Οι φίλοι του μπλοκ

Τετάρτη 29 Αυγούστου 2012

Aquilegia ottonis subsp. ottonis


Ύδατα Στυγός 12/06/2010
φωτογραφίες Γιάννης Κοφινάς

Τα φοβερά και τρομερά Ύδατα της Στυγός στον Χελμό, όπου η Θέτις έλουσε τον γιο της τον Αχιλλέα για να γίνει αθάνατος, αποτελούν έναν εκπληκτικό βιότοπο με πολλά σπάνια και ενδημικά φυτά. Η «κολομπίνα της Στυγός» (Aguilegia ottonis subsp. ottonis) είναι ένα από αυτά. Ανθίζει νωρίς το καλοκαίρι γύρω από την σπηλιά της Στυγός, για την οποία οι αρχαίοι πίστευαν ότι αποτελούσε μία από τις πύλες του Άδη.
Η Aquilegia ottonis (Boiss. 1859) subsp. ottonis είναι ενδημικό φυτό της Πελοποννήσου (Χελμός, Ύδατα Στυγός) και της Στερεάς Ελλάδας (Παρνασσός, Γκιώνα). Το φυτό πρωτοβρέθηκε από τον καθηγητή Θεόδωρο Ορφανίδη το 1852 στον Χελμό. Είναι ένα από τα τρία υποείδη της Aquilegia ottonis. Τo δεύτερο, επίσης ενδημικό, φύεται στον Ταΰγετο (subsp. taygetea) και το τρίτο στον Όλυμπο και το Βέρμιο (subsp. amaliae).
Βιότοπος: ασβεστολιθικοί βράχοι, πετρώδεις πλαγιές, ρεματιές, βραχώδη εδάφη σε υψόμετρα πάνω από 1100 μ.
Ανθίζει από τον Μάιο μέχρι το καλοκαίρι.
Ετυμολογία:
Aquilegia < áquila (από το πλήκτρο που θυμίζει το ράμφος του αετού ή αναφέρεται στους ορεινούς βιότοπους που ευδοκιμεί το φυτό.
ottonis < αφιερωμένη στο Βαυαρό βασιλιά της Ελλάδας (1832-1862) Όθωνα ή γερμανιστί Otto von Wittelsbach (1815-1867).

άποψη από το εσωτερικό της σπηλιάς της Στυγός

Δευτέρα 27 Αυγούστου 2012

Dianthus tymphresteus

Βαρδούσια 30/05/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Ο Dianthus tymphresteus [(Boiss. & Spruner) Boiss. 1859] είναι ελληνικό ενδημικό με εξάπλωση σε Στερεά Ελλάδα (Γκιώνα Βαρδούσια, Τυμφρηστό) και Πελοπόννησο (Χελμό, Ερύμανθο, Παναχαϊκό). Περιγράφηκε με υλικό από το Βελούχι, την υψηλότερη κορφή του Τυμφρηστού.
Βιότοπος: λιβάδια, ξηρά βοσκοτόπια, σε υψόμετρα 1700-2200 μ.
Στελέχη πολυάριθμα. μήκους 4-12 εκ.
Βασικά φύλλα γραμμικά-οριζόντια.
Ταξιανθία πυκνή με 1-3 άνθη ανά στέλεχος.
Πέταλα ρόδια με σκούρες μοβ κηλίδες στην βάση.
Ανθίζει Ιούνιο - Αύγουστο
Ετυμολογία:
Dianthus < Δίας + άνθος < Διόσανθος (Θεόφραστος)
tymphresteus < Τυμφρηστός, όρος της Ευρυτανίας.


