Οι φίλοι του μπλοκ

Πέμπτη 30 Απριλίου 2015

Erucaria hispanica

Κακιά Σκάλα 10-03-2013 Γεράνεια
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Erucaria hispanica [(L.) Druce 1914] είναι μεσογειακό φυτό με διακεκομμένη εξάπλωση (Ισπανία, Ελλάδα, Συροπαλαιστίνη). Στην Ελλάδα φύεται στη νότια χώρα και το Αιγαίο.
Βιότοπος: καλλιεργημένες πλαγιές, φρύγανα σε υψόμετρα 0-500 μ.
Ετήσιο ή περιστασιακά διετές φυτό, 20-50 εκ. Βλαστός διακλαδισμένος από την βάση,
Πέταλα σε απαλό λιλά χρώμα.
Άνθιση: Μάρτιος - Μάιος.

Ετυμολογία:
Erucaria < Eruca + -aria (επίθημα σχετικότητας).
hispanica < Ισπανία.
Eruca < αρωματικό φυτό (είδος κράμβης) που αναφέρεται από τον Οράτιο και άλλους Λατίνους συγγραφείς.

Τετάρτη 29 Απριλίου 2015

Orchis anthropophora (Aceras anthropophora)

Πεντέλη 19-04-2014
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Orchis anthropophora [(L.) All. 1785] είναι ευρωπαϊκή ορχιδέα με βασική εξάπλωση στην χώρα μας σε Κεντρική Ελλάδα, Πελοπόννησο, Κρήτη κι αρκετά νησιά. Περιγράφηκε το 1753 από το Παρίσι.
Συνώνυμο: Aceras anthropophorum
Βιότοπος: φρύγανα, λιβάδια, άκρες δασών σε υψόμετρα μέχρι 1.600 μέτρα.
Λεπτό φυτό, με ύψος 10-40 εκατοστά. Φύλλα 4-8 λογχοειδή, φαρδιά.
Άνθη: τρίλοβα, σε σχήμα ανθρωποειδούς, κόκκινα, πορτοκαλί ή κίτρινα.

Ετυμολογία:
Orchis (λατιν. θηλυκού γένους) < Όρχις (αρσενικού γένους), φυτό με δύο κονδύλους σε σχήμα όρχεων που αναφέρει ο Διοσκουρίδης // ο όρχις (< ορχίδιον < αρχίδι).
anthropophora < άνθρωπος + φέρω ==> από τα άνθη που έχουν ανθρωποειδή μορφή.
Aceras < α στερητικό + κέρας < επειδή το άνθος δεν έχει πλήκτρο (που μοιάζει με κέρατο).

Τρίτη 28 Απριλίου 2015

Ophrys delphinensis

Ελικώνας 04-05-2012
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Ophrys delphinensis (O.Danesch & E.Danesch 1963) είναι ενδημική ορχιδέα των περιοχών γύρω από τον Κορινθιακό κόλπο.
Περιγράφηκε από την Αχαΐα αλλά της δόθηκε (μάλλον υπερβολικά) το όνομα των Δελφών, επειδή ευδοκιμεί και στην Φωκίδα.
Θεωρείται φυσικό υβρίδιο των Ophrys oestrifera και Ophrys argolica.
Εμφανίζει τάση επέκτασης προς την νοτιοανατολική Πελοπόννησο και την Ανατολική Στερεά..
Βιότοπος: φρύγανα, θαμνώνες, παρυφές δρόμων, έως τα 1.100 μέτρα.
Άνθος: τρίλοβο, κυρτό, καφεκόκκινο. Οι στρογγυλοί πλαϊνοί λοβοί με πυκνό λευκό τρίχωμα.
Ετυμολογία:
Ophrys < Οφρύς (φρύδι). Δεν είναι ξεκάθαρο σε ποια χαρακτηριστικά του γένους Ophrys αναφέρεται το όνομα ενώ υπάρχει και το ενδεχόμενο γλωσσικής παρερμηνείας.
delphinensis < Δελφοί.


Δευτέρα 27 Απριλίου 2015

Allium subhirsutum

Αγία Μαρίνα Γραμματικού 23-04-2011 Αν. Αττική
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Allium subhirsutum (L. 1753) είναι μεσογειακό γεώφυτο με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα. 
Φύεται σε ξηρά λιβάδια, πετρώδεις θέσεις, φρύγανα. 
Ανθίζει την άνοιξη.

