1500-2100 (-2500) μ. Δίοικο φυτό με ανθοφόρα στελέχη όρθια 7-16 εκ.
Άνθιση: μέσα Ιουνίου - αρχές Αυγούστου.
Ετυμολογία:
Antennaria < antenna κεραία ==> αναφορά στο πτέρωμα του πάππου του αρσενικού άνθους που μοιάζει με κεραίες μερικών νυχτοπεταλούδων.
dioica < δις + οικία ==> επειδή τα αρσενικά και τα θηλυκά όργανα βρίσκονται σε διαφορετικά φυτά.

 

Seseli crithmifolium

Αμοργός 2020

φωτογραφία Μανώλης Σιμιδαλάς

 
To Σέσελι το κριταμόφυλλο [Seseli crithmifolium (Juss. ex DC.) Boiss., 1872] είναι ενδημικό φυτό Κυκλάδων (Αμοργός, Σίκινος, Φολέγανδρος), Κρήτης και Δωδεκανήσου (Ρόδος, Κάρπαθος, Σαρία).
Βιότοπος: ασβεστολιθικοί βράχοι σε υψόμετρα (10-) 200-1100 μ.
Πολυετές φυτό με ξυλώδη βλαστό ύψους έως 1,5 μέτρο και μέτρια διακλάδωση.
Φύλλα άκαμπτα, σαρκώδη.
Η ταξιανθία του σχηματίζει σκιάδιο, με 20-50 λευκά άνθη.
Καρποί, 3-4 χιλ., επιμήκεις με χαμηλές ράχες. Μερικές φορές το φυτό είναι μονοκαρπικό, δηλαδή ανθίζει και καρποφορεί μια φορά στην ζωή του.
Ανθίζει Ιούνιο-Αύγουστο.
Ετυμολογία:
Seseli < σέσελι, φυτό που αναφέρεται από τους Διοσκουρίδη, Αριστοφάνη, Πλούταρχο
crithmifolium < crithmum κρίταμο + folium φύλλο = κριταμόφυλλο
Crithmum < κρήθμον > κριθή ==> για την ομοιότητα των σπερμάτων με αυτά της Κριθής (κριθαριού).

«σέσελι· τὸ μὲν Μασσαλιωτικὸν φύλλα ἔχει μαράθῳ ἐοικότα, παχύτερα δὲ καὶ τὸν καυλὸν εὐερνέστερον ἔχει, σκιάδιον δὲ ἀνήθῳ ὅμοιον, ἐφ' οὗ ὁ καρπὸς ὑπομήκης, γεγωνιωμένος, δριμύς, βιβρωσκόμενος ἡδέως, ῥίζα μακρά, εὐώδης.» Διοσκουρίδης

Anthemis werneri

Σκύρος 07/04/2019

φωτογραφία Θανάσης Παπανικολάου

Η Anthemis werneri (Stoj. & Acht. 1941) subsp. werneri είναι ενδημικό φυτό  Βόρειου Αιγαίου, Κυκλάδων, Πελοποννήσου, Εύβοιας και Σποράδων. 
Βιότοπος: αμμώδεις και βραχώδεις παράκτιοι βιότοποι, σε υψόμετρα 0-50 μ. Συχνά σε μικρές νησίδες.
Άνθιση: Απρίλιος μέχρι νωρίς τον Ιούνιο.

Ετυμολογία
Anthemis < ανθεμίς (< άνθεμον), όνομα που χρησιμοποιεί ο Διοσκουρίδης για το χαμομήλι = Ανθεμίς.
werneri < αφιερωμένη στο Αμερικανό βοτανικό William C. Werner (1851-1935).

Allium parnassicum

Παρνασσός 06/08/2010

φωτογραφία Γιάννης Κοφινάς

Το Άλλιον του Παρνασσού [Allium parnassicum, (Boiss.) Halácsy 1904] είναι ενδημικό είδος Νότιας Πίνδου, Στερεάς Ελλάδας και Πελοποννήσου.
Βιότοπος: ξηρές, βραχώδεις θέσεις και σάρες, σε ασβεστόλιθο και σε υψόμετρα 1800-2400 μ.
Άνθιση καλοκαιρινή.
Ετυμολογία:
Allium < allium (λατιν. Πλίνιος) < άγλις, -ίθος, η κεφαλή ή σκελίδα σκόρδου (σύμφωνα με τον Ottorino Pianigiani, 1845-1926, Ιταλό δικαστή, πολιτικό και γλωσσολόγο).
parnassicum < Παρνασσός.

