Οι φίλοι του μπλοκ

Παρασκευή 31 Ιανουαρίου 2014

Bruckenthalia spiculifolia

photo (c) Βαγγέλης Παπιομύτογλου

Ανθίζει το καλοκαίρι στα βουνά της κεντρικής και βόρειας Ελλάδας, σε υψόμετρα πάνω από 1.500 μέτρα.

Πέμπτη 30 Ιανουαρίου 2014

Cytinus hypocistis

Κέα 20/03/2010
φωτογραφία Ρένα Καρακατσάνη

Ο Cytinus hypocistis [(L.) L. 1764] είναι μεσογειακό είδος με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Πολυετές παρασιτικό φυτό χωρίς χλωροφύλλη. Παρασιτεί στις ρίζες της λαδανιάς (Cistus parviflorus & Cistus salviifolius).
Κοινό όνομα: λύκος της λαδανιάς.
Έχει φύλλα κόκκινα, σαρκώδη σε επάλληλη επικάλυψη.
Άνθη με 4 τέπαλα, λευκά ή κίτρινα, καλυμμένα από τα φύλλα, σε πυκνά κεφάλια, τα έξω αρσενικά τα εσωτερικά θηλυκά. 
Ανθίζει Απρίλιο - Μάιο.

Ετυμολογία:
Cytinus < κύτινος (λέξη που χρησιμοποιεί ο Θεόφραστος για τον κάλυκα του άνθους της ροδιάς).
hypocistis < υποκιστίς (φυτό που αναφέρει ο Διοσκουρίδης) < υπό (κάτω) + κίστος ==> επειδή παρασιτεί κάτω από κίστους (λαδανιές).

«φύεται δὲ παρὰ τὰς ῥίζας τοῦ κίσθου ἡ λεγομένη ὑποκιστίς, ὑπ' ἐνίων δὲ ὀρόβηθρον ἢ κύτινος καλουμένη, ὅμοιόν τι κυτίνῳ ῥόας» Διοσκουρίδης

Ηρακλειά 17/04/2008
φωτογραφία Γιάννης Γαβαλάς

Τετάρτη 29 Ιανουαρίου 2014

Umbilicus horizontalis

Κέα 30/04/2011
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Ο Umbilicus horizontalis [(Guss.) DC. 1828] είναι μεσογειακό φυτό από την Ιταλία και δυτικότερα. Έχει ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα και τις Κυκλάδες.
Συνώνυμο: Cotyledon horizontalis (Guss. 1826).
Βιότοπος: βραχώδεις σκιερές θέσεις σε υψόμετρα 0-700 μ.
Πολυετές είδος με κονδυλώδες ρίζωμα. Στέλεχος απλό 10-50 εκ.. Φύλλα σαρκώδη.
Άνθιση: Απρίλιος - Μάιος.

Ετυμολογία:
Umbilicus (λατιν.) = ομφαλός, αφαλός ==> από το σχήμα των φύλλων.
horizontalis < ορίζοντας ==> από την οριζόντια διάταξη της ανθοταξίας.
Cotyledon < κοτυληδών ==> από το σχήμα και την διάταξη των φύλλων.

Τρίτη 28 Ιανουαρίου 2014

Galactites tomentosus

Μονεμβασιά 01/05/2010
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Ο Galactites tomentosus (Moench 1794) είναι μεσογειακό. Έχει ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα εκτός από την Θεσσαλία και το Ανατολικό Αιγαίο.
Στις Κυκλάδες φύεται σε αφθονία στην Άνδρο ενώ αναφέρεται και μια θέση από την Σίφνο.
Κοινό όνομα: ασπράγκαθο.
Φυτρώνει σε άκρες δρόμων και χέρσα χωράφια. 
Άνθιση ανοιξιάτικη.

Ετυμολογία:
Galactites < γάλα (γάλακτος) ==> αναφορά στο λευκό χνούδι που καλύπτει τον βλαστό και τα φύλλα αυτού του γένους = Γαλακτίτης.
tomentosus < toméntum χνούδι = χνουδωτός, εριώδης.