Ετυμολογία:
Allium < allium (λατιν. Πλίνιος) < άγλις, -ίθος, η κεφαλή ή σκελίδα σκόρδου (σύμφωνα με τον Ottorino Pianigiani, 1845-1926, Ιταλό δικαστή, πολιτικό και γλωσσολόγο).
subhirsutum < sub (υπό, σχεδόν) + hirsutum (δασύτριχο) = σχεδόν δασύτριχο.





Κυριακή 26 Απριλίου 2015

Legousia pentagonia

Υμηττός 01-05-2009
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Legousia pentagonia [(L.) Druce 1908] είναι φυτό της Ανατολικής Μεσογείου, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: πετρώδεις τοποθεσίες, φρύγανα σε υψόμετρα 0-800 (-1200) μ.
Φυτό μονοετές, πολύκλαδο με τα κατώτερα φύλλα αντωοειδή, έμμισχα, τα ανώτερα επιφυή.
Στεφάνη μέχρι 3 εκ. πεντάγωνη εξ ου και το όνομα. Κάλυκας χνουδωτός με λοβούς στο 1/3 της στεφάνης, οξύληκτους.
Ανθίζει Απρίλιο - Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Legousia < αφιερωμένο στον Benigne Le Gouz de Gerland (1695-1774) Γάλλο ακαδημαϊκό ο οποίος ίδρυσε τον βοτανικό κήπο της Ντιζόν.
pentagonia < πέντε + γωνία = πεντάγωνη. 

Παρασκευή 24 Απριλίου 2015

Euphorbia characias

Υμηττός 29-04-2011
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Euphorbia characias (L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό. Στην Ελλάδα εξαπλώνεται σε Κρήτη, Κυκλάδες, Στερεά Ελλάδα, Δυτική Μακεδονία, Δυτικό και Βόρειο Αιγαίο.
Φυτό με πολλούς όρθιους βλαστούς, απογυμνωμένους στην βάση. Φύλλα πολλά, γλαυκά, λογχοειδή, επιμήκη.
Σκιάδια πυκνά και κυάθια (κύπελλα) ημισφαιρικά με σκουροκόκκινους αδένες.
Ανθίζει από τον Φεβρουάριο.

Ετυμολογία:
Euphorbia < ευ (καλώς) + φέρβω (τρέφω, βοσκω) και φορβή (τροφή, βοσκή) [2] Σύμφωνα με τον Πλίνιο, από το γιατρό Εύφορβο που ανακάλυψε τις θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού. [3] Σύμφωνα με τον Treccani από το λατινικό euphorbium, που προέρχεται από το ελληνικό «ευφόρβιον».
characias < χαρακίας (ο), φυτό που αναφέρει ο Διοκουρίδης (τιθυμάλλου είδη επτά, ων ο μεν άρρην χαρακίας καλείται). 
Το όνομα «χαρακίας» είναι αρχαίο κι αναφέρεται από τον Θεόφραστο. Αποδίδει τους βιότοπους που προτιμά το φυτό και που συνήθως είναι οι βράχοι με σχισμές (χαρακιές). Χαράκια λένε στην Κρήτη και σήμερα τους μικρούς βράχους.

Πέμπτη 23 Απριλίου 2015

Neotinea ustulata

Φαλακρό 12-07-2009
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Neotinea ustulata [(L.) R. M. Bateman, Pridgeon & M. W. Chase 1997] είναι ευρωπαϊκή ορχιδέα. Στην Ελλάδα κατανέμεται κυρίως στην Ήπειρο και την Ανατολική Μακεδονία με διάσπαρτα άτομα στην δυτική Στερεά Ελλάδα.
Βιότοπος: κυρίως σε υποαλπικά λιβάδια αλλά και χαμηλότερα σε διάκενα δασών, σε υψόμετρα 50-2150 μ.
Πυκνή ταξιανθία με χαρακτηριστικά μικρού μεγέθους άνθη, τρίλοβα, λευκά με ερυθροϊώδη στίγματα.
Ανθίζει Απρίλιο - Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Neotinea < νέο + Tineo, γένος στις ορχιδέες  αφιερωμένο στον Ιταλό βοτανικό (νέο) Vincenzo Tineo (1791-1856), γιό του (παλαιού) βοτανικού Giuseppe Tineo (1757-1812) ιδρυτή του βοτανικού κήπου του Παλέρμο στην Σικελία.
ustulata < ústulo καίω, πυρακτώνω = καμένη (από τον χρωματισμό των μπουμπουκιών).

