Οι φίλοι του μπλοκ

Δευτέρα 31 Μαρτίου 2014

Romulea tempskyana

Σάμος 20/02/2008
φωτογραφία Γιώργος Φάκας

Η Romulea tempskyana (Freyn 1897) είναι φυτό της Ανατολικής Μεσογείου. Περιγράφηκε από την Κύπρο και στην Ελλάδα φύεται στο Ανατολικό Αιγαίο από την Ρόδο μέχρι την Σάμο.
Βιότοπος: φυλλοβόλα δάση, ανοίγματα κωνοφόρων δασών, εποχικά υγρές θέσεις, σε υψόμετρα 0-700 μ.
Γεώφυτο με βολβό ωοειδή με σκληρούς λείους καφέ χιτώνες.
Φύλλα 3-7 γραμμοειδή.
Άνθη λιλά-μοβ με κίτρινο λαιμό.
Άνθιση Φεβρουάριος - αρχές Απριλίου.

Ετυμολογία
Romulea < γένος αφιερωμένο στον Romulus (Ρωμύλο), ιδρυτή της Ρώμης = Ρομουλέα.
tempskyana < αφιερωμένο στον Πρώσο στρατιωτικό Gustavus Ferdinand von Tempsky, 1828-1868 (αβέβαιη ετυμολογία).


Κυριακή 30 Μαρτίου 2014

Potentilla aurea subsp. chrysocraspeda

Βόρας (Καμαϊκτσαλάν) 11/07/2009
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Potentilla aurea subsp. chrysocraspeda [(Lehm.) Nyman 1878] είναι βαλκανικό φυτό με εξάπλωση στην Δυτική  Μακεδονία και την Βόρεια Πίνδο (Βόρας, Γράμμος, Βαρνούς, Σμόλικας...)
Βιότοπος: ορεινή βλάστηση, οικότοποι γλυκού νερού, υπαλπικά λιβάδια σε υψόμετρα 1800-2500 μ.
Άνθιση καλοκαιρινή.

Ετυμολογία:
Potentilla < υποκοριστικό του potens (potentis) δυνατός, δυνάμενος, αυτός που μπορεί ==> αναφορά στις φαρμακευτικές ιδιότητες ειδών αυτού του γένους.
aurea = χρυσή, χρυσαφένια.
chrysocraspeda < χρυσός + κράσπεδο.

Σάββατο 29 Μαρτίου 2014

Aremonia agrimonoides

Οίτη 29/05/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Aremonia agrimonoides [(L.) DC. 1825 ) subsp. agrimonoidesείναι φυτό της Κεντρικής Ευρώπης και των Βαλκανίων με ευρεία εξάπλωση στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Συνώνυμο: Agrimonia agrimonoides (L. 1753).
Βιότοπος: σκιερές θέσεις σε δάση και φαράγγια σε υψόμετρα 400-1600 μ.
Πολυετές ριζωματώδες φυτό με λεπτούς βλαστούς, λίγους ή μοναχικούς, ύψους 10-25 εκ. Βασικά φύλλα σε ρόδακα και φυλλάρια ελλειπτικά, οδοντωτά.
Άνθη κίτρινα.
Άνθιση: τέλη Απριλίου - μέσα Ιουλίου.

Ετυμολογία:
Aremonia < παραφθορά του Argemónia. 
agrimonoides < Agrimonia + είδος.
Agrimonia (Argemónia) < άργεμoν (αργεμώνη) φυτό που οι αρχαίοι πίστευαν ότι θεράπευε τον καταρράκτη // άγριος + μόνος ==>  αναφορά σε άγρια ​​και απομονωμένα περιβάλλοντα ανάπτυξης.



Παρασκευή 28 Μαρτίου 2014

Geum coccineum

Βόρας 10/07/2009
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Φυτό των Βαλκανίων και της Βόρειας Μικράς Ασίας. Το συνέλεξε ο Sibthorp από τον μικρασιατικό Όλυμπο της Βιθυνίας. 
Στην Ελλάδα φύεται στην Θράκη, Μακεδονία(Βαρνούς, Βίτσι, Πιέρια, Βέρμιο, Πιπερίτσα, Βόρας, Τζένα) και στην Βόρεια Πίνδο.
Βιότοπος: υγρά λιβάδια, όχθες ορεινών ρεμάτων σε υψόμετρα 1300-2000 μ.
Πολυετές φυτό με βλαστό όρθιο. Φύλλα τριχωτά με αυτά της βάσης πτεροσχιδή μέχρι 14εκ. και τα ανώτερα μικρότερα. 
Άνθη κόκκινα ή πορτοκαλοκόκκινα με 5 καρδιοειδή πέταλα και διάμετρο μέχρι 4εκ. Στήμονες πολλοί.
Άνθιση: μέσα Ιουνίου - Αύγουστος.

