Satureja thymbra

Κέα 30/04/2011
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Satureja thymbra (L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλλάδα, εκτός από την Πίνδο και την ΒΔ Μακεδονία.

Κοινό όνομα: θρούμπη, που διατηρεί το αρχαίο της όνομα «θύμβρα», όπως μας το παραδίδει ο Θεόφραστος σε πολλά χωρία του έργου του. Το όνομα «θύμβρα» είναι άγνωστης ετυμολογίας, γεγονός που δείχνει την πανάρχαια χρήση του.

Οι αρχαίοι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν ως ισχυρό αφροδισιακό βότανο και το έβαζαν σε κρασί. Στην ελληνική λαϊκή ιατρική χρησιμοποιείται για την αντιμικροβιακή του δράση κατά της διάρροιας, των οδοντικών αποστημάτων, των πληγών του στόματος και των εντερικών παράσιτων.

Κυρίως όμως αποτελεί εκλεκτό άρτυμα, που αρωματίζει και νοστιμίζει κρέατα και πουλερικά. Χρησιμοποιείται επίσης σε μαρινάδες για μπριζόλες και ψάρια, σε σούπες και σάλτσες. Όπως και άλλα αρωματικά φυτά της ελληνικής φύσης, η θρούμπη χρησιμοποιείται από τις παραδοσιακές τεχνικές ως φυσικό συντηρητικό τροφίμων. Το αιθέριο έλαιο είναι περιζήτητο από την ποτοποιία.

Η Satureja thymbra είναι μικρό, πολύκλαδο, αραιά καλυμμένο με λευκές τρίχες φρύγανο, με άρωμα παρόμοιο με του θυμαριού. Φυτό πολύ αρωματικό.

Φύεται σε ξηρές πετρώδεις τοποθεσίες και φρύγανα, σε υψόμετρα 0-950 (-1900) μ..

Φύλλα αντωοειδή, μυτερά με βλεφαρίδες κοντά στην βάση.

Άνθη ρόδινα σε σπονδύλους με κάλυκες οξύληκτους και τριχωτούς.

Ανθίζει Απρίλιο - Ιούνιο.

Ετυμολογία:

Satureja < αβέβαιης ετυμολογίας. Το πιθανότερο από saturejum σάλτσα με μείγμα διαφόρων συστατικών. Άλλες εκδοχές: [1] séro satum σπόρος. [2] σᾱτῠρος [3[ s'átar αραβική λέξη για διάφορα φυτά.

thymbra < θύμβρα (φυτό που αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη).

«θύμβρα· καὶ αὐτὴ γνώριμος, γεννωμένη ἐν λεπτογείοις καὶ τραχέσι τόποις, ὁμοία θύμῳ, ἐλάσσων μέντοι καὶ ἁπαλωτέρα, φέρουσα στάχυν ἄνθους μεστόν, ἔγχλωρον.    δύναται δὲ τὰ αὐτὰ τῷ θύμῳ ὁμοίως λαμβανομένη καὶ πρὸς τὴν ἐν ὑγιείᾳ χρῆσιν εὔθετος. γίνεται δὲ καὶ σπαρτὴ θύμβρα, κατὰ πάντα τῆς ἀγρίας ἐλάσσων, εὐχρηστοτέρα δὲ πρὸς βρῶσιν διὰ τὸ μὴ ἐπιτετάσθαι τὴν δριμύτητα.» Διοσκουρίδης