Τρίτη 21 Απριλίου 2015

Noccaea tymphaea (Thlaspi tympaeaeum - pindicum)

Γεράνεια 13-04-2013
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Noccaea tymphaea [(Hausskn.) F. K. Meyer 1973] είναι βαλκανικό ενδημικό με εξάπλωση σε Ελλάδα, Αλβανία, Σέβερνα Μακεντόνιγια και Σερβία.
Συνώνυμα: Thlaspi tymphaeum Hausskn. 1893 - Thlaspi pindicum Hausskn. 1893 - Noccaea pindica (Hausskn.) Holub 1998.
Βιότοπος: ορεινά λιβάδια, ελατοδάση. Προτιμά οφιολιθικά (ηφαιστειογενή) εδάφη.
Πολυετής πόα, με ύψος 5-15 εκατοστά και αρκετές κονδυλώδεις μακριές ρίζες. Φύλλα πλατιά, γλαυκά και λεία.
Άνθη: λευκά.
Άνθιση: τέλη Μαρτίου-Ιούνιος.
Εξάπλωση στην Αττική: Γεράνεια (νοτιότερο σημείο εξάπλωσής).

Ετυμολογία:
Noccaea < γένος αφιερωμένο στον Ιταλό βοτανικό Domenico Nocca (1758-1841).
tymphaea < Τύμφη, όρος της Ηπείρου.
Thlaspi < θλάσπις (φυτό που αναφέρουν ο Διοσκουρίδης και ο Ιπποκράτης) < θλάω (θραύω, σπάζω, πιέζω).


Γεράνεια 13-04-2013
Γεράνεια 13-04-2013


Δευτέρα 20 Απριλίου 2015

Linum phitosianum

Λακωνία 06-04-2013
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Το Linum phitosianum (Christod. & Iatroú 1994) είναι ενδημικό της πεδινής Νότιας Λακωνίας.
Βιότοπος: υποβαθμισμένη μακία βλάστηση μικτής με φρύγανα, σε υψόμετρο 100 μ.
Λεπτό ημιθαμνώδες φυτό με πολυάριθμους όρθιους βλαστούς που φτάνουν τα 28 εκ. και μεταξύ τους παραμένουν οι αποξηραμένοι βλαστοί της προηγούμενης χρονιάς. 
Τα φύλλα είναι γλαυκοπράσινα.
Τα λευκά άνθη βγαίνουν σε χαλαρές ομάδες.
Άνθιση Απρίλιος - Μάιος.

Ετυμολογία:
Linum < λίνον (λινάρι).
phitosianum < αφιερωμένο στον καθηγητή Βοτανικής Δημήτριο Φοίτο.

Περιλαμβάνεται στο πρώτο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (RDB 1995) με τον χαρακτηρισμό Κρισίμως Κινδυνεύον (CR).





Κυριακή 19 Απριλίου 2015

Gagea bohemica

Πάρνηθα 28-03-2013
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Gagea bohemica [(Zauschn.) Schult. & Schult. f. 1829] είναι ευρασιατικό φυτό με διάσπαρτη εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Βιότοπος: λιβάδια, βραχώδεις προεξοχές σε υψόμετρα 400-1300 (-2000) μ.
Βολβώδες φυτό με ύψος 3-10 εκ. που συχνά σχηματίζει συστάδες. Βολβός ωοειδής και βολβίδια μπλεγμένα στις ρίζες.  Βασικά φύλα δύο ανά βολβό, συνήθως στριμμένα.
Άνθη 2-5, κίτρινα-λεμονί.
Άνθιση: Μάρτιος - αρχές Μαΐου.