Ετυμολογία:
Geum  < γεύμα ==> επειδή θεωρείται νόστιμη τροφή // < από το λατινικό gaeum, ένα φυτό με αρωματικές ρίζες, άγνωστης προέλευσης. 
coccineum < κόκκινο = κοκκινωπό.

υδατογραφία από από την Flora Graeca

Πέμπτη 27 Μαρτίου 2014

Convolvulus elegantissimus

Κέα 07/05/2011
φωτογραφία Ρένα Καρακατσάνη 
 
Ο Convolvulus elegantissimus (Mill. 1768) είναι μεσογειακό φυτό, με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα
Αναπτύσσεται σε ποικίλους ξηρούς οικότοπους από το επίπεδο της θάλασσας έως τα 1600 μ. 
Μοιάζει με το Convolvulus althaeoides και έχει θεωρηθεί παλιότερα ως υποείδος του, αλλά διαφέρει στα ασημοπράσινα του φύλλα και στην ομοιόμορφα ροδοκόκκινη στεφάνη.
Ανθίζει από τον Μάρτιο

Ετυμολογία:
Convolvulus < convólvo (λατιν.) διαπλέκω - για τα συχνά άστατα στελέχη των ειδών αυτού του γένους = Κονβόλβουλος
elegantissimus < υπερθετικός του elegans κομψός = κομψότατος.

Calystegia silvatica

Δίρφυς 21/06/2008
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Calystegia silvatica (Kit.) Griseb. 1844 είναι ευρασιατικό φυτό με διάσπαρτη εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Βιότοπος: άκρες δασών, δασικοί δρόμοι, χαράδρες, ρέματα, άκρες δρόμων σε υψόμετρα 0-1400 μ.
Πολυετές φυτό. Φύλλα επαλλάσοντα,
Άνθη μοναχικά, με μακριά πέταλα, λευκά και ενίοτε ροζ.
Άνθιση: Μάιος - Αύγουστος.

Ετυμολογία:
Calystegia < κάλυξ + στέγη ==> αναφορά στην παρουσία μεγάλων βρακτίων που προστατεύουν τον κάλυκα.
silvatica = άγρια (με την ευρεία έννοια) < silva δάσος, δρυμός.

Τετάρτη 26 Μαρτίου 2014

Convolvulus arvensis

Κέα 10/06/2011
φωτογραφία  Ρένα Καρακατσάνη

Ο Convolvulus arvensis (L. 1753) είναι κοσμοπολίτικο φυτό. Στην Ελλάδα εξαπλώνεται σε όλη την χώρα, ακόμα και μέσα στις πόλεις.
Ανθίζει από τον Μάιο και σχεδόν όλο το καλοκαίρι, ανάλογα με τις συνθήκες

Ετυμολογία:
Convolvulus < convolvo (λατιν.) διαπλέκω ==> για τα συχνά άστατα στελέχη των ειδών αυτού του γένους.
arvensis < arvum, αγρός = αρουραίος, των αγρών.

Τρίτη 25 Μαρτίου 2014

Chondrilla juncea

Ηρακλειά 11/08/2008
φωτογραφία Γιάννης Γαβαλάς

Η Chondrilla juncea (L. 1753) είναι ευρωμεσογειακό φυτό με πλατιά εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: χωράφια, άκρες δρόμων, αμμώδη εδάφη σε υψόμετρα 0-1000 (-1850).
Διετής ή βραχύβια πολυετής πόα με ξυλώδη ρίζα. Βασικά φύλλα σε ρόδακα, λυροειδή.
Άνθη κίτρινα.
Άνθιση: Μάιος - Οκτώβριος.

Ετυμολογία:
Chondrilla < χόνδρος ==> επειδή η ρητίνη που έχει το φυτό θρομβώνει στην επαφή με τον αέρα.
juncea < juncus λατινική ονομασία για το καλάμι, το βούρλο ==> αναφορά στην μορφή των βλαστών.

Δευτέρα 24 Μαρτίου 2014

Centaurea napulifera

Φαλακρό 12/07/2009 
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Centaurea napulifera (Rochel 1835) subsp. napulifera είναι βαλκανικό ενδημικό. Στην Ελλάδα φύεται σε Ανατολική Μακεδονία (Χορτιάτης, Μπέλες, Παγγαίο, Μενοίκιο, Βροντού, Όρβηλος, Φαλακρό) και Ροδόπη.
Βιότοπος: λιβάδια, βραχώδεις πλαγιές, αλπικοί βοσκότοποι σε υψόμετρα 1300-2200 μ. 
Πολύμορφο φυτό που έχει χωριστεί σε τρία υποείδη. Και τα τρία φύονται στην Ελλάδα. 
Ανθίδια λευκά. 
Άνθιση: Ιούνιος - Ιούλιος.

Ετυμολογία:
Centaurea < Centaurus < Κένταυρος (ο Κένταυρος Χείρων ήταν γιατρός και δάσκαλος του Ασκληπιού).
napulifera < υποκοριστικό του napus < νάπυ, νάπυος (είδος γογγυλίου με κονδυλώδη ρίζα) + fero φέρω.

