Οι φίλοι του μπλοκ

Τετάρτη 26 Ιουλίου 2017

Valantia aprica

Γκιώνα 30/05/2010
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Valantia aprica [(Sm.) Tausch 1829] είναι ενδημικό φυτό Ελλάδας και Αλβανίας. Στην χώρα μας φύεται σε Πίνδο, Ιόνιο, Στερεά Ελλάδα, Εύβοια (Δίρφυς), Πελοπόννησο, Κυκλάδες (Νάξος) και Κρήτη. Το είδος πιθανότατα περιγράφηκε από τα Λευκά Όρη της Κρήτης.
Συνώνυμο: Galium apricum Sm.
Βιότοπος: Βράχια σε υψόμετρα 1050-2400 μ.
Πολυετές φυτό με ξυλώδη βάση.
Στελέχη λεπτά και πολλά, 5-20 εκ.
Φύλα σε δέσμες ανά 4, σαρκώδη, οδοντωτά, 2-6 χιλ.
Ταξιανθία κυλινδρική που αποτελείται από μικρά, υποκίτρινα, μασχαλιαία, ερμαφρόδιτα άνθη.
Άνθιση Μάιο-Ιούλιος.

Ετυμολογία:
Valantia < γένος αφιερωμένο στον Γάλλο βοτανικό S. Vaillant (1669-1722).
aprica = ηλιόλουστη, ευήλια.





Σάββατο 22 Ιουλίου 2017

Myosotis alpestris subsp. suaveolens

Χελμός 12/06/2010
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Myosotis alpestris subsp. suaveolens [(Willd.) Strid] είναι βαλκανικό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα από τον Χελμό ως τα βόρεια σύνορα. Πρόσφατα βρέθηκε και στην Σαμοθράκη στο όρος Σάος (Φεγγάρι) και στα 1200 μ..
Βιότοπος: υποαλπικά και αλπικά λιβάδια σε υψόμετρα 1100-1800 (1500-2800) μ.
Πολυετές φυτό με μικρό ρίζωμα. Στελέχη 5-30 εκ. κατώτερα φύλλα ελλειπτικά και ανώτερα μικρότερα επιμήκη - λογχοειδή.
Άνθη γαλάζια με κίτρινο κέντρο.
Άνθιση: μέσα Ιουνίου - τέλη Αυγούστου.

Ετυμολογία:
Myosotis < μυς (ποντικός) + ους ωτός (αυτί).
alpestris < Alpes Άλπεις = αλπικό
suaveolens < suavis ευχάριστος, γλυκός + oleo ευοσμώ, μυρίζω ωραία ==> επειδή έχει ένα ευχάριστο άρωμα.




Πέμπτη 20 Ιουλίου 2017

Scrophularia peregrina

Δίρφυς 28/04/2013 Εύβοια
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Scrophularia peregrina (L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Βιότοπος: εποχιακά υγρά σημεία σε μακκία βλάστηση, ελαιώνες σε υψόμετρα 0-800 μ.
Ετήσιο φυτό με όρθιο βλαστό 20-70 εκ., απλό ή ελάχιστα διακλαδισμένο. Φύλλα συνήθως αντίθετα ωοειδή.
Άνθη σε χαλαρή διάταξη, κοκκινωπά-καφέ.

Ετυμολογία:
Scrophularia < scrofa γουρούνα > scróphula ==> επειδή πίστευαν ότι ορισμένα είδη του γένους θεράπευαν τις χοιράδες (εξόγκωση των αδένων του λαιμού).
peregrina < ξένη, εξωτική ==> με την έννοια της περιπλάνησης, κάτι που είναι εδώ κι εκεί.




Τρίτη 18 Ιουλίου 2017

Daphne euboica

Δίρφυς 28/04/2013
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Περιγράφηκε το 1957 (Rech.f.) ως ενδημικό της Εύβοιας αλλά με την τελευταία ταξινομική αναθεώρηση (Vascular plants of Greece an annotated checklist 2013) θεωρείται συνώνυμη της Daphne oleoides.