Ετυμολογία:
Gagea < προς τιμήν του Άγγλου φυσιοδίφη Thomas Gage (1781 - 1820.
bohemica < Βοημία, ιστορική περιοχή της Κεντρικής Ευρώπης, η οποία καταλαμβάνει τα δύο τρίτα της Δημοκρατίας της Τσεχίας.

Σάββατο 18 Απριλίου 2015

Anacamptis papilionacea subsp. messenica

Σχινιάς 09/04/2014 
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Anacamptis papilionacea subsp. messenica [(Renz) H.Kretzschmar, Eccarius & H.Dietr 2007] περιγράφηκε το 1928 από την Μεσσηνία και θεωρείτο ενδημικό της Πελοποννήσου. Φαίνεται όμως ότι επεκτείνεται διάσπαρτα σε Αττική και Κυκλάδες.
Βιότοπος: λιβάδια, ανοιχτές θέσεις, φρύγανα σε ηλιόλουστες θέσεις.
Άνθιση από τον Απρίλιο.
Η έκδοση Vascular plants of Greece an annotated checklist (2013) το ταυτίζει με το υποείδος Anacamptis papilionacea subsp. aegea (P. Deloforge) L. Lewis & Kreutz.

Κέα 39-04-2011 Κυκλάδες

Σχινιάς 09/04/2014


Παρασκευή 17 Απριλίου 2015

Ophrys mammosa

Σχηματάρι 07-04-2012 Βοιωτία
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Ophrys mammosa (Desfontaines 1807) είναι ορχιδέα της Ανατολικής Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου με μεγάλη εξάπλωση στην Ελλάδα. Περιγράφηκε επιστημονικά το 1807 από την Σάμο και την Σμύρνη.
Βιότοπος: ανοιχτά δάση, φρύγανα, λιβάδια, ελαιώνες, ακαλλιέργητα χωράφια.
Εύρωστο φυτό με ύψος 15-60 εκατοστά.
Άνθη: ακέραια, στρογγυλά, τετράγωνα ή τριγωνικά, καστανοπόρφυρα ή σχεδόν μαύρα, με δύο εξογκώματα στην βάση που μοιάζουν με μαστούς. Θυρεός γαλαζωπός σε σχήμα Η (ήτα).
Άνθιση: Μάρτιος - Μάιος.

Ετυμολογία:
Ophrys < Οφρύς (φρύδι). Δεν είναι ξεκάθαρο σε ποια χαρακτηριστικά του γένους Ophrys αναφέρεται το όνομα ενώ υπάρχει και το ενδεχόμενο γλωσσικής παρερμηνείας.
mammosa < mamma (λατιν.) μαστός = μαστοειδής, μαστοφόρος.

Πέμπτη 16 Απριλίου 2015

Salvia argentea

Κιθαιρώνας  12-05-2013
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Salvia argentea (L. 1762) είναι μεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα, εκτός Κρήτης και Ιονίου.
Βιότοπος: πετρώδεις τοποθεσίες, χέρσα χωράφια, λιβάδια σε υψόμετρα (50-) 200-1900 μ.
Διετές φυτό με τα φύλλα να αναπτύσσουν εντυπωσιακό ρόδακα την πρώτη χρονιά και ανθοφόρους βλαστούς την δεύτερη. Υπάρχουν όμως άτομα που ζουν περισσότερα χρόνια.
Βλαστός όρθιος, τριχωτός.
Φύλλα μεγάλα, ωοειδή με ασύμμετρους λοβούς, καλυμμένα με ασημόχρωμο τρίχωμα.
Άνθη λευκά με ρόδινα τριχίδια στο μεγάλο εντυπωσιακό άνω χείλος, σε κυκλική αρμονική διάταξη κατά επάλληλους σπονδύλους.
Ανθίζει από τα τέλη Απριλίου.

Ετυμολογία:
Salvia < sálvo θεραπεύω, διασώζω ==> όνομα που χρησιμοποιεί ο Πλίνιος γαι το φασκομηλο Salvia officinalis για τις θεραπευτικές του ιδιότητες.
argentea < argentum άργυρος = αργυρή, ασημένια.