Κυριακή 23 Μαρτίου 2014

Doronicum austriacum

Φαλακρό 12/07/2009
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Doronicum austriacum (Jacq. 1774) είναι ευρωμεσογειακό φυτό με εξάπλωση στην Βόρεια Ελλάδα.
Βιότοπος: λιβάδια, υγρές θέσεις σε υψόμετρα 500-2000 μ.
Πολυετές ποώδες ριζωματώδες φυτό.
Άνθιση καλοκαιρινή.

Ετυμολογία:
Doronicum < δώρο + νίκη (αμφιλεγόμενη ετυμολογία).
austriacum < Αυστρία.

Σάββατο 22 Μαρτίου 2014

Achillea clusiana

Βόρας 10/07/2009
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Achillea clusiana (Tausch 1821) είναι είδος των Άλπεων και των Βαλκανίων. Περιγράφηκε από τις αυστριακές Άλπεις. Στην Ελλάδα φύεται μόνο στον Βόρα της Μακεδονίας.

Στην Ελλάδα έχουμε πάνω από 20 είδη του γένους Achillea. Θεωρούνται αιμοστατικά φυτά και τους δόθηκε το όνομα του Αχιλλέα, ο οποίος σύμφωνα με τον μύθο σταματούσε την αιμορραγία και έκλεινε τα τραύματα των στρατιωτών του με τα φυτά αυτά. Από τον Διοσκουρίδη αναφέρονται τα φυτά Αχίλλειος πόα και Αχίλλειος σιδηρίτις

Βιότοπος: υγρά λιβάδια σε υψόμετρα 1800-2500 μ.
Χαμηλό χλοώδες φυτό. Ανθοφόρα στελέχη 8-25 εκ.
Ανθίδια λευκά.
Άνθιση Ιούλιος - Αύγουστος.

Ετυμολογία:
Achillea < αφιερωμένο στον μυθικό Αχιλλέα, που υποτίθεται ότι είχε χρησιμοποιήσει φυτά του γένους για να θεραπεύσει πληγές μετά τις μάχες.
clusiana < αφιερωμένη στον Γάλλο βοτανικό Clusius, λατινικοποιημένο όνομα του Charles de l'Ecluse (1526-1609).

Παρασκευή 21 Μαρτίου 2014

Aster alpinus subsp. cylleneus

Ύδατα Στυγός 12/06/2010 Χελμός
φωτογραφία Γιάννης Κοφινάς

Ο Aster alpinus subsp. cylleneus [(Boiss. & Orph.) Hayek 1931] είναι βαλκανικό ενδημικό.
Συνώνυμο: Aster cylleneus (Boiss. & Orph.)
Το τυπικό υποείδος Aster alpinus (L. 1753) subsp. alpinus φύεται στα βουνά της Κεντρικής Ευρώπης έως την Νοτιοδυτική και Κεντρική Ασία. Στην Ελλάδα φύεται στα βουνά της ηπειρωτικής χώρας από την Βόρεια Πελοπόννησο μέχρι την Ήπειρο και την Μακεδονία
Βιότοπος: βραχώδεις θέσεις σε ασβεστολιθικό υπόστρωμα και σε υψόμετρα (1400-) 1800-2450 μ.
Πολυετές φυτό με βραχύ, διακλαδισμένο ρίζωμα και ξυλώδη βάση. Τα βασικά και κατώτερα φύλλα σχηματίζουν ρόδακα.
Άνθη ρόδινα-λιλά με κίτρινο δίσκο. 
Άνθιση: Ιούλιος - Αύγουστος.

Ετυμολογία:
Aster < αστήρ ==> επειδή έχει το σχήμα που δίνουμε στο στυλιζαρισμένο αστέρι.
alpinus < Alpes Άλπεις = αλπικός
cylleneus < Κυλλήνη (Ζήρεια) όρος της Κορινθίας.

από το όρος Καράβα των Αγράφων
φωτογραφία Δαυίδ Κουτσογιαννόπουλος

Τζένα 15/07/2017 Μακεδονία
φωτογραφία Ζήσης Αντωνόπουλος





Τρίτη 18 Μαρτίου 2014

Sedum dasyphyllum

Γκιώνα 30/05/2010
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Το Sedum dasyphyllum (L. 1753) είναι ευρωμεσογειακό φυτό, με εξάπλωση στην στεριανή Ελλάδα.
Βιότοπος: υγρές ρωγμές βράχων, περιστασιακά σε πέτρινους τοίχους σε χωριά (1800 μ.), σε υψόμετρα 500-2300 μ.
Πολυετές χλοάζον, μαξιλαρόμορφο φυτό
Στέλεχος λεπτό, ανερχόμενο, 4-10 εκ.
Φύλλα αντίθετα, ωοειδή έως ελλειπτικά, πεπλατυσμένα στην άνω επιφάνεια.
Άνθη πενταμερή (ή 6μερή) με πέταλα ελλειψοειδή, λευκά ή ροζ με κόκκινη νεύρωση
Ανθίζει Ιούνιο - Αύγουστο. 

