Phoenix theophrasti

Αμοργός 09/04/2007

Ο Φοίνικας του Θεόφραστου (Phoenix theophrasti Greuter, 1967) είναι ενδημικός του Νότιου Αιγαίου. Με κέντρο την Κρήτη, φύεται στην ΝΔ Μικρά Ασία (Αττάλεια), λίγα νησιά των Κυκλάδων (Αμοργός, Ανάφη) και της Δωδεκανήσου (Νίσυρος, Κως) και την Επίδαυρο της Πελοποννήσου. Στο Βάι της Κρήτης σχηματίζει το μεγαλύτερο φοινικόδασος της Ευρώπης.
Ο Phoenix theophrasti ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του πατέρα της Βοτανικής, του Θεόφραστου (372-287 π.Χ.) που πρώτος τον περιέγραψε (Περί φυτών, 2.6.9). Αποτελεί κατάλοιπο της εποχής που στην Ελλάδα επικρατούσε τροπικό κλίμα και διασώθηκε σε θέσεις που διατηρούν υποτροπικό κλίμα, συνήθως σε εκβολές ποταμών και ρεμάτων.
Έχει λεπτούς κορμούς και φτάνει σε ύψος τα 15 μέτρα. Οι καρποί του δεν θεωρούνται εδώδιμοι, γιατί η σάρκα τους είναι πολύ λεπτή, ινώδης και με στυφή γεύση. Πολλαπλασιάζεται εύκολα με σπόρους και ακόμα πιο εύκολα με παραβλαστήματα-παραφυάδες. Όμως η μεταφύτευση των ριζοβλαστημάτων του είναι δύσκολη.
Στην τελευταία επιστημονική έκδοση με το κατάλογο των φυτών της Ελλάδας (Vascular plants of Greece an annotated checklist 2013), η παρουσία του Phoenix theophrasti στις Κυκλάδες αναφέρεται με ερωτηματικό. Η φωτογραφία που δημοσιεύω από την Αμοργό αποδεικνύει την παρουσία του και στις Κυκλάδες.

*** Ο Phoenix theophrasti περιλαμβάνεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (2009) με τον χαρακτηρισμό Τρωτό (VU).

Ετυμολογία:
Phoenix > φοινός = κόκκινος σαν αίμα // αιματηρός, φονικός > φοίνιξ ==> από το χρώμα των καρπών του.
theophrasti > αφιερωμένος στον φιλόσοφο Θεόφραστο (371-287 π.Χ.), πατέρα της Βοτανικής.