Τετάρτη 15 Απριλίου 2015

Glaucium corniculatum

Κέα  30-04-2011
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Glaucium corniculatum [(L.) Rudolph 1781] είναι μεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα και κυρίως στην περιοχή του Αιγαίου.
Υδατογραφίες του Αυστριακού ζωγράφου F. Bayer, με φυτά από την Κύπρο, περιλαμβάνονται στην μνημειώδη έκδοση της Flora Graeca με τα ονόματα Glaucium rubrum και Glaucium  phoeniceum, που πλέον θεωρούνται συνώνυμα.
Βιότοπος: άκρες χωραφιών, δρόμων, ελαιώνων και περιστασιακά σε φρύγανα και σε υψόμετρα 0-800 μ.
Ετήσιο φυτό, ύψους 10-35 εκ. Φύλλα χονδροειδή πριονωτά. 
Άνθη με πέταλα κοκκινωπά, σπάνια κίτρινα, με μαύρες κηλίδες στο κέντρο.
Άνθιση: τέλη Μαρτίου - αρχές Ιουνίου.

Ετυμολογία:
Glaucium < γλαύκιον, φυτό που αναφέρει ο Διοσκουρίδης ==> από τα γλαυκά φύλλα του = Γλαύκιο.
corniculatum < corniculus υποκοριστικό του cornus (κέρατο) ==> επειδή το σχήμα των σπερμάτων έχει μικρά κέρατα.

Glaucium  phoeniceum από την Flora Graeca


Τρίτη 14 Απριλίου 2015

Anacamptis papilionacea

Δήλεσι (Βοιωτία)  07/04/2012
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Anacamptis papilionacea [(L.) R. M. Bateman & al. 1997]  subsp. papilionacea  είναι ορχιδέα της Μεσογείου και της Δυτικής Ασίας.
Περιγράφηκε από την Ιταλία το 1759. 
Έχει ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Συνώνυμο: Orchis papilionacea (L. 1759).
Ντελικάτο φυτό με ύψος 10-40 εκατοστά. Φύλλα 3-10, λογχοειδή. Ποικιλόμορφο, με αρκετές ποικιλίες και υποείδη.
Βιότοπος: λιβάδια, φρύγανα, θαμνώνες, ανοιχτά δάση σε υψόμετρα έως τα 1.800 μέτρα.
Άνθη: σε σχήμα σπάτουλας, οδοντωτό, με ροζ γραμμές και κηλίδες.
Άνθιση: Φεβρουάριος - Μάιος.

Ετυμολογία:
Anacamptis < ανά + κάμπτω (από την κάμψη την γυρεομαγματων προς τα πίσω.
papilionacea < papilio πεταλούδα ==> από την εμφάνιση του άνθους = πεταλουδόμορφη.




Δευτέρα 13 Απριλίου 2015

Plocama calabrica (Putoria calabrica)

Γεράνεια 03-05-2013
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Plocama calabrica [(L.f.) M.Backlund & Thulin 2007] είναι μεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα, εκτός Κυκλάδων και ΒΑ χώρας.
Συνώνυμο: Putoria calabrica (L. f.) DC. 1830
Βιότοπος: βραχώδεις θέσεις, χαλικώδεις πλαγιές, παρυφές δρόμων, σε υψόμετρα 0-1200 (-2000) μ.
Μικρό, μάλλον απλωτό, δύσοσμο φρύγανο, με ξυλώδη βάση.
Φύλλα αντίθετα, λογχοειδή, σαρκώδη και λεία,
Τα ρόδινα άνθη έχουν 4 τριγωνικούς λοβούς, μακρύ σωλήνα και φύονται σε κορύμβους
Ανθίζει Απρίλιο - Ιούλιο.

Ετυμολογία:
Plocama < πλόκανον (έργο πλεκτικής) ==> αναφορά στους μπλεγμένους κλάδους.
calabrica < Calabria, η Καλαβρία στην Νότια Ιταλία.
Putoria < puteo βρωμάω.

Παρασκευή 10 Απριλίου 2015

Silene spinescens

Πατέρας 12-05-2013
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Silene spinescens (Sm. 1809) είναι ενδημική Στερεάς Ελλάδας, Πελοποννήσου και Εύβοιας.
Βιότοπος: ασβεστολιθικά εδάφη και σχισμές βράχων, σε υψόμετρα 0-1000 μ.
Πολυετής φρυγανώδης και χνουδωτή πόα με ξυλώδη κορμό και πολλούς κολλώδεις βλαστούς. Φθάνει σε ύψος τα 60 εκατοστά.
Άνθη: λευκά ή κρεμ με καφετιές νευρώσεις στην κάτω επιφάνεια.
Άνθιση: Απρίλιος - Ιούνιος.