Μονεμβασιά 01/05/2010

Άνδρος 25/03/2012


Δευτέρα 27 Ιανουαρίου 2014

Hieracium graecum

Βόρας 23/07/2011
photo (c) Γιάννης Γαβαλάς

Carduus nutans subsp. leiophyllus

Όλυμπος 22/07/2011
φωτογραφία Γιάννης Γαβαλάς

Ο Carduus nutans subsp. leiophyllus (Petrović) Stoj. & Stef. 1948 είναι ευρωμεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Βιότοπος: πετρώδεις πλαγιές, φρύγανα, αγροτικές εκτάσεις.
Διετές στιβαρό φυτό με ύψος 40-120 εκ. με αραιό αραχνοειδές τρίχωμα. Πολύμορφο, είναι χωρισμένο σε 16 υποείδη από τα οποία 3 φύονται στην Ελλάδα.
Άνθος κεφάλιο με κοκκινωπά- μοβ ανθίδια.
Άνθιση από τον Απρίλιο.

Ετυμολογία:
Carduus < carduus, αγκάθι (ελλ. κάρδον») < ίσως από «άρδις» (αιχμή του βέλους.
nutans < núto ταλάντευση ==> αναφορά στην κίνηση των ανθέων στις πνοές του ανέμου.
leiophyllus < λείος + φύλλο.

Κυριακή 26 Ιανουαρίου 2014

Staehelina uniflosculosa


Παρνασσός 30/07/2013
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Staehelina uniflosculosa (Sm. 1813) είναι βαλκανικό φυτό με εξάπλωση από την Βόρεια Πελοπόννησο έως την Αλβανία και την Severna Makedonija. Περιγράφηκε με φυτά που συνέλεξε η αποστολή του Sibthorp από το Λιβάδι του Παρνασσού στα τέλη Ιουνίου 1787 και μια υδατογραφία του F. Bauer για το φυτό περιλαμβάνεται στην μνημειώδη έκδοση Flora Graeca.
Βιότοπος: βραχώδεις και χαλικώδεις πλαγιές με θάμνους και δάση κωνοφόρων, κατά μήκος δρόμων σε υψόμετρα 300-1200 (-2000) μ.
Θάμνος με πολυάριθμους ανερχόμενους βλαστούς αραιά διακλαδισμένους και ύψους 20-50 εκ.
Άνθη ανοιχτό μοβ-ροζ.
Άνθιση: Ιούνιος - αρχές Οκτωβρίου.

Ετυμολογία:
Staehelina < γένος αφιερωμένο στον βοτανικό Benedikt Staehelin ή Stähelin (1695-1750)
uniflosculosa < unus ένα + flosculus μικρό άνθος = μονανθής (επειδή έχει μία ταξιανθία σε κάθε βλαστό

Όλυμπος 21/07/2011
φωτογραφία  Γιάννης Γαβαλάς

υδατογραφία του Bauer από την Flora Grace


Σάββατο 25 Ιανουαρίου 2014

Silene gigantea subsp. hellenica

Γκιώνα 30/05/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Silene gigantea [(L.) L. 1759[ subsp. hellenica (Creuter 1995) είναι βαλκανικό φυτό με εξάπλωση σε Πελοπόννησο, Ανατολική Στερεά Ελλάδα και Εύβοια.
Βιότοπος: σχισμές και άκρες ασβεστολιθικών βράχων, σε υψόμετρα 200-1000 μέτρων.
Πολυετές φυτό, με έναν μονό ρόδακα φύλλων στη βάση. Έχει έναν εύρωστο, όρθιο ανθοφόρο βλαστό που φθάνει σε ύψος και το 1,5 μέτρο.
Άνθη: Ταξιανθία με 6-10 κίτρινο-λεμονί ή πράσινο-λεμονί λουλούδια.
Άνθιση: Απρίλιος - Ιούλιος.

Ετυμολογία:
Silene < Silenus (λατιν.) > Σειληνός = Σιληνή
gigantea < γίγας, γιγάντιος.
hellenica < Hellas Ελλάς




Viscaria atropurpurea

Βόρας 04/06/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Viscaria atropurpurea (Griseb. 1842) είναι βαλκανικό φυτό με εξάπλωση σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα.
Συνώνυμο: Silene atropurpurea [(Griseb.) Greuter & Burdet 1982].
Βιότοπος: δάση, θαμνότοποι, μεσογειακά λιβάδια σε υψόμετρα 100-2200 μ.
Άνθιση από τον Μάιο.

