Rhamnus sibthorpiana

Παρνασσός 28/05/2010

φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Ο Rhamnus sibthorpiana (Schult. 1819) είναι ενδημικό είδος της Στερεάς Ελλάδας (Βαρδούσια, Γκιώνα, Ελικώνας, Παρνασσός) και Πελοποννήσου (Ερύμανθος, Ζήρεια, Μαίναλο, Ολίγυρτος, Ταΰγετος, Χελμός).

Βιότοπος: ασβεστολιθικοί βράχοι σε υψόμετρα 1000-2450 μ.

Ετυμολογία:

Rhamnus < ράμνος (όνομα που χρησιμοποιούν οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς για διάφορους θάμνους).

sibthorpiana < αφιερωμένο στον Άγγλο βοτανικό John Sibthorp (1758-1796), δημιουργό της μνημειώδους έκδοσης Flora Graeca.

Allium occultum

Σκύρος 09/06/2018

φωτογραφία Θανάσης Παπανικολάου

Το Allium occultum (Tzanoudakis. & Trigas 2015) είναι ενδημικό της Σκύρου.
Γνωστό από δύο θέσεις στο όρος Κόχυλας. Η πρώτη εντοπίστηκε τον Ιούνιο του 1996 και η δεύτερη τον Ιούλιο του 2014.
Συγγενεύει με τα A. apergii και A. dirphianum, ενδημικά της Εύβοιας.
Ανθίζει το καλοκαίρι.
Ετυμολογία:
Allium < allium (λατιν. Πλίνιος) < άγλις, -ίθος, η κεφαλή ή σκελίδα σκόρδου (σύμφωνα με τον Ottorino Pianigiani, 1845-1926, Ιταλό δικαστή, πολιτικό και γλωσσολόγο)
occultum (λατιν.) = κρυμμένο, αζήτητο, που διέφυγε από την αναζήτηση.

 

Samolus valerandi

Αμοργός 01/05/2021

φωτογραφία Μανώλης Σιμιδαλάς

Το Samolus valerandi (L. 1753) έχει ευρεία εξάπλωση στην Ευρώπη, την Μεσόγειο και την Ελλάδα.
Βιότοπος: πηγές, οικότοποι γλυκού νερού, υγροί βράχοι, φαράγγια σε υψόμετρα 0-900 (-1500) μ.
Πολυετές φυτό με πράσινα γυαλιστερά φύλλα που σχηματίζουν ακανόνιστο ρόδακα και βλαστό ύψους 10-40 εκ.
Άνθη μικρά λευκά.
Άνθιση: τέλη Μαρτίου - Ιούλιος.
Ετυμολογία:
Samolus < φυτό που αναφέρει ο Πλίνιος και το οποίο συνέλεγαν οι Δρυίδες και το χρησιμοποιούσαν κατά των ασθενειών βοοειδών και χοίρων.
valerandi < αφιερωμένο στον Γάλλο βοτανικό Dourez Valerand (16ος αιώνας). 

Campanula hierapetrae

Θρυπτή 26/07/2020

φωτογραφία Βαγγέλης Παπιομύτογλου

H Καμπανούλα της Ιεράπετρας [Campanula hierapetrae (Rech.f. 1935)] είναι τοπικό ενδημικό φυτό του ορεινού συγκροτήματος της Θρυπτής στην Ανατολική Κρήτη. Συλλέχτηκε από τον Dörfler το 1904 στο όρος Αφέντης Καβούσι.
Βιότοπος: σχισμές και αναβαθμίδες ασβεστολιθικών κρημνών.
Πολυετής πόα, τεφρή, χνοώδης εξ ολοκλήρου.
Τα φύλλα βάσης σχηματίζουν ρόδακα.
Τα φύλλα της βάσης σχηματίζουν ρόδακα, με ακτινωτά ανθοφόρα στελέχη.
Άνθη 1-5 σε κάθε ανθικό στέλεχος, με στεφάνη τεφροκύανη, χοανοειδή.
Άνθιση: Ιούλιος - Αύγουστος.
Ετυμολογία:
Campanula < υποκοριστικό του campana.
hierapetrae < Ιεράπετρα.
Περιλαμβάνεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (2009) με τον χαρακτηρισμό Τρωτό (VU).