Ετυμολογία:
Silene < Silenus (λατιν.) < Σειληνός = Σιληνή
spinescens < spinesco (νεολατινικό ρήμα) τείνω να έχω αγκάθια < spina, άκανθα, αγκάθι.

Πέμπτη 9 Απριλίου 2015

Tamarix hampeana αρμυρίκι

Σχινιάς 25-04-2011
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Το Tamarix hampeana (Boiss. & Heldr. 1849) είναι είδος της Ανατολικής Μεσογείου με ευρεία εξάπλωση στην παραλιακή Ελλάδα εκτός της Κρήτης. Στην Μεγαλόνησο και στα περισσότερα νησιά του Αιγαίου φύεται το είδος Tamarix parviflora.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το είδος περιγράφηκε από το Φάληρο της Αθήνας.
Κοινό όνομα: αρμυρίκι.
Βιότοπος: παράκτιοι αλμυροί ή υφάλμυροι βιότοποι, αμμώδεις ακτές και επίσης ρυάκια σε μικρή απόσταση απόσταση από τις ακτές.
Θάμνος ή μικρό δέντρο, ύψους 2-5 μέτρων, με τραχύ, καφέ φλοιό. Φύλλα ελλειπτικά-λογχοειδή. 
Άνθη ροζ ή σχεδόν λευκά.
Άνθιση: Μάρτιος - Μάιος.

Ετυμολογία:
Tamarix < κλασικό λατινικό όνομα του ποταμού Tamaris (τοπικό όνομαTambre) στην Γαλικία της ΒΔ Ισπανίας.
hampeana < αφιερωμένο στον Γερμανό βοτανικό  Georg Ernst Ludwig Hampe (1795–1880).




Τετάρτη 8 Απριλίου 2015

Allium neapolitanum

Υμηττός 05-03-2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Allium neapolitanum (Cirillo 1788) είναι μεσογειακό γεώφυτο με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα. 
Έχει χαρακτηριστικό τριγωνικό βλαστό με τη μια ακμή λιγότερο γωνιώδη από τις υπόλοιπες δύο και φύλλα 2-3, λεία. 
Σκιάδιο αραιό μέχρι 10εκ. διάμετρο με άνθη λευκά σε μακρείς ποδίσκους. Οι στήμονες είναι κοντύτεροι από τα τέπαλα. 
Ανθίζει την άνοιξη.

Ετυμολογία:
Allium < allium (λατιν. Πλίνιος) < άγλις, -ίθος, η κεφαλή ή σκελίδα σκόρδου (σύμφωνα με τον Ottorino Pianigiani, 1845-1926, Ιταλό δικαστή, πολιτικό και γλωσσολόγο).
neapolitanum < Νεάπολις (το αρχαίο όνομα της Napoli) = ναπολιτάνικο.




Τρίτη 7 Απριλίου 2015

Ophrys andria

Άνδρος 24-03-2012
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Ophrys andria (P. Delforge 1994) είναι ενδημική ορχιδέα των βόρειων Κυκλάδων με κέντρο την Άνδρο και εξάπλωση στα γειτονικά νησιά Τήνο και Σύρο.
Φύεται σε ηλιόλουστες θέσεις με φρύγανα ή θάμνους και ακαλλιέργητα χωράφια.
Έχει ύψος 20-40 εκατοστά με 2-8 άνθη μετρίου μεγέθους.
Τα συνήθως πρασινωπά της σέπαλα την ξεχωρίζουν από την επίσης κυκλαδίτικη συγγενική της Ophrys thesei, αν και υπάρχουν φυτά από τα δύο είδη που μοιάζουν πολύ, ιδίως στην Τήνο και την Σύρο.
Ανθίζει από τα μέσα Μαρτίου.
Ετυμολογία:
Ophrys < Οφρύς (φρύδι). Δεν είναι ξεκάθαρο σε ποια χαρακτηριστικά του γένους Ophrys αναφέρεται το όνομα ενώ υπάρχει και το ενδεχόμενο γλωσσικής παρερμηνείας.
andria < Άνδρος.