Ετυμολογία:
Viscaria < víscum ιξός, γκι ==> αναφορά στα ιξώδη (κολλώδη) μέρη των φυτών του γένους.
atropurpurea < ater σκούρα + purpurea πορφυρής = σκουροπόρφυρη.

Παρασκευή 24 Ιανουαρίου 2014

Cerastium theophrasti

Όλυμπος 22/07/2007
φωτογραφία Ζήσης Αντωνόπουλος

Το Cerastium theophrasti (Merxm. & Strid 1977) είναι ενδημικό φυτό του Ολύμπου.
Βιότοπος: σάρες, σχισμές βράχων, σε υψόμετρα 2500 - 2900 μ.
Βραχύβιο πολυετές είδος, με πολυάριθμους έρποντες ή ανερχόμενους μη ανθοφόρους βλαστούς. Ολόκληρο το φυτό είναι καλυμμένο από αδενώδεις τρίχες. Οι ανθοφόροι βλαστοί έχουν ύψος 4-9 εκ. Τα φύλλα είναι αντίθετα, ελλειπτικά έως αντιλογχοειδή και τα πέταλα λευκά, δισχιδή.
Ανθίζει από τα τέλη Ιουνίου μέχρι τον Αύγουστο.
Ετυμολογία:
Cerastium < κεράτιον < κέρας ==> από την μορφή του καρπού.
theophrasti < αφιερωμένο στον φιλόσοφο Θεόφραστο (371-287 π.Χ.), πατέρα της Βοτανικής.
Περιλαμβάνεται στο πρώτο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (1995).

Saponaria officinalis

Κερκίνη 06/06/2010 
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Saponaria officinalis (L. 1753) είναι ευρωπαϊκό φυτό. Στην Ελλάδα έχει ευρεία εξάπλωση (κυρίως στην βόρεια χώρα) εκτός από την Κρήτη.
Βιότοπος: υγρές θέσεις στις άκρες δασών, δρόμοι, όχθες ρεμάτων σε υψόμετρα 0-900 (-1800) μ.
Πολυετές ριζωματώδες φυτό, ύψους 25-80 εκ.
Άνθη λευκά η ροζ.
Άνθιση: Ιούνιος - Σεπτέμβριος.

Ετυμολογία:
Saponaria < sapo, σαπούνι ==> επειδή όλα τα μέρη του φυτού και ιδιαίτερα οι ρίζες (έως και 20% στην περίοδο άνθισης) περιέχουν σαπωνίνες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πλύσιμο.
officinalis < offícina, μεσαιωνικό εργαστήριο για παρασκευή φαρμάκων και αρωμάτων = φαρμακευτική.


Πέμπτη 23 Ιανουαρίου 2014

Dianthus integer subsp. minutiflorus

Βέρμιο 11/07/2009
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Ο Dianthus integer subsp. minutiflorus [(Halácsy) Strid 1986] είναι βαλκανικό ενδημικό σε Ελλάδα και Αλβανία και Σέβερνα Μακεντόνιγια.
Φύεται σε όλο τον ηπειρωτικό κορμό της χώρας από την Πελοπόννησο έως την Βόρεια Πίνδο.
Βιότοπος: ξηροί και βραχώδεις βοσκότοποι, κυρίως σε ασβεστόλιθο, κάποιες φορές σε σχιστόλιθο και σε υψόμετρα 1400 - 2500 μ.
Άνθιση καλοκαιρινή.

Ετυμολογία:
Dianthus < Δίας + άνθος > Διόσανθος (Θεόφραστος)
integer (λατιν.) = πλήρης, ακέραιος.
minutiflorus < minutus μικρός + flos, floris = μικρανθής.