Tulipa orphanidea

φωτογραφία από την Αρκαδία

Δαυίδ Κουτσογιαννόπουλος

Η Τουλίπα του Ορφανίδη (Tulipa orphanidea Boiss. ex Heldr. 1862) είναι ενδημική Στερεάς Ελλάδας και Πελοποννήσου.
Πολυετές βολβώδες φυτό. Βλαστός 8-27 εκ. Φύλλα γραμμοειδή, αυλακωτά, λεία.
Βιότοπος: λιβάδια και πετρώδεις θέσεις
Άνθη: 1-3 με χρώμα πορτοκαλί
Άνθιση: από τον Απρίλιο.
Ετυμολογία:
Tulipa < από τουρκική túlipand, τουρμπάνι.
orphanidea < προς τιμήν του βοτανικού Θεόδωρου Ορφανίδη (Σμύρνη 1817 - Αθήνα 1886), καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

 

Achillea barbeyana

Βαρδούσια 07/08/2010

φωτογραφία Γιάννης Κοφινάς

Η Achillea barbeyana (Heard. & Heimerl 1884) είναι ενδημική αποκλειστικά των κορφών στα Βαρδούσια όρη.
Βιότοπος: πετρώδεις πλαγιές, βραχώδη εδάφη, σε υψόμετρα 2250-2450 μ.
Ανθίζει το καλοκαίρι.

Ετυμολογία:
Achillea < αφιερωμένο στον μυθικό Αχιλλέα, που υποτίθεται ότι είχε χρησι-μοποιήσει φυτά του γένους για να θεραπεύσει πληγές μετά τις μάχες.
barbeyana < προς τιμήν του Ελβετού βοτανικού William Barbey (1842-1914).
Περιλαμβάνεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (RDB 1995).

 

Galium reiseri

Σκύρος 15/06/2019

φωτογραφία Θανάσης Παπανικολάου

Το Galium reiseri (Halácsy 1895) είναι ενδημικό των Σποράδων (Σκύρος, Αλόννησος, Κυρά Παναγιά, Γιούρα και την Σάμου.
Βιότοπος: ασβεστολιθικοί βράχοι, συχνά κοντά στην θάλασσα, σε υψόμετρα 0-200 (500) μ.
Πολυετές γλαυκώδες φυτό.
Βλαστοί ανερχόμενοι 15-60 εκ.
Φύλλα σπειροειδή τα ανώτερα ελλειπτικά
Πυκνή ταξιανθία, ευρέως πυραμιδική με άνθη κιτρινωπά.
Άνθιση: τέλη Απριλίου - Ιούνιος.
Ετυμολογία:
Galium < γάλα ==> επειδή ορισμένα είδη αυτού του γένους χρησιμοποιήθηκαν για την πήξη του γάλακτος = Γάλιον
reiseri < αφιερωμένο στον Αυστριακό ορνιθολόγο Othmar Reiser (1861 - 1936), ο οποίος είχε ερευνήσει το 1894 τα νησιά Γιούρα και Κυρά Παναγιά.

 

Veronica glauca subsp. peloponnesiaca

Υμηττός 12/04/2011

φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Veronica glauca subsp. peloponnesiaca [(Boiss. & Orph.) Maire & Petitm. 1908] είναι ελληνικό ενδημικό φυτό, με εξάπλωση στην Δυτική και Κεντρική Ελλάδα, την Πελοπόννησο, τις Κυκλάδες και την Κρήτη.
Μονοετής πόα με ακέραιους ή διακλαδισμένους, αραιά τριχωτούς βλαστούς 5-25 εκ. .
Βιότοπος: λιβάδια, παρυφές αγροτικών δρόμων, αγροί, ελαιώνες, θαμνώνες, πετρώδεις πλαγιές με χαλίκια πάνω από το δασικό όριο, σε υψόμετρα μέχρι 2000 μ.
Άνθη γαλάζια με σκουρότερες νευρώσεις.
Ανθίζει Φεβρουάριο μέχρι Μάιο.
Ετυμολογία:
Veronica < από το όνομα Santa Veronica, επειδή είναι ένα μικρό λουλούδι που εμφανίζεται κοντά στην Μεγάλη Εβδομάδα.
glauca < γλαυκή, από τα γκριζοπράσινα φύλλα της.