Ετυμολογία:
Sedum < sédo (λατιν.) ανακουφίσω, καταπραΰνω, ηρεμώ - επειδή τα φύλλα κάποιων ειδών υποστηρίζεται ότι αμβλύνουν τον πόνο των τραυμάτων = Σέδον.
dasyphyllum < δασύς (πυκνός, τριχωτός) + φύλλον = με πυκνό φύλλωμα.




Sedum laconicum

Οίτη 26/07/2008
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Sedum laconicum (Boiss. & Heldr. 1846) είναι ελληνικό ενδημικό με εξάπλωση σε Νότια Πίνδο, Ιόνιο, Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησο, και Κρήτη.
Βιότοπος: σχισμές ασβεστολιθικών βράχων, βραχώδεις θέσεις.
Φυτό λείο. Φύλλα σαρκώδη, κυλινδρικά, με θηλές υαλίνης στην κορυφή.
Άνθη: με 3-5 κίτρινα πέταλα.
Άνθιση: Μάιος- Ιούνιος.

Ετυμολογία:
Sedum < sédo (λατιν.) ανακουφίσω, καταπραΰνω, ηρεμώ ==> επειδή τα φύλλα κάποιων ειδών υποστηρίζεται ότι αμβλύνουν τον πόνο των τραυμάτων.
laconicum < Λακωνία.

Sedum cepaea

Πάικο 24/07/2011
φωτογραφία  Γιάννης Γαβαλάς

Το Sedum cepaea (L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην ηπειρωτική και σπάνια παρουσία στο Νότιο Αιγαίο.
Βιότοπος: βραχώδεις θέσεις με λίγη σκιά και υγρασία, μακκία βλάστηση, διάκενα δασών σε υψόμετρα 0-1300 (-1700) μ.
Ετήσιο ή διετές είδος με αδενώδες χνούδια και βασικά φύλλα σε επίπεδο ρόδακα. Ανθισμένοι μίσχοι 10-40 εκ.
Άνθη με πέταλα λογχοειδή, οξυκόρυφα, λευκά ή ροζ.

Ετυμολογία:
Sedum < sédo (λατιν.) ανακουφίσω, καταπραΰνω, ηρεμώ ==>- επειδή τα φύλλα κάποιων ειδών υποστηρίζεται ότι ανακουφίζουν από τον πόνο των τραυμάτων.
cepaea < λατινική ονομασία φυτού που αναφέρει ο Πλίνιος

Δευτέρα 17 Μαρτίου 2014

Epilobium dodonaei

Παρνασσός 18/08/2010 
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Epilobium dodonaei (Vill. 1779) είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Βιότοπος: βραχώδεις πλαγιές, πρανή δασικών δρόμων σε υψόμετρα 500-1400 (-1900) μ.
Άνθιση: τέλη Ιουνίου - αρχές Οκτωβρίου.

Ετυμολογία:
Epilobium < επί + λοβός ==> επειδή το άνθος βρίσκεται στην κορφή του μακριού υπάνθιου
dodonaei < αφιερωμένο στον Φλαμανδό βοτανολόγο Rembert Dodoens - Dodonaeus (1517-1585), καθηγητή Ιατρικής και Βοτανικής στο πανεπιστήμιο Leiden.

Epilobium angustifolium

Πήλιο 20/07/2011
φωτογραφία Γιάννης Γαβαλάς

Το Epilobium angustifolium (L. 1753) είναι ευρωπαϊκό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: φαράγγια, άκρες δασών και δρόμων σε υψόμετρα 800-1500 (-2100) μ.
Όμορφο, πολυετές, λεπτόκορμο φυτό που μπορεί να φτάσει σε μεγάλο ύψος έως 1,5 μέτρο.
Φύλλα μεγάλα, λογχοειδή,  με πολύ χαρακτηριστικό περιφερειακό νεύρο, παράλληλο με τα κυματοειδή χείλη. 
Άνθη με ρόδινα, ροπαλοειδή πέταλα σε μεγάλη σταχυόμορφη ταξιανθία στο πάνω μισό του βλαστού. 
Άνθιση καλοκαιρινή.

Ετυμολογία:
Epilobium < επί + λοβός ==> επειδή το άνθος βρίσκεται στην κορφή του μακριού υπάνθιου.
angustifolium < angustus στενός + folium φύλλο = στενόφυλλο.