Οίτη 10/08/2013
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Τετάρτη 22 Αυγούστου 2012

Stachys spruneri

Πάρνηθα 08/05/2011
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Ο Stachys spruneri (Boiss. 1848) είναι ενδημικό είδος της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας.
Βιότοπος: Πετρώδεις θέσεις και σχισμές βράχων, σε μεσαία υψόμετρα.
Πολυετής φρυγανώδης, πολύκλαδη πόα με ξυλώδη βάση και ανερχόμενους βλαστούς. Φύλλα μυτερά, οδοντωτά με αραιές τρίχες.
Άνθη: λευκά με πορφυρές γραμμώσεις.
Άνθιση: τέλη Μαΐου - Ιούνιος.
Ετυμολογία:
Stachys < στάχυς (από την διάταξη των ανθέων).
spruneri < προς τιμήν του Βαυαρού βοτανικού Wilhelm von Spuner (1805-1874).



Τρίτη 21 Αυγούστου 2012

Narcissus poeticus

Οίτη 29/05/2010
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Ο Narcissus poeticus (L. 1753) φύεται σε υγρά ορεινά λιβάδια, σε υψόμετρα 1100-2400 μ. στην οροσειρά της Πίνδου και σε βουνά της Κεντρικής Ελλάδας και της Βόρειας Πελοποννήσου. 
Ευρωπαϊκό βολβώδες φυτό. 
Βολβός ωοειδής, έως 3,5 εκ.
Φύλλα ταινιοειδή γλαυκοπράσινα.
Άνθη ανά ένα, αρωματικά, μεγάλα μέχρι 7 εκ., με πέταλα αντωοειδή έως δισκοειδή, αλληλοκαλυπτόμενα. Παραστεφάνη κοντή και ανοιχτή, κίτρινη με χείλη κοκκινωπά.
Ανθίζει Απρίλιο - Μάιο.

*** Το υποείδος Narcissus poeticus subsp. radiiflorus (Salisb.) Baker 1888 φύεται σε βουνά της Μακεδονίας και της Ν. Πίνδου, Ανθίζει Απρίλιο - Ιούνιο.


Οίτη 29/05/2010


Κυριακή 19 Αυγούστου 2012

Papaver nigrotinctum


Αμοργός 29/03/2006
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Papaver nigrotinctum (Fedde 1909) είναι φυτό των Βαλκανίων και της Δυτικής Μικράς Ασίας, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: ακαλλιέργητα χωράφια, λιβάδια, άκρες δρόμων, ενίοτε σε διάκενα δασών σε υψόμετρα 0-700 (-1000) μ.
Φύλλα πτεροσχιδή με λοβούς επιμήκεις, λογχοειδείς. Βλαστός ελαφρά τριχωτός.
Άνθος μικρό κόκκινο ή πορτοκαλί με μεγάλη μαύρη κηλίδα στο κέντρο. Κωδία επιμήκης, τριχωτή, κωνική, με οξεία δόντια.
Ανθίζει Μάρτιο -Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Papaver -eris < μήκων, παπαρούνα
nigrotinctum < nigro μαύρο + tingo χρωματίζω ==> από τον μαύρο φάρυγγα.

Κέα 30/04/2011




Τετάρτη 15 Αυγούστου 2012

Mesembryanthemum nodiflorum

Ηρακλειά, βραχονησίδα Αβελάς 24/05/2010
φωτογραφίες  Γιάννης Γαβαλάς

Το Mesembryanthemum nodiflorum (L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό. 
Φύεται σε παραθαλάσσια ενδιαιτήματα, στην Νότια και την νησιωτική Ελλάδα. Ανθίζει από τον Απρίλιο.

Ετυμολογία:
Mesembryanthemum < μεσημβρία + ανθέω (επειδή ανθίζει το μεσημέρι) // < μέσος + έμβρυο + άνθεμον, κατά τον Λινναίο, επειδή η ωοθήκη με το έμβρυο του σπέρματος βρίσκεται στο κέντρο του άνθους.
nodiflorum < nodus (λατιν.) κόμβος, κόμπος, όζος, άρθρωση ==> με άνθη στους κόμπους - όζους των βλαστών.