Pulsatilla halleri subsp. rhodopaea

Φαλακρό 25/04/2015

φωτογραφία Ζήσης Αντωνόπουλος

H Pulsatilla halleri subsp. rhodopaea [ (Stoj. & Stef.) K. Krause 1958] είναι βαλκανικό ενδημικό υποείδος. Στην Ελλάδα φύεται στην Μακεδονία (Όλυμπος, Βούρινος, Φαλακρό, Όρβηλος, Μενοίκιο, Βροντούς) και την Ροδόπη.
Συνώνυμα: Anemone rhodopaea (Stoj. & Stef.) Stoj. & Stef // Pulsatilla halleri subsp. macedonica K. Krause
Βιότοπος: βραχώδεις ασβεστολιθικές πλαγιές και κορυφογραμμές σε υψόμετρα 600-1400 μ.
Ισχυρά τοξικό φυτό, τριχωτό σε όλα του τα μέρη.
Άνθιση ανοιξιάτικη.
Ετυμολογία:
Pulsatilla < pulso κινώ, ωθώ ==> για την φτερωτή ουρά του αχαινίου που κινείται με την παραμικρή πνοή υου ανέμου.
halleri < προς τιμήν του Ελβετού βοτανικού (Victor) Albrecht von Haller (1708-1777).

Carum depressum

Λαγκάδα Ταϋγέτου 26/05/2013

φωτογραφία Γιάννης Κοφινάς

Το Carum depressum (Hartvig & Kit Tan 2001) είναι στενότοπο ενδημικό του Ταΰγετου.
Αναφέρεται μόνο από το φαράγγι της Λαγκάδας.
Βρέθηκε για πρώτη φορά το 1995 από φοιτητές του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης
Βιότοπος: σχισμές ασβεστολιθικών βράχων σε υψόμετρα 700-800 μ.
Ανθίζει από τον Μάιο
Ετυμολογία:
Carum < κάρον (Διοσκουρίδης) // [2] κάρυον, για το σκληρό κέλυφος του καρπού // [3] από την Καρία (Πλίνιος).
depressum < deprimo πιέζω προς τα κάτω, καταπιέζω = κατακείμενο (επειδή οι βλαστοί του αναπτύσσονται πάνω στις επιφάνειες των βράχων). 

Biarum davisii

Αράδαινα Σφακιά 09/10/2005

φωτογραφία Βαγγέλης Παπιομύτογλου

https://www.greekflora.gr/

Το Biarum davisii (Turrill 1938) είναι ενδημικό της Κρήτης. 
Αν και έχει πλατιά εξάπλωση στην Μεγαλόνησο, περιγράφηκε σχετικά πρόσφατα, με υλικό που έστειλε το 1938 στο Kew, ο P. H. Davis.
Βιότοπος: βραχώδεις πλαγιές με φρύγανα σε θέσεις με terra rossa.
Μικρό, παράξενο φυτό με βαρελοειδές σχήμα. Σπάθη κρεμ με λευκά στίγματα, κλειστή, ωοειδής-κυλινδρική, με ύψος που σπάνια ξεπερνά τα 5εκ. Σπάδικας κωνοειδής, λεπτός στην άκρη που προεξέχει από την σπάθη. Άνθιση φθινοπωρινή με τα φύλλα να παρουσιάζονται αρκετά αργότερα.
Ετυμολογία:
Biarum < bis δις + arum άρον (Διοσκουρίδης).
davisii < προς τιμήν του Άγγλου βοτανικού Peter Hadland Davis (1918-1992), που ερεύνησε την χλωρίδα της Τουρκίας και των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου.

Antennaria dioica

Τζένα 15/07/2017

φωτογραφία Θανάσης Παπανικολάου

Η Antennaria dioica [(L.) Gaertn. 1791] είναι είδος με μεγάλη εξάπλωση σε όλη την Ευρώπη, μέχρι την Σκανδιναβία και τον Καύκασο.
Στην Ελλάδα φύεται στην Βόρεια Πίνδο και κυρίως στην Μακεδονία στα όρη Βαρνούς, Όλυμπος, Πιέρια, Βέρμιο, Βόρας Τζένα, Μπέλες, Παγγαίο, Μενοίκιο, Βροντούς, Φαλακρό.
Βιότοπος: ξηρά λιβάδια, βραχώδεις θέσεις, κορυφογραμμές σε υψόμετρα 1500-2100 (-2500) μ. Δίοικο φυτό με ανθοφόρα στελέχη όρθια 7-16 εκ.
Άνθιση: μέσα Ιουνίου - αρχές Αυγούστου.
Ετυμολογία:
Antennaria < antenna κεραία ==> αναφορά στο πτέρωμα του πάππου του αρσενικού άνθους που μοιάζει με κεραίες μερικών νυχτοπεταλούδων.
dioica < δις + οικία ==> επειδή τα αρσενικά και τα θηλυκά όργανα βρίσκονται σε διαφορετικά φυτά.