Οίτη 10/08/2013
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Κυριακή 16 Μαρτίου 2014

Lupinus pilosus

Κέα 14/03/2009
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Ο Lupinus pilosus (L. 1774) είναι φυτό της Ανατολικής Μεσογείου. Φύεται σε σχεδόν όλα τα νησιά του Αιγαίου. 
Βιότοπος: ελαιώνες, άκρες δρόμων, φρύγανα σε γενικά ηλιόλουστες θέσεις και σε υψόμετρα 0-800 μ.
Φυτό μονοετές, τριχωτό, όρθιο.
Άνθη μπλε με λευκές πινελιές
Άνθιση: τέλη Μαρτίου - Μάιος.΄

Ετυμολογία:
Lupinus < lúpus (λατιν.) λύκος ==> πιθανή αναφορά για την τοξικότητα του λούπινων, επειδή ήταν κατάλληλη τροφή μόνο για λύκους.
pilosus < pilus (λατιν.), τρίχα = δασύτριχος, τριχωτός.

Genista depressa

Βόρας 10/07/2009
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Genista depressa (M.Bieb. 1819) είναι βαλκανικό φυτό. Στην Ελλάδα εξαπλώνεται στην βόρεια χώρα.
Βιότοπος: ορεινοί βιότοποι. υποαλπικά λιβάδια σε υψόμετρα 1300-2400 μ.
Ανθίζει το καλοκαίρι.

Ετυμολογία:
Genista < λατινική ονομασία για την σκούπα (αναφέρεται από τον Πλίνιο και τον Βιργίλιο).
depressa < deprimo πιέζω προς τα κάτω, καταπιέζω = κατακείμενη.

Spartium junceum

Αμοργός 01/05/2005
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Spartium junceum (L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Βιότοπος: θαμνώνες, βραχώδεις τοποθεσίες σε υψόμετρα 0-800 (-1300) μ.
Θάμνος πολύκλαδος, ύψους 1-3 μ. Κλαδιά πράσινα, σχοινοειδή.
Φύλλα απλά, άμισχα, 15-25 χιλ, εύπτωτα.
Ταξιανθία βότρυς. Στεφάνη κίτρινη 25 χιλ.
Καρπός χέδρωπας συμπιεσμένος, τριχωτός στην αρχή.
Ανθίζει Απρίλιο - Ιούλιο.

Ετυμολογία:
Spartium < σπάρτον.
junceum < Juncus λατινική ονομασία για το καλάμι, το βούρλο ==> αναφορά στην μορφή των βλαστών = βουρλόμορφο.

Σάββατο 15 Μαρτίου 2014

Centaurea cyanus

Χελμός 12/06/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Centaurea cyanus (L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: διάκενα  δασών, πετρώδεις θέσεις, αγροί (ως ζιζάνιο) σε υψόμετρα 1-1200 (-1500) μ.
Ετήσιο ελάχιστα διακλαδισμένο φυτό ύψος 20-60 εκ.
Άνθιση: Απρίλιος- Ιούνιος

Ετυμολογία:
Centaurea < Centaurus < Κένταυρος (ο Κένταυρος Χείρων ήταν γιατρός και δάσκαλος του Ασκληπιού).
cyanus < κυανός ==> από το χρώμα του άνθους.

Παρασκευή 14 Μαρτίου 2014

Centaurea napulifera

Όρβηλος 03/07/2011
φωτογραφία Ζήσης Αντωνόπουλος

Η Centaurea napulifera (Rochel 1835) subsp. napulifera είναι βαλκανικό ενδημικό. Στην Ελλάδα φύεται σε Ανατολική Μακεδονία (Χορτιάτης, Μπέλες, Παγγαίο, Μενοίκιο, Βροντούς, Όρβηλος, Φαλακρό) και Ροδόπη.
Βιότοπος: λιβάδια, βραχώδεις πλαγιές, αλπικοί βοσκότοποι σε υψόμετρα 1300-2200 μ. 
Πολύμορφο φυτό που έχει χωριστεί σε τρία υποείδη. Και τα τρία φύονται στην Ελλάδα. 
Ανθίδια λευκά. 
Άνθιση: Ιούνιος - Ιούλιος.

Ετυμολογία:
Centaurea < Centaurus < Κένταυρος (ο Κένταυρος Χείρων ήταν γιατρός και δάσκαλος του Ασκληπιού).
napulifera < υποκοριστικό του napus < νάπυ, νάπυος (είδος γογγυλίου με κονδυλώδη ρίζα) + fero φέρω.

Πέμπτη 13 Μαρτίου 2014

Centaurea sonchifolia

ακτή Κυλλήνης (Ηλεία) 10/07/2009
φωτογραφία Ρένα Καρακατσάνη

Η Centaurea sonchifolia (L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό σε Ισπανία, Ιταλία και  Ελλάδα. 
Στην χώρα μας φύεται κοντά στην θάλασσα, σε υψόμετρα έως 100 μέτρα, στην ακτογραμμή της δυτική Πελοποννήσου και σε νησιά του Ιονίου (Κέρκυρα,  Κεφαλονιά, Ζάκυνθος).
Ανθίζει το καλοκαίρι.