 

Stachys tetragona

Δίρφυς 28/04/2013

φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Ο Stachys tetragona (Boiss. & Heldr. 1879) είναι ενδημικό είδος της Εύβοιας και των Σποράδων.
Φύεται σε ξέφωτα δασών, φρύγανα, λιβάδια, πετρώδεις πλαγιές σε υψόμετρα (50-) 300-800 (-1300)
Πολυετές φυτό.
Βλαστός λεπτός, μήκους 20-35 εκ.
Τα κατώτερα φύλλα είναι στενά οριζόντια.
Άνθη 4-6 υπόλευκα, το κάτω χείλος με κόκκινα-λιλά σημεία και ραβδώσεις.
Ανθίζει Απρίλιο - Μάιο.
Ετυμολογία:
Stachys < στάχυς ==> από την διάταξη των ανθέων κατά μήκος του στελέχους.
tetragona < τετράγωνος ==> από το σχήμα του βλαστού. 

Allium trifoliatum

Αμοργός 20/03/2007

φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Allium trifoliatum Cirillo 1972 είναι μεσογειακό βολβώδες φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα, εκτός της ΒΔ χώρας.
Βιότοπος: ελαιώνες, αρχαιολογικοί χώροι, εποχιακά λιμνία σε παράκτιες περιοχές, σε υψόμετρα 0-500 (-900) μ.
Φύλλα γλιστερά, στρογγυλά, αραιά τριχωτά.
Άνθη έως 10 χιλ., λευκά, με ρόδινο μεσαίο νεύρο.
Σκιάδιο έως 4 εκ.

Ετυμολογία:
Allium < allium (λατιν. Πλίνιος) > άγλις, -ίθος, η κεφαλή ή σκελίδα σκόρδου (σύμφωνα με τον Ottorino Pianigiani, 1845-1926, Ιταλό δικαστή, πολιτικό και γλωσσολόγο.
trifoliatum < tri τρις + folium φύλλο.

Οι κρόκοι της Ελλάδας - ελεύθερα στο Διαδίκτυο

Το βιβλίο «Οι κρόκοι της Ελλάδας» βρίσκεται ελεύθερα στο Διαδίκτυο. Μπορείτε να το διαβάσετε on line ή να το κατεβάσετε από την εφαρμογή ανάγνωσης (στο μενού πάνω αριστερά με το βέλος) στην διεύθυνση:

https://www.ebooks4greeks.gr/oi-krokoi-ths-elladas

και για απευθείας κατέβασμα του pdf στο:

https://www.openbook.gr/oi-krokoi-tis-elladas/

Draba praecox

Τουρκοβούνια 21-01-2014

φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Draba praecox (Steven 1812) είναι μεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.

Συνώνυμο: Erophila praecox [(Steven) DC. 1821].

Βιότοπος: λιβάδια, φρύγανα, διάκενα δασών, άκρες δρόμων σε υψόμετρα 0-1200 (-1900) μ.

Ετήσιο φυτό, λεπτό ύψους 3-12 εκ. Βασικά φύλλα σε ρόδακα.

Ανθίζει από τα μέσα Φεβρουαρίου έως τον Ιούνιο, ανάλογα με το υψόμετρο.

Ετυμολογία:

Draba < δράβη (φυτό που αναφέρει ο Διοσκουρίδης). - Ο De Theis γράφει ότι, σύμφωνα με τον Λινναίο, Δράβη σημαίνει ξινή, πικάντικη, με αναφορά στη γεύση των φύλλων

praecox = πρώιμη ==> η πρώτη που ανθίζει.

Erophila < ηρ (ιωνικ.) έαρ + φίλη ==> για την πρώιμη ανθοφορία την άνοιξη.

Podospermum roseum subsp. peristericum

Βαρδούσια 30-05-2010

φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Podospermum roseum subsp. peristericum [(Formánek) Gemeinholzer & Greuter 2006]  είναι ευρωπαϊκό φυτό, με εξάπλωση στην χώρα μας σε Στερεά Ελλάδα και Πίνδο.

Βιότοπος: υγρά λιβάδια, βραχώδεις θέσεις στην αλπική ζώνη, σε υψόμετρα πάνω από 2400 μ.

Πολυετές φυτό με ρίζωμα ελαφρά ή καθόλου ινώδες.