Τετάρτη 22 Ιανουαρίου 2014

Dianthus cinnamomeus subsp. cinnamomeus

Ηρακλειά - Κυκλάδες 02/05/2008
φωτογραφία Γιάννης Γαβαλάς

Ο  Dianthus cinnamomeus (Sm. 1809) subsp. cinnamomeus είναι ενδημικό αγριογαρύφαλλο Κυκλάδων (Αμοργού, Ηρακλειάς, Νάξου, Μυκόνου),  Αστυπάλαιας και Κάσου. Περιγράφηκε στην Flora Graeca με φυτά από τη Νάξο. Στο βόρειο τμήμα της Νάξου το φυτό διαφοροποιείται και έχει περιγραφεί ως υποείδος Dianthus cinnamomeus subsp. naxensis.
Πολυετές φυτό με ξυλώδη βάση. Βλαστοί αρκετοί, συνήθως χωρίς διακλάδωση, ύψους 8-18 εκατοστών. Βασικά φύλλα συνήθως μαραμένα κατά την άνθιση.
Άνθη μοναχικά. Κάλυκας στενά ωοειδής — κυλινδρικός. Πέταλα οδοντωτά, 4-8 εκατοστών, με χρώματα ανοιχτό ροζ στο πάνω μέρος και κανελί στο κάτω .
Άνθιση: Μάιος – Ιούνιος.
Ετυμολογία:
Dianthus < Δίας + άνθος > Διόσανθος (Θεόφραστος)
cinnamomeus < κιννάμωμον - αρχαία λέξη για την καννέλα («ἐοικυῖαι τῇ ὀσμῇ κινναμώμῳ», Διοσκουρίδης) ==> επειδή τα άνθη του έχουν χρώμα ή άρωμα κανέλας.

Τρίτη 21 Ιανουαρίου 2014

Dianthus gracilis subsp. gracilis

Φαλακρό 11/07/2009
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Ο Dianthus gracilis (Sm. 1809) subsp. gracilis είναι βαλκανικό φυτό με εξάπλωση στην Ελλάδα από την Ρούμελη και βορειότερα. Περιγράφηκε με φυτά από το Άγιον Όρος και μια υδατογραφία του από τον Bayer περιλαμβάνεται στην μνημειώδη έκδοση Flora Graeca. είναι ποικιλόμορφο φυτό που χωρίζεται σε 4 υποείδη.
Βιότοπος: λιβάδια, προεξοχές βράχων σε υψόμετρα 200-1400 μ.
Πολυετές χλοάζων φυτό με ξυλώδη βάση. Βασικά και κατώτερα φύλλα βλαστού γραμμικά.
Άνθη μοναχικά ή σε συστάδες 2-4, χρώματος ροζ ροζ-λιλά.
Άνθιση: Ιούνιος - αρχές Αυγούστου. 

Ετυμολογία:
Dianthus <  Δίας + άνθος > Διόσανθος (Θεόφραστος).
gracilis = λεπτός, απλός.

Δευτέρα 20 Ιανουαρίου 2014

Dianthus myrtinervius subsp. myrtinervius

Βόρας 10/07/2009
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Ο Dianthus myrtinervius (Griseb. 1843) subsp. myrtinervius είναι ενδημικό είδος της Δυτικής Μακεδονίας (Βόρας, Βαρνούς...) και της Severna Makedonija.  
Βιότοπος: υψηλή ορεινή βλάστηση, οικότοποι γλυκού νερού.
Ανθίζει το καλοκαίρι.
Ετυμολογία:
Dianthus < Δίας + άνθος // Διόσανθος (Θεόφραστος)
myrtinervius < μύρτο (λατιν. myrtium) + νεύρο (λατιν. nervium), από την μορφή του άνθους.

Κυριακή 19 Ιανουαρίου 2014

Dianthus myrtinervius subsp. caespitosus

Βόρας 04/06/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Ο Dianthus myrtinervius subsp. caespitosus (Strid & Papan. 1978) είναι ενδημικός του όρους Βόρας στην Μακεδονία.
Φύεται σε ορεινά ενδιαιτήματα και σε αλπικά και υποαλπικά λιβάδια, σε πετρώδεις θέσεις πάνω από τα 1950 μ..
Σχηματίζει μια συμπαγή χλοερή μάζα που σκεπάζεται από πλήθος ανθέων. 
Ανθίζει το καλοκαίρι.
Ετυμολογία:
Dianthus < Δίας + άνθος // Διόσανθος (Θεόφραστος)
myrtinervius < myrtium μύρτο + nervium νεύρο ==> από την μορφή του άνθους.
caespitosus (λατιν.) = χλοερός.