Κυριακή 16 Ιουλίου 2017

Orobanche gracilis

Γύθειο 02/05/2010
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Orobanche gracilis (Sm. 1798) είναι ευρωμεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: διάκενα κωνοφόρων και φυλλοβόλων δασών, μακκία βάστηση, χλοερές πλαγιές σε υψόμετρα 0-1800 μ.
Παρασιτικό φυτό με ξενιστές είδη των γενών Cytisus και Genista.
Άνθη κοκκινωπά με στίγματα σε έντονο κίτρινο.
Άνθιση: μέσα Απριλίου - Ιούλιος.

Ετυμολογία:
Orobanche <  όροβος (λαθούρι) + άν-χω= άγχω (πνίγω) ==> παρασιτικό που «πνίγει» τον όροβο = Οροβάγχη.
gracilis (λατιν.) = λεπτός, απλός.




Παρασκευή 14 Ιουλίου 2017

Scutellaria rupestris subsp. parnassica

Πάρνηθα 04/05/2008
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Scutellaria rupestris (Boiss. & Heldr. 1846) subsp. parnassica (Greuter & Burdet 1985) είναι ενδημικό φυτό Πελοποννήσου, Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας, Εύβοιας και Δυτικής Μακεδονίας.
Χαμηλή, πολύκλαδη, τριχωτή πόα.
Βιότοπος: πετρώδεις θέσεις και φρυγανότοποι, σε υψόμετρο έως 2200 μέτρα.
Άνθη: τρίλοβα σε μπλε-ρόδινα χρώματα.
Άνθιση: Μάιος - Ιούνιος.
Ετυμολογία:
Scutellaria < υποκοριστικό του scutum ασπίδα, θυρεός - σε σχέση με τα σχήμα των ανθέων
rupestris (rupester) < rupes βράχος = του βράχου
parnassica < Παρνασσός = του Παρνασσού.




Τετάρτη 12 Ιουλίου 2017

Sideritis scardica

Φαλακρό 12/07/2009
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Sideritis scardica (Griseb. 1844) είναι βαλκανικό φυτό από το Κόσοβο και νοτιότερα. Στην Ελλάδα ευδοκιμεί στην βόρεια χώρα και πιο νότια έως το Πήλιο. Είναι ένα από τα τσάγια του βουνού.
Βιότοπος: χλοώδεις αλπικοί βοσκότοποι με πετρώδεις θέσεις σε συνήθη υψόμετρα 1000-1800 μ.
Πολυετές φυτό με ελαφρά ξυλώδη βάση. Φύλλα επιμήκη, στενά ελλειπτικά.
Άνθη κίτρινο-λεμονί.
Άνθιση καλοκαιρινή.

Ετυμολογία:
Sideritis < sideritis (Πλίνιος) > σιδηρίτις, η (Διοσκουρίδης) = η Σιδηρίτις.
scardica < Scardus όρος στα σύνορα Σέβερνα Μακεντόνιγια και Κοσόβου ==> επειδή περιγράφηκε επιστημονικά με φυτά από αυτό το βουνό.




Δευτέρα 10 Ιουλίου 2017

Lamium moschatum

Τουρκοβούνια 15/04/2014 Αθήνα
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Lamium moschatum (Mill. 1768) είναι φυτό της Ανατολικής Μεσογείου, με ευρεία εξάπλωση στην χώρα μας εκτός από την ΒΔ Ελλάδα.
Ετήσιο φυτό, αραιά τριχωτό, ύψους 10-30 εκ.
Φύλλα ωοειδή-δισκοειδή ή τριγωνικά-ωοειδή, πριονωτά.
Βιότοπος: φρύγανα, ελαιώνες, παράκτια ενδιαιτήματα, σε υψόμετρα 0-1100 μ.
Στεφάνη λευκή 16-25 χιλ. Σωλήνας στεφάνης 6-12 χιλ. κοντύτερος από τον κάλυκα. Πάνω χείλος τριχωτό-πριονωτό.
Ανθίζει από τον Απρίλιο.

Ετυμολογία:
Lamium < λαιμός ==> αναφορά στον σωληνίσκο της στεφάνης // lamium, είδος τσουκνίδας που αναφέρει ο Πλίνιος.
moschátum < musk, αραβική λέξη για τον «μόσκο», ασιατικό μηρυκαστικό με ευώδη αδένα = εύοσμος, ευώδης, αρωματικός.