Ετυμολογία:
Centaurea < Centaurus > Κένταυρος (ο Κένταυρος Χείρων ήταν γιατρός και δάσκαλος του Ασκληπιού).
sonchifolia < sonchus  + folium φύλλο ==> με φύλλα παρόμοια με του sonchus.
Sonchus < όνομα που χρησιμοποιεί ο Πλίνιος για ένα φυτό που μοιάζει με μαρούλι


Crepis rubra

Νεμέα 09/01/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Crepis rubra (L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Βιότοπος: πετρώδεις τοποθεσίες, ξηρά λιβάδια.
Έχει φύλλα πτεροσχιδή ή οδοντωτά, τα ανώτερα λογχοειδή.
Ανθοφόρα κεφάλια με ανθίδια ρόδινα μέχρι 4 εκ. διάμετρο.
Άνθιση ανοιξιάτικη.

Ετυμολογία:
Crepis < κρηπίς - επειδή η ρίζα του φυτού εισχωρεί βαθιά και σχηματίζει βάση (κρηπίδα), όπως αναφέρει ο Θεόφραστος.
rúbra < rúbeo, κοκκινίζω = ερυθρή.

Ταΰγετος 25/03/2010

Τετάρτη 12 Μαρτίου 2014

Erigeron alpinus

Πήλιο 20/07/2011
photo (c) Γιάννης Γαβαλάς

Cirsium arvense

Πάικο 24/07/2011
φωτογραφία Γιάννης Γαβαλάς

Το Cirsium arvense [(L.) Scop. 1772] είναι ευρωσιβηρικό φυτό με εξάπλωση στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Βιότοπος: υγρές θέσεις σε λιβάδια, αγρούς, άκρες ποταμών σε υψόμετρα 0-1200 (-2000) μ.
Πολυετές ριζωματώδες φυτό με όρθια στελέχη έως 1 μέτρο.
Άνθη πορφυρά-μοβ.
Άνθιση: τέλη Μαΐου - Αύγουστος.

Ετυμολογία:
Cirsium < κίρσιον και κιρσός (διευρυμένη φλέβα) ==> επειδή υποτίθεται ότι είδη του γένους θεράπευαν την πάθηση των κιρσών.
arvense < arvum, αγρός = αρουραία, των αγρών.

Τρίτη 11 Μαρτίου 2014

Globularia alypum

Πάρνηθα 27/03/2011
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Globularia alypum L. 1753 είναι μεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Βιότοπος: χέρσες πετρώδεις τοποθεσίες, φρύγανα και θαμνώνες σε υψόμετρα 0-400 (-900) μ.
Αειθαλής, πυκνά πολύκλαδος θάμνος. Φυτό αρωματικό με καθαρτικές ιδιότητες. Φύλλα αντιλογχοειδή, ακέραια ή με λίγους αβαθείς λοβούς, κατεσπαρμένα σε όλο το μήκος του βλαστού.
Ανθοφόρα κεφάλια, ημισφαιρικά, με διάμετρο μέχρι 3 εκ. και ανθίδια οδοντωτά, κυανοϊώδη.
Ανθίζει από τον Ιανουάριο.

Ετυμολογία:
Globularia < globus σφαίρα < globulus σφαιρίδιο / το σχήμα της Γης ==> αναφορά στο σφαιρικό σχήμα της ταξιανθίας.
alypum < α στερητικό + λύπη (πόνος σωματικός & πόνος ψυχικός, θλίψη) ==> απομακρύνει τον πόνο. 

Υμηττός 21/02/2010

Globularia cordifolia

Γκιώνα 30/05/2010
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Globularia cordifolia (L. 1753) είναι ευρωμεσογειακό φυτό, με εξάπλωση στα βουνά της βόρειας χώρας και της Στερεάς Ελλάδα (Γκιώνα).
Βιότοπος: χλοώδεις και βραχώδεις θέσεις, ρωγμές βράχων σε υψόμετρα 1000-2500 μ.
Πολυετές πολυμορφικό, χλοάζον φυτό που σχηματίζει τάπητες.
Στελέχη τρυφερά ξυλώδη. Ανθοφόροι βλαστοί 1-12 εκ., όρθιοι.
Βασικά φύλλα μικρά, 12-40 χιλ., σπατουλοειδή με στρογγυλεμένες κορυφές
Ανθισμένα κεφάλια, διαμέτρου 10-15 χιλ.
Στεφάνη μπλε ή  γαλαζοπράσινη, σωλήνας μικρότερος από τα χείλη, διαιρούμενος σε 3 γραμμικούς λοβούς. Ανθήρες στο ίδιο χρώμα με την στεφάνη.
Ανθίζει Μάιο - Αύγουστο. 

Ετυμολογία:
Globularia < globus σφαίρα > globulus σφαιρίδιο / το σχήμα της Γης ==> αναφορά στο σφαιρικό σχήμα της ταξιανθίας.
cordifolia < cor, córdis καρδιά + folium φύλλο.