Σάββατο 18 Ιανουαρίου 2014

Silene behen

Αμοργός 31/03/2010 
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Silene behen (L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση στην κεντρική, νότια και νησιωτική Ελλάδα.
Βιότοπος: φρύγανα, ελαιώνες, ακαλλιέργητα χωράφια, παράκτιοι οικότοποι σε υψόμετρα 0-500 (-800) μ.
Μονοετής πόα, ύψους 15-20 εκ. λεία.
Βλαστοί απλοί ή διακλαδισμένοι. Φύλλα γλαυκοπράσινα
Ταξιανθία σε αραιά διχάδια. Κάλυκας ελλειψοειδής, σφιγμένος στα χείλη, λευκορόδινος με κόκκινες νευρώσεις με αμφορεοειδές σχήμα. Πέταλα πορφυρά δίλοβα.
Άνθιση: μέσα Μαρτίου - Μάιος.

Ετυμολογία:
Silene < Silenus (λατιν.) < Σειληνός = Σιληνή.
behen < bahman & behmen, αραβική λέξη για αρκετά μη ταυτοποιημένα φυτά.

Campanula oreadum

Όλυμπος 23/07/2007 
φωτογραφία Ζήσης Αντωνόπουλος

Η Campanula oreadum (Boiss. & Heldr. 1856) είναι ενδημικό φυτό του Ολύμπου. Συλλέχτηκε από τον Χελδράιχ το 1851. Αφθονεί στις κορφές του Όλυμπου μέχρι τα 2900 μ. σε ρωγμές βράχων. Έχει βρεθεί επίσης σε μια φορά στα Πιέρια όρη. Πιθανολογείται ότι υπάρχει και σε μία θέση του Βόρα, στην άλλη πλευρά των συνόρων (Teofilovski 2011)
Ετυμολογία:
Campanula < campana (λατιν.) < campanula υποκοριστικό
oreadum < Oreas (oreadis) η νύμφη Ορειάς.

Παρασκευή 17 Ιανουαρίου 2014

Crocus sieberi subsp. sublimis

Χελμός 12/06/2010

Ο Κρόκος του Ζήμπερ, υποείδος ο μετέωρος, (Crocus sieberi subsp. sublimis (Herb.) B.Mathew 1982) είναι βαλκανικό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην ορεινή Ελλάδα. Στον Χελμό εμφανίζεται μια τρίχρωμη μορφή του. Μια τελευταία αναθεώρηση (Strid, Vascular plants of Greece an annotated checklist 2013) τον ταυτίζει με τον Crocus nivalis.

Πέμπτη 16 Ιανουαρίου 2014

Crocus veluchensis

Γκιώνα 30/05/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Ο Crocus veluchensis (Herbert 1845), παρά το όνομά του, είναι βαλκανικό είδος με εξάπλωση βορείως των συνόρων μας από την Αλβανία και την FYROM μέχρι την Βουλγαρία. Ευδοκιμεί στα βουνά της βόρειας και κεντρικής Ελλάδας, μέχρι τον Παρνασσό.
Ονομάστηκε έτσι γιατί περιγράφηκε για πρώτη φορά με φυτά από το Βελούχι (Τυμφρηστό) της Ευρυτανίας.
Βιότοπος: φυλλοβόλα δάση οξιάς και κωνοφόρων, αλπικά λιβάδια.
Άνθη σε αποχρώσεις από σκούρο μοβ μέχρι ανοιχτό λιλά. Επίσης και ο ανθικός σωλήνας έχει χρώμα μοβ. Στύλος με τρία στίγματα ακέραια, πεπλατυσμένα σε χρώματα κίτρινο και πορτοκαλί. Ανθήρες κίτρινοι.
Άνθιση: Μάιος - Ιούλιος σε υψόμετρα 950-2600 μ.
Πολλές φορές βγαίνει μέσα από το χιόνι που λιώνει.
Στις ορεινές πλαγιές και τα αλπικά λιβάδια σχηματίζει μεγάλα χαλιά.

Ετυμολογία:
Crocus < κρόκος < πιθανώς από την κρόκη (υφάδι) από τα γεννητικά όργανα (ανθήρες, κλπ) που έχουν παρόμοιο σχήμα με τα υφάδια.
veluchensis < Βελούχι, κορυφή και λαϊκό όνομα τους όρους Τυμφρηστός.