Σάββατο 8 Ιουλίου 2017

Saxifraga rotundifolia subsp. chrysospleniifolia

Πάρνωνας 02/05/2010
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Saxifraga rotundifolia subsp. chrysospleniifolia [(Boiss.) D.A.Webb 1970[ είναι βαλκανικό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Συνώνυμο: Saxifraga chrysospleniifolia, Boiss. 1843.
Βιότοπος: υγρά σκιερά ασβεστολιθικά βράχια, σε υψόμετρα 0-900 μ.
Πολυετές φυτό. Βλαστοί μήκους 15-50 εκ.
Φύλλα βάσης δισκοειδή-νεφροειδή, οδοντωτά, μακρόμισχα,που σχηματίζουν ρόδακα. Φύλλα βλαστών πολύ μικρά, οδοντωτά ή παλαμοειδή, επιφυή.
Άνθη σε αραιούς κορύμβους. Πέταλα 6-11 χιλ., λευκά, με πορτοκαλοκόκκινες στίξεις.
Ανθίζει Μάρτιο - Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Saxifraga < saxum βράχος + frango ρωγμή, σχιχμή => επειδή φυτρώνει στις σχισμές των βράχων και πολλές φορές μπορεί να σπάσουν με τις ρίζες του μέρος του βράχου.
rotundifolia < rotundus στρογγυλός + folium φύλλο = στρογγυλόφυλλη, πλατύφυλλη
chrysospleniifolia < chrysosplenium (όνομα φυτού) + folium φύλλο = με φύλλα σαν του chrysosplenium.





Πέμπτη 6 Ιουλίου 2017

Ophrys cinereophila

Πάρνηθα 26/03/2008
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Ophrys cinereophila (Paulus & Gack 1998) είναι ορχιδέα Ανατολικής Μεσογείου με εξάπλωση από την Αττική και τις Κυκλάδες έως την Συρία.
Περιγράφηκε το 1998 από το Λασίθι της Κρήτης.
Συνώνυμο: Ophrys fusca subsp. cinereophila (Paulus & Gack) Faurh.
Βιότοπος: θαμνώνες, φρύγανα, ελαιώνες, αραιά πευκοδάση έως 900 μ.
Λεπτό και κοντό φυτό. Ξεχωρίζει σχετικά εύκολα από την πυκνή και σπειροειδή ταξιανθία του. 
Άνθος: καφετιά με γαλαζωπό συνήθως θυρεό και κίτρινη περιφέρεια, μικρά έως 1 εκατοστό, σε σπειροειδή ταξιανθία γύρω από τον βλαστό.
Άνθιση: Φεβρουάριος - αρχές Απριλίου.

Ετυμολογία:
Ophrys < οφρύς (φρύδι). Υπάρχει και το ενδεχόμενο γλωσσικής παρερμηνείας.
cinereophila < από τον αποκλειστικό έντομο-επικονιαστή της Adrena cinereophila.



Κυριακή 2 Ιουλίου 2017

Limonium sinuatum

Λαύριο 19/04/2008
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Limonium sinuatum [(L.) Miller 1768] είναι μεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην νότια και νησιωτική Ελλάδα.
Τα άνθη του διατηρούνται για μεγάλο διάστημα, γι΄ αυτό και μια από τις κοινές του ονομασίες είναι «αμάραντο». Στην Κέα (Τζιά) των Κυκλάδων το ονομάζουν «προβάτσα» και μαζεύουν τα τρυφερά του φύλλα, που έχουν υπόξινη γεύση και τα μαγειρεύουν φρικασέ.
Βιότοπος: αμμώδεις παραλίες, περιστασιακά κατά μήκος δρόμων και σε χαλικώδεις θέσεις, σε υψόμετρα μέχρι 450 μ.
Πολυετές φυτό με λεπτούς, διακλαδισμένους βλαστούς με γραμμοειδή πτερύγια κατά μήκος τους. Φύλλα πτερυγωτά σε ρόδακα στην βάση.
Τα λευκά άνθη φύονται σε πυκνούς κορύμβους και έχουν εντυπωσιακό κυανοΐώδη πτυχωτό κάλυκα.
Ανθίζει (Μάρτιο) Απρίλιο - Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Limonium < limonium (από Πλίνιο) > λειμώνιον (Διοσκουρίδης).
sinuatum <  sinuo (λατιν.) κολπώνω, καμπυλώνω, κυρτώνω =  κολπωτό