Παγγαίο 05/06/2010


Pinguicula crystallina subsp. hirtiflora

Όλυμπος 07/06/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Pinguicula crystallina subsp. hirtiflora [(Ten.) Strid 1991] είναι μικρό «εντομοφάγο» φυτό, που εξαπλώνεται στην Νότια Ιταλία και την Νότια Βαλκανική. Στην Ελλάδα φύεται στον δυτικό ηπειρωτικό κορμό και φτάνει έως την Βόρεια Πελοπόννησο. Στην Μακεδονία αναφέρεται από όρη Δράμας, Βαρνούντα, Βούρινο και Όλυμπο. 
Βιότοπος: πολύ υγρές περιοχές σε υψόμετρα 200-1900 μ. 
Τα φύλλα είναι λιπαρά και κολλώδη και εκκρίνουν ένα πεπτικό υγρό που αιχμαλωτίζει μικρά έντομα, από τα οποία σταδιακά το φυτό παίρνει θρεπτικές ουσίες. 
Ανθίζει Απρίλιο - Σεπτέμβριο.

Ετυμολογία
Pinguicula < pinguis λίπος ==> από περιγραφή του Carolus Clusius (1526-1609) για τα λιπαρά φύλλα του φυτού.
crystallina < κρύσταλλος ==> αναφορά στις φυσαλλίδες της δροσιάς που λάμπουν από το ηλιακό φως στην επιφάνεια των φύλλων.
hirtiflora < hirtus αδρότριχος, δασύτριχος + flos floris άνθος ==> αναφορά στις σκληρές τρίχες στο κέντρο του άνθους.

Δευτέρα 10 Μαρτίου 2014

Pinguicula balcanica subsp. balcanica

Βόρας 04/06/2010 Καϊμακτσαλάν
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Pinguicula balcanica (Casper 1962) subsp. balcanica είναι μικρό «εντομοφάγο» φυτό της Βαλκανικής, κυρίως στα νότια. Στην Ελλάδα φύεται στην Στερεά Ελλάδα (Βαρδούσια), την Βόρεια Πίνδο (Σμόλικας, Γράμμος) και στην Μακεδονία (Βαρνούς, Βέρμιο, Βόρας).
Βιότοπος: βαλτώδεις τοποθεσίες, υγρές θέσεις κοντά σε ρυάκια και πηγές, σε υψόμετρα 1800-2400 μ.
Ανθίζει Ιούνιο - Ιούλιο.
Ετυμολογία:
Pinguicula < pinguis λίπος ==> από περιγραφή του Carolus Clusius (1526-1609) για τα λιπαρά φύλλα του φυτού.
balcanica < Βαλκάνια.

Σάββατο 8 Μαρτίου 2014

Saxifraga sempervivum

Παγγαίο 05/06/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Saxifraga sempervivum (K. Koch 1846) είναι φυτό των Βαλκανίων (από το Μαυροβούνιο και νοτιότερα) και της Ανατολίας με εξάπλωση στα περισσότερα βουνά από την Β. Πελοπόννησο και βορειότερα,
Βιότοπος: ρωγμές και προεξοχές βράχων σε υψόμετρα 1000-1900 (-2900) μ.
Πολυετές φυτό. Βασικά φύλλα σε ρόδακα.
Ανθοφόροι βλαστοί 6-15 (-20) με αδενώδες τρίχωμα και χρώμα ροζ-μοβ. Ταξιανθία με 60-16 άνθη κοκκινωπά-μοβ.
Άνθιση: μέσα Μαΐου - αρχές Αυγούστου.

Ετυμολογία:
Saxifraga < saxum βράχος + frango ρωγμή, σχισμή ==> επειδή φυτρώνει στις σχισμές των βράχων.
sempervivum < sémper πάντοτε, αεί + vivo ζωή = πάντοτε ζωντανή, αείζωη.

Παρασκευή 7 Μαρτίου 2014

Gentiana verna subsp. balcanica

Χελμός 12/06/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Gentiana verna subsp. balcanica (N.M. Pritch. 1977) είναι βαλκανικό υποείδος της Gentiana verna, η οποία έχει ευρύτερη εξάπλωση στα βουνά της Ευρασίας. Φύεται στην ορεινή ζώνη της Μακεδονίας και της Βόρειας Πίνδου, ενώ νότια εμφανίζεται στον Χελμό.
Βιότοπος: πετρώδεις, ανοιχτές εκτάσεις, στην ορεινή και ορομεσογειακή ζώνη. 
Πολυετές φυτό, νανώδες, με πολλούς βλαστούς έως 12 εκ.
Φύλλα μικρά, ωοειδή-λογχοειδή.
Τα άνθη βγαίνουν στην κορυφή των βλαστών ανά ένα κι έχουν ζωηρό μπλε χρώμα. Αποτελούνται από έναν επιμήκη σωλήνα και πέντε απλωτούς λοβούς
Ανθίζει Μάιο - Ιούλιο.

Ετυμολογία:
Gentiana <  σύμφωνα με τον Πλίνιο προέρχεται από τον Gentius (ελληνικά: Γέντιος o Γενθιος), τελευταίο βασιλιά των Ιλλυριών (2ος αιώνας π.Χ.), που ανακάλυψε τις αντιαλλεργικές ιδιότητες των ριζών της Gentiana lutea = Γεντιανή.
verna < ver, véris έαρ, άνοιξη = εαρινή.
balcanica < Βαλκάνια.