Βόρας 04/06/2010 Καϊμακτσαλάν
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Βαρνούντας 12/06/2010
φωτογραφία Ζήσης Αντωνόπουλος



Τετάρτη 15 Ιανουαρίου 2014

Saponaria calabrica

Ταΰγετος 26/03/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Saponaria calabrica (Guss. 1826) είναι φυτό της Ανατολικής Μεσογείου. Με κέντρο την Δυτική Ελλάδα (όπου είναι συνηθισμένη) επεκτείνεται προς την Νότια Ιταλία και την Αλβανία και μέσω των νησιών του Αιγαίου (λίγες θέσεις) φτάνει στην ΒΔ Τουρκία.
Βιότοπος: βραχώδεις πλαγιές, διάκενα κωνοφόρων δασών, χαλικώδεις θέσεις σε υψόμετρα 300-1300 (-1900) μ. 
Ετήσιο φυτό που σχηματίζει αραιά χαλιά στο έδαφος. Ολόκληρο το φυτό καλύπτεται με αδενώδες χνούδι.
Άνθη με πέταλα ροζ.
Άνθιση: τέλη Μαρτίου - Ιούνιος.

Ετυμολογία:
Saponaria < sapo, σαπούνι ==> επειδή όλα τα μέρη του φυτού και ιδιαίτερα οι ρίζες (έως και 20% στην περίοδο άνθισης) περιέχουν σαπωνίνες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πλύσιμο 
calabrica < Calabria Καλαβρία, περιοχή της Νότιας Ιταλίας.

Τρίτη 14 Ιανουαρίου 2014

Edraianthus graminifolius

Βέρμιο 11/07/2009
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Ο Edraianthus graminifolius [(L.) A.DC. 1839] είναι φυτό των Βαλκανίων και της Ιταλίας. Φύεται στην Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα σε υψόμετρα μέχρι 2.900 μέτρα. 
Προτιμά βραχώδη εδάφη.
Ανθίζει όλο το καλοκαίρι, από τον Ιούνιο.
Ετυμολογία: 
Edraianthus < εδραίος + άνθος
graminifolius < grámen πόα, γρασίδι + folium φύλλο ==> με φύλλα παρόμοια με γρασίδι.

Δευτέρα 13 Ιανουαρίου 2014

Hippocrepis emerus subsp. emeroides

Υμηττός 26/11/2009
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Hippocrepis emerus subsp. emeroides [(Boiss. & Spruner) Lassen 1989] είναι φυτό κυρίως της Ανατολικής Μεσογείου αλλά εξαπλώνεται στην Ιταλία και τον Καύκασο.
Έχει ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδας (εκτός Κρήτης). Φύεται έως τα 2000 μέτρα, συνήθως σε πετρώδεις πλαγιές. Ανθίζει το φθινόπωρο (Σεπτέμβριος - Νοέμβριος).

Ετυμολογία:
Hippocrepis < ίππος + κρηπίς (θεμέλια, βάση στήριξης οικοδομήματος // ανδρικό υπόδημα). Η ονομασία δόθηκε από τον καρπό (χέδρωψ - χέδρωπος) που μοιάζει με πέταλο ίππου (και κατ' επέκταση πάνω στο πέταλο στηρίζεται ο ίππος) = Ιπποκρηπίς.
emerus < από την ελληνική λέξη «ήμερος»
emeroides < ήμερος + είδος [μοιάζει με ήμερο (καρπό) αλλά δεν είναι]

Κυριακή 12 Ιανουαρίου 2014

Vicia pinetorum

Πάρνηθα 17/04/2009
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Vicia pinetorum (Boiss. & Spruner, 1843) είναι ενδημικό φυτό Στερεάς Ελλάδας, Εύβοιας και Κυκλάδων (Νάξος).
Βιότοπος: δενδρώδεις ορεινές περιοχές.
Πολυετής πόα, με αραιό χνούδι και ύψος 30-60 εκατοστά. Φύλλα ελλειψοειδή - λογχοειδή, σε 10-16 ζεύγη.
Άνθη: 8-20 κιτρινωπά, που σχηματίζουν βότρυ.
Άνθιση: Απρίλιος - Ιούνιος.
Ετυμολογία
Vicia < vicia (λατιν. Πλίνιος, Βιργίλιος) κύαμος, κουκί.
pinetorum < pinetum πευκοδάσος ==> αναφέρεται στο βιότοπο του φυτού.