 

Seseli crithmifolium

Αμοργός 2020

φωτογραφία Μανώλης Σιμιδαλάς

 
To Σέσελι το κριταμόφυλλο [Seseli crithmifolium (Juss. ex DC.) Boiss., 1872] είναι ενδημικό φυτό Κυκλάδων (Αμοργός, Σίκινος, Φολέγανδρος), Κρήτης και Δωδεκανήσου (Ρόδος, Κάρπαθος, Σαρία).
Βιότοπος: ασβεστολιθικοί βράχοι σε υψόμετρα (10-) 200-1100 μ.
Πολυετές φυτό με ξυλώδη βλαστό ύψους έως 1,5 μέτρο και μέτρια διακλάδωση.
Φύλλα άκαμπτα, σαρκώδη.
Η ταξιανθία του σχηματίζει σκιάδιο, με 20-50 λευκά άνθη.
Καρποί, 3-4 χιλ., επιμήκεις με χαμηλές ράχες. Μερικές φορές το φυτό είναι μονοκαρπικό, δηλαδή ανθίζει και καρποφορεί μια φορά στην ζωή του.
Ανθίζει Ιούνιο-Αύγουστο.
Ετυμολογία:
Seseli < σέσελι, φυτό που αναφέρεται από τους Διοσκουρίδη, Αριστοφάνη, Πλούταρχο
crithmifolium < crithmum κρίταμο + folium φύλλο = κριταμόφυλλο
Crithmum < κρήθμον > κριθή ==> για την ομοιότητα των σπερμάτων με αυτά της Κριθής (κριθαριού).

«σέσελι· τὸ μὲν Μασσαλιωτικὸν φύλλα ἔχει μαράθῳ ἐοικότα, παχύτερα δὲ καὶ τὸν καυλὸν εὐερνέστερον ἔχει, σκιάδιον δὲ ἀνήθῳ ὅμοιον, ἐφ' οὗ ὁ καρπὸς ὑπομήκης, γεγωνιωμένος, δριμύς, βιβρωσκόμενος ἡδέως, ῥίζα μακρά, εὐώδης.» Διοσκουρίδης

Anthemis werneri

Σκύρος 07/04/2019

φωτογραφία Θανάσης Παπανικολάου

Η Anthemis werneri (Stoj. & Acht. 1941) subsp. werneri είναι ενδημικό φυτό  Βόρειου Αιγαίου, Κυκλάδων, Πελοποννήσου, Εύβοιας και Σποράδων. 
Βιότοπος: αμμώδεις και βραχώδεις παράκτιοι βιότοποι, σε υψόμετρα 0-50 μ. Συχνά σε μικρές νησίδες.
Άνθιση: Απρίλιος μέχρι νωρίς τον Ιούνιο.

Ετυμολογία
Anthemis < ανθεμίς (< άνθεμον), όνομα που χρησιμοποιεί ο Διοσκουρίδης για το χαμομήλι = Ανθεμίς.
werneri < αφιερωμένη στο Αμερικανό βοτανικό William C. Werner (1851-1935).

Allium parnassicum

Παρνασσός 06/08/2010

φωτογραφία Γιάννης Κοφινάς

Το Άλλιον του Παρνασσού [Allium parnassicum, (Boiss.) Halácsy 1904] είναι ενδημικό είδος Νότιας Πίνδου, Στερεάς Ελλάδας και Πελοποννήσου.
Βιότοπος: ξηρές, βραχώδεις θέσεις και σάρες, σε ασβεστόλιθο και σε υψόμετρα 1800-2400 μ.
Άνθιση καλοκαιρινή.
Ετυμολογία:
Allium < allium (λατιν. Πλίνιος) < άγλις, -ίθος, η κεφαλή ή σκελίδα σκόρδου (σύμφωνα με τον Ottorino Pianigiani, 1845-1926, Ιταλό δικαστή, πολιτικό και γλωσσολόγο).
parnassicum < Παρνασσός.