Βλαστός από 10 εκ., χωρίς φύλλα.

Άνθη πορφυρά.

Ανθίζει Μάιο - μέσα Ιουλίου

Ετυμολογία:

Podospermum < πους, ποδός + σπέρμα ==> από την μορφή των αχαινίων.

roseum < rosa ( ρόδο), τριαντάφυλο = ροδόχρωμο, ρόδινο, ροζ.

peristericum < από το όρος Περιστέρι (Λάκμος) της Πίνδου.

Anthemis tinctoria subsp. tinctoria

Κλικ στην φωτογραφία για μεγέθυνση

Όλυμπος 10-07-2009

φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Anthemis tinctoria (L. 1753) subsp. tinctoria, είναι ευρωπαϊκό φυτό, με εξάπλωση στην Ελλάδα στην βόρεια χώρα.
Βιότοπος: δάση, θαμνώνες, ξηρά λιβάδια, βραχώδεις τοποθεσίες, σε υψόμετρα (0-) 400-1800 (-2300) μ.
Πολυετές φυτό με ελαφρώς ξυλώδη βάση. Πολύ μεταβλητό είδος.
Βλαστοί 25-60 εκ., μέτρια διακλαδισμένοι.
Φυλλάρια επιμήκη-λογχοειδή με σκούρο καφέ στα άκρα τους.
Ανθίδια κίτρινα (λευκά στο υποείδος parnassica, που φύεται στην νότια Ελλάδα).
Ανθίζει Μάιο - Αύγουστο.

Ετυμολογία:
Anthemis < ανθεμίς (> άνθεμον), όνομα που χρησιμοποιεί ο Διοσκουρίδης για το χαμομήλι = Ανθεμίς.
tinctoria < tingo βάφω > tinctus βαφή = βαφική.

Silene colorata

Κλικ στην φωτογραφία για μεγέθυνση

Αμοργός

φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Silene colorata (Poir. 1789) έχει ευρεία εξάπλωση στην Μεσόγειο. Στην Ελλάδα είναι πολύ συχνή, με εξαίρεση την Θεσσαλία, την Δυτική Μακεδονία και την Βόρεια Πίνδο.

Προτιμά τις αμμώδεις παραλίες, όπου συχνά καλύπτει μεγάλη έκταση. Ευδοκιμεί και μακριά από τη θάλασσα, σε αμμώδη εδάφη.

Βλαστοί έρποντες ή όρθιοι και φύλλα μικρά, λογχοειδή. Άνθη με ποδίσκο σε αραιό στάχυ. Κάλυκας κυλινδρικός, διογκωμένος στην κορυφή με κοκκινωπές ραβδώσεις. Πέταλα ρόδινα, διαιρεμένα σε δυο βαθείς λοβούς.  

Ανθίζει από τα μέσα του χειμώνα μέχρι την άνοιξη, ανάλογα με το υψόμετρο και το γεωγραφικό πλάτος.

Ετυμολογία:

Silene < Silenus (λατιν.) < Σειληνός. Οι Σειληνοί ήταν ακόλουθοι του Διονύσου. Απεικονίζονται πολλές φορές με αυτιά και ουρά αλόγου και βγάζοντας αφρούς. Η ονομασία Silene ίσως αποτελεί υπαινιγμό για την ιξώδη έκκριση που καλύπτει πολλά είδη Σιληνής.

colorata <  coloro χρωματίζω < colorato με φωτεινά χρώματα.

Minuartia stellata

Παρνασσός 30-07-2013

φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Minuartia stellata [(E. D. Clarke) Maire & Petitm. 1908] είναι ενδημικό είδος της Ελλάδας και της Νότιας Αλβανίας. Στην χώρα μας εξαπλώνεται σε Πελοπόννησο, Στερεά Ελλάδα, Νότια Πίνδο.

Συλλέχτηκε στον Παρνασσό το 1801 από τον Βρετανό ταξιδιώτη E. D. Clarke, ο οποίος στη συνέχεια το περιέγραψε ως Cherleria stellata.

Σχηματίζει εκτεταμένους, πολύ πυκνούς, πράσινους τάπητες σε απότομες, βραχώδεις ασβεστολιθικές πλαγιές, σε υψόμετρα πάνω από 1500 μέτρα.