Τετάρτη 5 Μαρτίου 2014

Gentiana lutea

Γράμμος 10/07/2010
φωτογραφία Ζήσης Αντωνόπουλος

Η Gentiana lutea L. (1753) είναι είδος της Δυτικής Βαλκανικής και της Ευρώπης μέχρι τα Πυρηναία.
Στην Ελλάδα φύεται σε μερικά βουνά της Μακεδονίας της Βόρειας Πίνδου και της Στερεάς Ελλάδας.

Ένα ξακουστό φάρμακο στην αρχαιότητα ήταν η «θηριακή». Παρασκευαζόταν με βάση τη ρίζα της κίτρινης Γεντιανής και τη συμμετοχή πλήθους άλλων βοτάνων και ουσιών. Ο εφευρέτης της «θηριακής» ήταν ο Ανδρόμαχος ο Κρητικός, αρχίατρος του Ρωμαίου αυτοκράτορα Νέρωνα. «Θηριακά» ονομάζονταν αρχικά όλα τα φάρμακα για τις ασθένειες από δαγκώματα δηλητηριωδών φιδιών.

Βιότοπος: πετρώδεις πλαγιές, πετρώδεις θαμνότοποι, υποαλπικά λιβάδια, σε υψόμετρα μέχρι 2500 μ. 
Φυτό με πολυετές ρίζωμα.
Οι βλαστοί εμφανίζονται στις αρχές του καλοκαιριού, είναι ισχυροί, με ύψος 60-100 εκ.
Φύλλα μεγάλα έως 30 εκ., λογχοειδή ή ελλειπτικά.
Άνθη κίτρινα, 30 εκ., που σχηματίζουν μπουκέτα στις κορυφές των βλαστών και στις μασχάλες των ανώτερων φύλλων. Έχουν επιμήκεις λοβούς, που χωρίζονται σχεδόν ως την βάση.
Ανθίζει Ιούλιο - Αύγουστο.

Ετυμολογία:
Gentiana < σύμφωνα με τον Πλίνιο προέρχεται από τον Gentius (ελληνικά: Γέντιος o Γενθιος), τελευταίο βασιλιά των Ιλλυριών (2ος αιώνας π.Χ.), που ανακάλυψε τις αντιαλλεργικές ιδιότητες των ριζών της Gentiana lutea = Γεντιανή.
lutea = κιτρινη.

Τρίτη 4 Μαρτίου 2014

Gentiana punctata

Βόρας 10/07/2009
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Gentiana punctata (L. 1753) είναι είδος της Δυτικής και της Κεντρικής Ευρώπης. Στην Ελλάδα φύεται στα βουνά της Μακεδονίας Βόρας (Καϊμακτσαλάν) και Βαρνούς.
Βιότοπος: υποαλπικά λιβάδια, σε υψόμετρα μέχρι 2500 μ. 
Φυτό με πολυετές ρίζωμα.
Οι βλαστοί εμφανίζονται στις αρχές του καλοκαιριού, είναι ισχυροί, με ύψος 60-100 εκ.
Φύλλα μεγάλα έως 30 εκ., λογχοειδή ή ελλειπτικά.
Άνθη κίτρινα με πορφυρές στίξεις, μεγάλα, κωδωνοειδή, με πέντε κοντούς λοβούς.
Ανθίζει Ιούλιο - Αύγουστο.

Ετυμολογία:
Gentiana <  σύμφωνα με τον Πλίνιο προέρχεται από τον Gentius (ελληνικά: Γέντιος o Γενθιος), τελευταίο βασιλιά των Ιλλυριών (2ος αιώνας π.Χ.), που ανακάλυψε τις αντιαλλεργικές ιδιότητες των ριζών της Gentiana lutea = Γεντιανή.
punctata < pungo κεντώ, στιγματίζω +=> από τα στίγματα στα άνθη.


Δευτέρα 3 Μαρτίου 2014

Pedicularis olympica

Βόρας 04/06/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Pedicularis olympica (Boiss. 1844) είναι φυτό των Βαλκανίων και της Μικράς Ασίας
Στην Ελλάδα φύεται στην Βόρεια Πίνδο και την Μακεδονία (Βόρας).
Βιότοπος: υγρά ορεινά λιβάδια, ελώδεις θέσεις σε υψόμετρα 1700-2300 μ.
Άνθιση: μέσα Μαΐου - Ιούλιος.
Ετυμολογία:
Pedicularis < pedículus ψείρα (από την αρχαία λαϊκή πεποίθηση ότι αυτό το φυτό ήταν ξενιστής ψειρών για τα βοοειδή που το έτρωγαν).
olympica < Όλυμπος της Βιθυνίας στην Μικρά Ασία (από όπου περιγράφηκε).