Δευτέρα 13 Αυγούστου 2012

Petrorhagia glumacea

Χελμός 12/06/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Petrorhagia glumacea [(Bory & Chaub. 1838) P.W.Ball & Heywood 1964)] είναι βαλκανικό φυτό με εξάπλωση σε Πελοπόννησο, Νότια Πίνδο και με επιφύλαξη σε Στερεά Ελλάδα και Ιόνιο.
Βιότοπος: φρύγανα, λιβάδια, χωράφια σε υψόμετρα έως 1000 μ.
Ανθίζει Απρίλιο-Ιούνιο και Σεπτέμβριο-Οκτώβριο.

Ετυμολογία:
Petrorhagia < πέτρα + ραγή (ελληνιστική: ραγάς, ραγάδος) ρωγμή, ρήγμα, σχισμή ==> αναφορά   στο περιβάλλον ανάπτυξης τέτοιων φυτών, στις ρωγμές των πετρωμάτων και στα διάκενα ανάμεσα στις πέτρες.
glumacea < gluma λέπι (από τα λέπια στα βράκτια, όπως έχουν τα αγρωστώδη).

Παρασκευή 3 Αυγούστου 2012

Verbascum acaule

Χελμός 12/06/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Verbascum acaule [(Bory & Chaub. 1832) Kuntze 1891] είναι ενδημικό του Χελμού και του Ταΰγετου. 
Βιότοπος: διαβρωμένα βραχώδη εδάφη, σχισμές ασβεστολιθικών βράχων, χαλικώδεις θέσεις, σε υψόμετρα 1850-2400 μ.
Πολυετές φυτό. Φύλλα βάσης ωοειδή-επιμήκη, ακανόνιστα και πριονωτά ή οδοντωτά.
Το μικρό του μέγεθος και η έλλειψη βλαστών προφανώς αποτελεί προσαρμογή στις καιρικές συνθήκες των μεγάλων υψομέτρων, όπου, εκτός από το χιόνι, συνηθισμένο καιρικό φαινόμενο είναι και οι δυνατοί άνεμοι.
Ανθίζει από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο.
Ετυμολογία:
Verbascum < verbascum (λατιν.) φλόμος < ίσως από barba < barbáscum γενειάδα, από τις τρίχες στα φύλλα και τα άνθη.
acaule < α στερητικό + καυλός (βλαστός).

Πέμπτη 2 Αυγούστου 2012

Ranunculus cacuminis

Βόρας 04/06/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Ο Ranunculus cacuminis (Strid & Papanicolaou 1978) είναι τοπικό ενδημικό του όρους Βόρας. Περιγράφηκε από την κορυφή Καϊμακτσαλάν. Εξαπλώνεται και στις δύο πλευρές του Βόρα, σε Ελλάδα και Severna Makedonija.
Πολυετές είδος με πολύ βραχύ κάθετο ρίζωμα, το οποίο φέρει δέσμες από σαρκώδεις ατρακτοειδείς ρίζες.
Φύλλα βάση 5 με μακρύ μίσχο.
Ανθοφόρος βλαστός 6-12 εκ. ανερχόμενος, χωρίς διακλαδώσεις.
Βιότοπος: υποαλπικά λιβάδια, συνήθως κοντά σε πηγές ή σε χιόνι που λιώνει.
Άνθη λευκά.
Ανθίζει από τα μέσα Μαΐου μέχρι τα μέσα Ιουλίου.
*** Περιλαμβάνεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (2009) με τον χαρακτηρισμό Τρωτό (VU).
Ετυμολογία:
Ranunculus < rana βάτραχος. Ο Πλίνιος γράφει ότι «ονομάζουμε ranunculus το βότανο που οι Έλληνες ονομάζουν βατράχιο» = βατράχιο, επειδή ορισμένα είδη αυτού του γένους ευδοκιμούν σε υδάτινο περιβάλλον.
cacuminis < cacumen -inis κορυφή, άκρο = της κορυφής.