 

Stachys tetragona

Δίρφυς 28/04/2013

φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Ο Stachys tetragona (Boiss. & Heldr. 1879) είναι ενδημικό είδος της Εύβοιας και των Σποράδων.
Φύεται σε ξέφωτα δασών, φρύγανα, λιβάδια, πετρώδεις πλαγιές σε υψόμετρα (50-) 300-800 (-1300)
Πολυετές φυτό.
Βλαστός λεπτός, μήκους 20-35 εκ.
Τα κατώτερα φύλλα είναι στενά οριζόντια.
Άνθη 4-6 υπόλευκα, το κάτω χείλος με κόκκινα-λιλά σημεία και ραβδώσεις.
Ανθίζει Απρίλιο - Μάιο.
Ετυμολογία:
Stachys < στάχυς ==> από την διάταξη των ανθέων κατά μήκος του στελέχους.
tetragona < τετράγωνος ==> από το σχήμα του βλαστού. 

Allium trifoliatum

Αμοργός 20/03/2007

φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Allium trifoliatum Cirillo 1972 είναι μεσογειακό βολβώδες φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα, εκτός της ΒΔ χώρας.
Βιότοπος: ελαιώνες, αρχαιολογικοί χώροι, εποχιακά λιμνία σε παράκτιες περιοχές, σε υψόμετρα 0-500 (-900) μ.
Φύλλα γλιστερά, στρογγυλά, αραιά τριχωτά.
Άνθη έως 10 χιλ., λευκά, με ρόδινο μεσαίο νεύρο.
Σκιάδιο έως 4 εκ.

Ετυμολογία:
Allium < allium (λατιν. Πλίνιος) > άγλις, -ίθος, η κεφαλή ή σκελίδα σκόρδου (σύμφωνα με τον Ottorino Pianigiani, 1845-1926, Ιταλό δικαστή, πολιτικό και γλωσσολόγο.
trifoliatum < tri τρις + folium φύλλο.

Οι κρόκοι της Ελλάδας - ελεύθερα στο Διαδίκτυο

Το βιβλίο «Οι κρόκοι της Ελλάδας» βρίσκεται ελεύθερα στο Διαδίκτυο. Μπορείτε να το διαβάσετε on line ή να το κατεβάσετε από την εφαρμογή ανάγνωσης (στο μενού πάνω αριστερά με το βέλος) στην διεύθυνση:

https://www.ebooks4greeks.gr/oi-krokoi-ths-elladas

και για απευθείας κατέβασμα του pdf στο:

https://www.openbook.gr/oi-krokoi-tis-elladas/

Draba praecox

Τουρκοβούνια 21-01-2014

φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Draba praecox (Steven 1812) είναι μεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.

Συνώνυμο: Erophila praecox [(Steven) DC. 1821].

Βιότοπος: λιβάδια, φρύγανα, διάκενα δασών, άκρες δρόμων σε υψόμετρα 0-1200 (-1900) μ.

Ετήσιο φυτό, λεπτό ύψους 3-12 εκ. Βασικά φύλλα σε ρόδακα.

Ανθίζει από τα μέσα Φεβρουαρίου έως τον Ιούνιο, ανάλογα με το υψόμετρο.

Ετυμολογία:

Draba < δράβη (φυτό που αναφέρει ο Διοσκουρίδης). - Ο De Theis γράφει ότι, σύμφωνα με τον Λινναίο, Δράβη σημαίνει ξινή, πικάντικη, με αναφορά στη γεύση των φύλλων

praecox = πρώιμη ==> η πρώτη που ανθίζει.

Erophila < ηρ (ιωνικ.) έαρ + φίλη ==> για την πρώιμη ανθοφορία την άνοιξη.

Podospermum roseum subsp. peristericum

Βαρδούσια 30-05-2010

φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Podospermum roseum subsp. peristericum [(Formánek) Gemeinholzer & Greuter 2006]  είναι ευρωπαϊκό φυτό, με εξάπλωση στην χώρα μας σε Στερεά Ελλάδα και Πίνδο.

Βιότοπος: υγρά λιβάδια, βραχώδεις θέσεις στην αλπική ζώνη, σε υψόμετρα πάνω από 2400 μ.

Πολυετές φυτό με ρίζωμα ελαφρά ή καθόλου ινώδες.

Βλαστός από 10 εκ., χωρίς φύλλα.

Άνθη πορφυρά.

Ανθίζει Μάιο - μέσα Ιουλίου

Ετυμολογία:

Podospermum < πους, ποδός + σπέρμα ==> από την μορφή των αχαινίων.

roseum < rosa ( ρόδο), τριαντάφυλο = ροδόχρωμο, ρόδινο, ροζ.

peristericum < από το όρος Περιστέρι (Λάκμος) της Πίνδου.