Σάββατο 11 Ιανουαρίου 2014

Ononis pubescens

Αμοργός 02/04/2007
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Ononis pubescens (L. 1771) είναι μεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: παράκτια ενδιαιτήματα, ελαιώνες, πετρώδεις θέσεις σε υψόμετρα 0-800 μ.
Ετήσιο φυτό, 10-40 εκ., αδενωδώς τριχωτό και ελαφρά κολλώδες.
Ανώτερα και κατώτερα φύλλα απλά, τα μεσαία τρίφυλλα με 3 φυλλάρια, μεγάλα, ελλειπτικά.
Ταξιανθία πυκνή με άνθη κίτρινα 15 χιλ.
Ανθίζει Απρίλιο - Μάιο.

Ετυμολογία:
Ononis < όνος ==> επειδή υποτίθεται ότι το προτιμούν τα γαϊδούρια.
pubescens < pubes -is (εφηβαίο), εφηβικό χνούδι = χνουδωτή (από τα χνουδωτά φύλλα της).


 

Παρασκευή 10 Ιανουαρίου 2014

Colchicum soboliferum

Λιμνοθάλασα Ωρωπού 09/01/2014

Το Colchicum soboliferum [(C.A.Mey.) Stef. 1926] είναι κολχικό της Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου. Στην Ελλάδα είναι ένα σπάνιο φυτό, που φύεται σε λίγες θέσεις στην λιμνοθάλασσα του Ωρωπού στην Αττική, την Χαλκιδική, τις λίμνες Πετρών και Βεγορίτιδα στην Μακεδονία, τη Νέα Ραιδεστό Θεσσαλονίκης, στο Πλωμάρι της Λέσβου.
Φύεται σε υγρές τοποθεσίες και αμμώδεις θέσεις.
Άνθη λευκά με μοβ απολήξεις.
Έχει χειμωνιάτικη άνθιση.

*** Περιλαμβάνεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (RDB 2009), με τον χαρακτηρισμό «Τρωτό» (VU).

Ετυμολογία:
Colchicum > Κολχίς (αρχαία όνομα της σημερινής 
Γεωργίας). Κατά τον Διοσκουρίδη, το κολχικό φύτρωνε άφθονο στην Κολχίδα και την Μεσσηνία.
soboliferum > sóboles & sυboles υπόφυση, παραφυάδα + fero φέρω.




Δευτέρα 6 Ιανουαρίου 2014

Lychnis coronaria

Δίρφυς 21/06/2008
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Lychnis coronaria [(L.) Desr. 1792] είναι είδος των Βαλκανίων, της Ιταλίας και της Ανατολικής Μεσογείου με ευρεία εξάπλωση στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Εύβοια (Δίρφυς).
Συνώνυμο: Silene coronaria [(L.) Clairv. 1811]
Βιότοπος: διάκενα δασών, ορεινά λιβάδια, άκρες δασικών δρόμων σε υψόμετρα 300-1600 μ.
Πολυετής πόα ύψους 40-80 εκ.
Άνθη με μεγάλα πέταλα σε φωτεινό ροζ - ματζέντα.
Άνθιση: Μάιος - Αύγουστος.

Ετυμολογία: 
Lychnis < λύχνος ==> επειδή τα στελέχη ειδών του γένους χρησιμοποιήθηκαν σαν φιτίλια.
coronaria < coróna στέμμα, στέφανο (κεφαλής) ==> επειδή είναι κατάλληλη για στέφανα, γιρλάντες κλπ.


Παγγαίο 05/06/2010


Campanulla orphanidea

Φαλακρό 12/07/2009

Η Καμπανούλα του Ορφανίδη (Campanulla orphanidea Boiss. 1875) είναι βαλκανικό ενδημικό είδος. Στην χώρα μας εξαπλώνεται στην Βορειοανατολική Ελλάδα. Φύεται σε βραχώδεις θέσεις, σε υψόμετρα από 1400 μέτρα και πάνω.



