Οι φίλοι του μπλοκ

Τρίτη 29 Μαΐου 2012

Crocus pelistericus

Βόρας 19/06/2011 
φωτογραφία Ζήσης Αντωνόπουλος

Ο Crocus pelistericus (Pulevic 1976) είναι ενδημικός των ορέων Βόρας, Βαρνούς και του πλησιόχωρου Πελπετζάκ (Pepeljak) της Severna Makedonija. Περιγράφτηκε σχετικά πρόσφατα, το 1976, από τον βοτανικό Πούλεβιτς, από το όρος της Severna Makedonija Πελιστέρ (σλαβική παραφθορά της λέξης «περιστέρι»), όπου και ευδοκιμεί.
Περιλαμβάνεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας 1995.
Βιότοπος: υγρά αλπικά λιβάδια, σε υψόμετρα 1900-2500 μ.
Οι χιτώνες του βολβού είναι νηματώδεις-δικτυωτοί. Φύλλα όρθια, 3 -4, συνάνθια, χωρίς μεσαία νεύρωση.
Περιάνθιο με χρώμα βαθύ μοβ. Το ίδιο χρώμα έχουν ο φάρυγγας και ο λαιμός. Ανθήρες κίτρινοι. Στύλος λευκός έως πορτοκαλί-κίτρινος, διαιρεμένος σε τρεις βραχίονες
Άνθιση: Μάιος – Ιούνιος.

Ετυμολογία:
Crocus <κρόκος < πιθανώς από την κρόκη (υφάδι) από τα γεννητικά όργανα (ανθήρες, κλπ) που έχουν παρόμοιο σχήμα με τα υφάδια.
pelistericus < Pelister Περιστέρι.

Βόρας 04/06/2010 
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Σάββατο 26 Μαΐου 2012

Lavandula stoechas αγριολεβάντα

 Μονεμβασιά 01/05/2010
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η αγριολεβάντα (Lavandula stoechas L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα εκτός της ΒΔ χώρας.
Είναι ένα από τα πιο γνωστά αρωματικά βότανα. Οι ηρεμιστικές και καταπραϋντικές του ιδιότητες την έκαναν πολύ αγαπητή ήδη από την αρχαιότητα. Παρασκεύαζαν μάλιστα και ένα κρασί αρωματισμένο μ’ αυτήν, τον στοιχαδίτη οίνο του Διοσκουρίδη. 
Οι χρήσεις της λεβάντας στην ιατρική την κοσμετολογία αλλά και στο σπίτι είναι άπειρες. Μικρά υφασμάτινα σακουλάκια με αποξηραμένα άνθη λεβάντας μπορούν να τοποθετηθούν στις ντουλάπες για να αρωματίζουν το χώρο και να απωθούν τα έντομα. 
Χρησιμοποιείται επίσης για να αρωματίσει γλυκά και ποτά ενώ ως αφέψημα ηρεμεί, χαλαρώνει και καταπραΰνει τους πόνους.
Είναι πολύ όμορφο φυτό για τον αρωματικό κήπο και μπορεί να φυτευτεί σε παρτέρια και μπορντούρες. Πολλαπλασιάζεται εύκολα με μοσχεύματα και πιο δύσκολα με σπόρο. Συλλέγονται τα άνθη όταν το φυτό είναι σε πλήρη άνθιση και στη συνέχεια αποξηραίνονται σε σκιερό μέρος.
Παλιότερα, από τη λεβάντα παρασκεύαζαν το καραμπάχι, ένα λάδι που οι πλανόδιοι έμποροι το πουλούσαν μαζί με το δαφνέλαιο στις νοικοκυρές. Έριχναν τα άνθη της λεβάντας στο λάδι και το εξέθεταν στον ήλιο. Στη συνέχεια το καθάριζαν με μια απλή διήθηση και το προϊόν ήταν έτοιμο. 
Βιότοπος: θαμνότοποι, φρύγανα, πετρώδεις τοποθεσίες, σε υψόμετρα 0-500 (-800) μ.
Πολύκλαδο φρύγανο, πολύ αρωματικό με φύλλα χνουδωτά, γραμμοειδή σε όλο το μήκος του βλαστού. 
Άνθη μικρά, χοανοειδή, σκούρα βιολετιά, σε πυκνό στάχυ στην κορυφή του οποίου αναπτύσσονται μεγάλα ρόδινα βράκτια με μήκος μέχρι 5 εκ.
Ανθίζει Μάρτιο - Μάιο.

Ετυμολογία:
Lavandula < υποκοριστικό του lavanda < lavo πλένω λούζω.
stoechas < Στοιχάδες νήσοι < στοιχώδες (σε μια σειρά, ευθυγραμμισμένο).


Σάββατο 12 Μαΐου 2012

Muscari cycladicum subsp. subsessilis

Ηρακλειά 25/04/2011
φωτογραφία Γιάννης Γαβαλάς

Το Muscari cycladicum subsp. subsessilis [(Bentzer) Raus, 1996] είναι παρόμοιο με το τυπικό υποείδος Muscari cycladicum subsp. cycladicum. Διαφέρει σε ορισμένους ποσοτικούς χαρακτήρες.

Ετυμολογία:
Muscari < μόσχος (σχετίζεται με το περσικό mushka = γεννητικός αδένας), ελαιώδες, έντονα αρωματικό υγρό που βγαίνει από τον γεννετικό αδένα του ασιατικού ελαφιού «μόσχος ο μοσχοφόρος» (πρβ: μοσκοβολώ, μοσχοκάρυδο, μοσχοσάπουνο, μοσχοστάφυλο). Ίσως επειδή φυτά του γένους Muscari είναι πολύ αρωματικά.
cycladicum < Cyclades Κυκλάδες = κυκλαδικό.
subsessilis < sub υπό, σχεδόν + sessilis εδραίο ==> με σχεδόν εδραία βάση φύλλων.

Πέμπτη 3 Μαΐου 2012

Bellevalia ciliata

Δήλεσι 07/04/2012 Βοιωτία
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Bellevalia ciliata [(Cirillo) T.Nees 1834] είναι βολβώδες φυτό, με εξάπλωση στην Ανατολική Μεσόγειο.
Φύλλα λογχοειδή, μικρότερα του βλαστού, τριχωτά, κυματοειδή.
Βιότοπος: ανοικτές θέσεις, αγροί και καλλιεργημένες περιοχές. Λόγω του περιορισμού των καλλιεργούμενων εκτάσεων, αρχίζει να σπανίζει
Άνθη: ταξιανθία κωνική και πυκνή, με 40-60 λευκωπά άνθη.
Άνθιση: Μάρτιος - Απρίλιος.

Ετυμολογία:
Bellevalia < γένος αφιερωμένο στον Richer de Belleval (1564-1602), ιδρυτή του Βοτανικού Κήπου του Μονπελιέ.
ciliata < cílium βλεφαρίδα, ματόκλαδο = βλεφαριδωτή.