Ετυμολογία:

Minuartia < γένος αφιερωμένο στον Juan Minuart (1693-1768), Ισπανό βοτανικό.

stellata < stella (λατιν.) αστέρι ==> ονομάστηκε stellata (αστερωτή) από την διάταξη των φύλλων, η οποία έχει το σχήμα στυλιζαρισμένων αστεριών.

Cherleria < γένος αφιερωμένο στον Ελβετό βοτανικό Johann Heinrich Cherler (1570-1610).

Malcolmia macrocalyx subsp. scyria

Κλικ στην φωτογραφία για μεγέθυνση

Δίρφυς 28/04/2013

φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Malcolmia macrocalyx subsp. scyria [(Rech.) P.W.Ball 1963] είναι ενδημικό υποείδος Σκύρου, Εύβοιας και Κυκλάδων (Άνδρος).

Βιότοπος: βραχώδεις πλαγιές, κορυφογραμμές με φρύγανα, διάκενα δασών, σε υψόμετρα 0-700 μ.

Άνθιση: τέλη Μαρτίου - μέσα Μαΐου

Ετυμολογία

Malcolmia < προς τιμήν του W. Malcolm (19ος αιώνας), Άγγλου γεωπόνου και φυτοκόμου.

macrocalyx < μακρός, μακρύς + κάλυξ (κάλυκας)

scyria < Σκύρος.

Cymbalaria microcalyx subsp. microcalyx

Ταΰγετος 25/03/2010

φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Cymbalaria microcalyx subsp. microcalyx [(Boiss.) Wettst. 1891] είναι ενδημική της Πελοποννήσου (Μαίναλο, Ταΰγετος, Μονεμβασιά...).

Βιότοπος: σκιερές θέσεις με υγρασία σε κρημνούς, φαράγγια, βραχώδεις πλαγιές, όχθες ρυακιών.

Πολυετές, λεπτεπίλεπτο φυτό με πολλά αναρριχώμενα, έρποντα ή κρεμάμενα τριχωτά στελέχη. Φύλλα σχεδόν αντίθετα έως εναλλασσόμενα, με μακρύ μίσχο και έλασμα ελαφρώς σαρκώδες, ελαφρώς τριχωτό.

Άνθη μονήρη με μακρείς ποδίσκους, ζυγόμορφα με αραιή τρίχωση. Στεφάνη λευκή έως ιώδης, Άνω χείλος δίλοβο με ιώδεις νευρώσεις και δύο κίτρινες κηλίδες. 

Ανθίζει Μάρτιο - Ιούνιο.

Ετυμολογία:

Cymbalaria < από κύμβαλο (αρχαίο κρουστό μουσικό όργανο) ==> λόγω του σχήματος των φύλλων.

microcalyx < μικρός + κάλυξ.

Stachys swainsonii subsp. melangavica

Γεράνεια

Κλικ στην φωτογραφία για μεγέθυνση

Ο Stachys swainsonii (Benth.) subsp melangavica, D. Perss. 1981 είναι στενότοπο ενδημικό των Γερανείων. 
Φυτό πυκνά τριχωτό, έντονα διακλαδισμένο, με ξυλώδη βάση.
Βιότοπος: Σχισμές βράχων, συνήθως κοντά στην θάλασσα.
Άνθη: λευκά με πορφυρές γραμμές.
Άνθιση: Απρίλιος - Ιούνιος, ανάλογα με το υψόμετρο/
Εξάπλωση: στο ακρωτήριο Μελαγκάβι και τις γύρω από αυτό περιοχές των Γερανείων.

*** Περιλαμβάνεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (RDB 2009), με τον χαρακτηρισμό «Σχεδόν Κινδυνεύον» (ΝΤ).

Ετυμολογία:
Stachys > στάχυς (από την διάταξη των ανθέων)
swainsonii > προς τιμήν του William Swainson (1789-1855), Βρετανού φυσιοδίφη και εξερευνητή
melangavica > από ακρωτήριο Μελαγκάβι Πέρα Χώρας - Ηραίου, από όπου περιγράφηκε.

Bolanthus graecus

Κιθαιρώνας 07/07/2013

φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Ο Bolanthus graecus [(Schreb.) Barkoudah 1962] είναι ενδημικό φυτό Στερεάς Ελλάδας, Πελοποννήσου, Κυκλάδων (Νάξος, Σίκινος), Εύβοιας και Ανατολικού Αιγαίου (Σάμος).
Η περιγραφή του είδους βασίστηκε σε μια συλλογή του Τουρνεφόρ το 1700, πιθανώς από την Νάξο. Υδατογραφία του από την Δίρφη περιλαμβάνεται στην Flora Graeca.