Δευτέρα 6 Απριλίου 2015

Scorzonera araneosa

Αμοργός 27-04-2005
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Scorzonera araneosa (Sm. 1813) είναι ενδημικό φυτό των Κυκλάδων.
Συνώνυμο: Scorzonera eximia Rech.f. 1934 από φυτά που συλλέχτηκαν στην Αμοργό. Υποστηρίζεται ότι η S.eximia διαφέρει στα φύλλα.
Χασμόφυτο, που φύεται σε σχισμές βράχων και κρημνών.
Η ονομασία της οφείλεται στους πυκνά (σαν ιστό αράχνης) τριχωτούς βλαστούς της.
Πολυετής πόα, με χοντρή κονδυλώδη ρίζα, που εισέρχεται βαθιά στον βράχο.
Φύλλα πολλά, μακρόστενα, τριχωτά.
Κεφάλια μεγάλα, με κίτρινα ανθίδια.
Ανθίζει από τον Απρίλιο

Ετυμολογία:
Scorzonera < Το νεολατινικό Scorzonera θα μπορούσαμε να το αποδώσουμε ως «φιδόχορτο». Το εισήγαγε ο Πιτόν ντε Τουρνεφόρ (για το φυτό Scorzonera hispanica), από την καταλανική λέξη escurçonera, που αναφέρεται σε ένα φυτό η κονδυλώδης ρίζα του οποίου εθεωρείτο αντίδοτο για τα δαγκώματα των φιδιών.
araneosa < aráneum αράχνη = αραχνώδης, αραχνοειδής.

Κυριακή 5 Απριλίου 2015

Stachys spinulosa

Κροκεές 06-04-2013 Λακωνία
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Ο Stachys spinulosa (Sm. 1809) είναι φυτό των Βαλκανίων και της Ανατολίας με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα. Περιγράφηκε με φυτά από την Δυτική Κρήτη της συλλογής Sibthorp.
Βιότοπος: εποχιακά υγρές θέσεις σε φαράγγια, δάση, ελαιώνες, αγρούς σε υψόμετρα 0-800 μ.
Όρθιο, λεπτό φυτό, λίγο διακλαδισμένο με ύψος 15-40 εκ.
Άνθη λευκά στο πάνω χείλος και κρεμ στο κάτω με ροζ-μοβ γραμμές.
Άνθιση: τέλη Μαρτίου - αρχές Ιουνίους.

Ετυμολογία:
Stachys < στάχυς (ο), από την διάταξη των ανθέων κατά μήκος του στελέχους.
spinulosa < υποκοριστικό του spina (αγκάθι).

Σάββατο 4 Απριλίου 2015

Dactylorhiza sambucina

Ζήρεια 09-05-2012
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Dactylorhiza sambucina ((L.) Soó 1962) είναι  ορχιδέα με ευρεία εξάπλωση στην Ευρώπη.  Στην χώρα μας είναι συχνή στην Βόρεια Ελλάδα και έχει διάσπαρτη παρουσία στην υπόλοιπη ηπειρωτική χώρα.
Η αρχική επιστημονική περιγραφή  της έγινε με υλικό από την περιοχή της Στοκχόλμης (Σουηδία).
Βιότοπος: κυρίως σε ορεινά και υπαλπικά λιβάδια και λιγότερο σε δάση κωνοφόρων σε υψόμετρα 500-2800 μ.
Άνθη κιτρινωπά ή ερυθροϊώδη.
Άνθιση: μέσα Απριλίου - αρχές Ιουλίου.

Ετυμολογία:
Dactylorhiza < δάκτυλο + ρίζα = => από το σκληρό ρίζωμα που είναι χωρισμένο σαν τα δάκτυλα του χεριού= Δακτυλόριζα.
sambucina < σαμβύκη (έγχορδο όργανο παρόμοιο με το βιολί) ==> από το σχήμα του άνθους // από την οσμή της που μοιάζει με αυτή του Sambucus (κουφοξυλιά).

Βόρας  04-06-2010

Βόρας  04-06-2010

Βόρας  04-06-2010