Κυριακή 5 Ιανουαρίου 2014

Aethionema saxatile subsp. graecum

Πεντέλη 13/03/2009
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Το Aethionema saxatile subsp. graecum [(Boiss. & Spruner) Hayek 1925] είναι φυτό των Βαλκανίων και της Ανατολίας. Σε Κρήτη, Κυκλάδες και Ανατολικό Αιγαίο επικρατεί το υποείδος Aethionema saxatile subsp. creticum.
Βιότοπος: βραχώδεις τοποθεσίες, βράχια και πρανή.
Πολυετές φυτό, πολύβλαστο με ξυλώδη βάση. Φύλλα σαρκώδη σε σχήμα ωοειδές ή λογχοειδές, που φύονται σε όλο το μήκος του βλαστού.
Άνθη: ρόδινα ή λευκά, με 4 μεγάλα πέταλα σε σχήμα σταυρού που σχηματίζουν πυκνή ταξιανθία.
Άνθιση: από τον Μάρτιο.

Ετυμολογία:
Aethionema < αήθης (ασυνήθιστος στα αρχαία ελληνικά + νήμα  (για τoυς στήμονες που ενώνονται στο κάτω μέρος με ένα φτερωτό ή οδοντωτό νήμα) = Αιθιόνημα (κατά σύμβαση).
saxatile < sáxum (λατιν.) βράχος, πέτρα = βραχόφιλο, του βράχου.
graecum < Graecia Γραικία.




Σάββατο 4 Ιανουαρίου 2014

Adonis microcarpa

Ηρακλειά 04/03/2008
φωτογραφία Γιάννης Γαβαλάς

Ο Adonis microcarpa (DC. 1817) είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση στο μεγαλύτερο τμήμα της Ελλάδας και κυρίως στα νησιά.
Βιότοπος: βραχώδεις πλαγιές, φρύγανα, ελαιώνες, ακαλλιέργητα χωράφια σε υψόμετρα 0-300 (-700) μ.
Μονοετής πόα. Φύλλα πτερόμορφα σχισμένα νηματοειδώς. Φαρμακευτικό φυτό.
Άνθη πορτοκαλοκίτρινα ή κόκκινα με 5 εύπτωτα σέπαλα. Πέταλα 6-10.
Ανθίζει Μάρτιο - Μάιο

Ετυμολογία:
Adonis < Άδωνις, μυθολογικό πρόσωπο που ξεχώριζε για την ομορφιά του.
microcarpa < μικρός + καρπός.


Αμοργός 28/03/2006

Αμοργός 28/03/2006

Πέμπτη 2 Ιανουαρίου 2014

Abies cephalonica

Δίρφυς 28/04/2013

Το έλατο διατηρεί το αρχαίο του όνομα «ελάτη» (αβέβαιας ετυμολογίας). Ο Θεόφραστος αναφέρεται εκτεταμένα στην περιγραφή, την οικολογία και την χρησιμότητά του. Η Ελάτη η κεφαλληνιακή (Abies cephalonica Loudon 1838) συναντάται μόνο στην Κεφαλονιά, ως αποτέλεσμα της απομόνωσης του νησιού σε παλαιούς γεωλογικούς χρόνους, Στην ηπειρωτική Ελλάδα αναφέρεται η ποικιλία Abies cephalonica var. graeca, που εξαπλώνεται στην Πελοπόννησο, την Κεντρική Ελλάδα και βόρεια ως τον Όλυμπο και την χερσόνησο του Άθωνος. Το ελληνικό έλατο συνυπάρχει με το μαυρόπευκο (Pinus nigra) και βόρεια με το υβριδικό της Βαλκανικής έλατο Abies x borisii-regis.

Το έλατο είναι ψυχρόβιο δέντρο, φύεται σε ασβεστολιθικά εδάφη και πετρώδεις πλαγιές από τα 700 έως τα 1200 μέτρα και φθάνει σε ύψος τα 30 μέτρα. Έχει το προνόμιο να αντικρίζει πολλές φορές την θάλασσα, όπως στην φωτογραφία από τον Κιθαιρώνα,

Είναι ελληνικό ενδημικό είδος.

Κιθαιρώνας 25/05/2013

Πάρνηθα 22/05/2010


Πάρνηθα 22/07/2012

Δίρφυς 28/04/2013