Βιότοπος: βραχώδεις ασβεστολιθικές πλαγιές, αραιό δάσος κωνοφόρων σε υψόμετρα (0-) 400-1600 μ.
Μικρό πολυετές φυτό με ξυλώδη βάση. Βλαστός λεπτός, 10-20 εκ. Ολόκληρο το φυτό καλυμμένο με χνούδι και ο κάλυκας με τρίχες.
Άνθη 3-10 σε τετραγωνικό σύμπλεγμα, λευκά με μια εγκάρσια μοβ λωρίδα στην βάση των πετάλων.
Ανθίζει από τα μέσα Μαΐου μέχρι τον Ιούλιο.

Ετυμολογία:
Bolanthus < βώλος ή βόλος (από το σχήμα της άκρη του στύλου + άνθος.

graecus < Graecia Γραικία.

Bellevalia ciliata

Κλικ στην φωτογραφία για μεγέθυνση

φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Bellevalia ciliata [(Cirillo) T.Nees 1834] είναι βολβώδες φυτό, με εξάπλωση στην Ανατολική Μεσόγειο.

Φύλλα λογχοειδή, μικρότερα του βλαστού, τριχωτά, κυματοειδή.

Βιότοπος: ανοικτές θέσεις, αγροί και καλλιεργημένες περιοχές. Λόγω του περιορισμού των καλλιεργούμενων εκτάσεων, αρχίζει να σπανίζει

Άνθη: ταξιανθία κωνική και πυκνή, με 40-60 λευκωπά άνθη.

Άνθιση: Μάρτιος - Απρίλιος.

Ετυμολογία:

Bellevalia < γένος αφιερωμένο στον Richer de Belleval (1564-1602), ιδρυτή του Βοτανικού Κήπου του Μονπελιέ.

ciliata < cílium βλεφαρίδα, ματόκλαδο = βλεφαριδωτή.

Anchusella variegata

Κλικ στην φωτογραφία για μεγέθυνση

φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Anchusella variegata [(L.) Bigazzi, Nardi & Selvi 1997] είναι ενδημικό φυτό της νότιας ηπειρωτικής Ελλάδας, Αιγαίου, Ιονίου και Κρήτης.

Βιότοπος: ασβεστολιθικοί βραχώδεις και πετρώδεις θέσεις, θαμνότοποι, φρύγανα, ξηρά λιβάδια.

Μονοετές είδος με σκληρές άκαμπτες τρίχες και βλαστούς έρποντες. Τα φύλλα είναι άμισχα, λογχοειδή, πριονωτά και πάνω τους αναπτύσσονται χαρακτηριστικά λευκά εξογκώματα.

Άνθη μικρά, σωληνοειδή με πέντε μικρά, άνισα πέταλα λευκά, με ρόδινα, ιώδη ή γαλάζια στίγματα. Κάλυκας με πέντε οξύληκτους λοβούς.

 Ανθίζει την άνοιξη.

Ετυμολογία:

Anchusella < υποκοριστικό του Anchusa < άγχουσα (φυτό που αναφέρουν οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς με φαρμακευτικές και καλλωπιστικές ιδιότητες).

variegata < vario (ποικίλω) = ποικίλη, ποικιλόχρωμη, διάστικτη.

Allium cithaeronis

Κλικ στην φωτογραφία για μεγέθυνση

φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Το Allium cithaeronis (Bogdanović & al. 2011) είναι ενδημικό της Αττικής (Στερεά Ελλάδα). 

Πρωτοβρέθηκε και περιγράφηκε πρόσφατα από τον Κιθαιρώνα, αλλά από τότε βρέθηκε επίσης στα Γεράνεια και την Πάρνηθα. 

Φύεται σε ασβεστολιθικές βραχώδεις και πετρώδεις θέσεις και σε βουνοκορφές. 

Ανθίζει Ιούνιο, Ιούλιο. 

Ετυμολογία
Allium <  allium (λατιν. Πλίνιος) > άγλις, -ίθος, η κεφαλή ή σκελίδα σκόρδου (σύμφωνα με τον Ottorino Pianigiani, 1845-1926, Ιταλό δικαστή, πολιτικό και γλωσσολόγο.
cithaeronis < Κιθαιρώνας.