Οι φίλοι του μπλοκ

Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 2013

Cerinthe retorta

όρος Πατέρας, 24/02/2013
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Cerinthe retorta (Sm. 1806) είναι φυτό της ΝΔ Βαλκανικής και της ΒΔ Τουρκίας, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα. Ανακαλύφθηκε από την Sibthorp στην Πελοπόννησο
Βιότοπος: εποχιακά υγρές θέσεις, βραχώδεις τοποθεσίες, ελαιώνες, χαντάκια δρόμων, σε υψόμετρα 0-900 μ.
Μονοετές φυτό με βλαστούς 15-60 εκ.
Κατώτερα φύλλα αντωοειδή-σπατουλοειδή. Τα ανώτερα ωοειδή-λογχοειδή, καρδιοειδή στην βάση.
Άνθη κίτρινα ή δίχρωμα που περιβάλλονται από βράκτια βιολετιά
Ανθίζει από τα μέσα Φεβρουαρίου.

Ετυμολογία:
Cerinthe < κηρός (κερί) + άνθος ==> από το σχήμα των ανθέων - φυτά που επισκέπτονται ιδιαίτερα οι μέλισσες = Κηρίνθη.
retorta < retorqueo αντιστρέφω, μεταστρέφω // κάνω βόστρυχους την κόμη ==> αναφέρεται στα άνθη που μοιάζουν με βόστρυχους.

Σάββατο 23 Φεβρουαρίου 2013

Tanacetum macrophyllum

Παγγαίο, 05/06/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Tanacetum macrophyllum [(Waldst. & Kit.) Sch.Bip. 1844] είναι φυτό των Βαλκανίων, της Ανατολίας και του Καυκάσου.
Στην Ελλάδα φύεται στα βουνά της βόρειας χώρας.
Συνώνυμο: Chrysanthemum macrophyllum, Waldst. & Kit. 1802.
Βιότοπος: ορεινές περιοχές, δασικές εκτάσεις, θαμνώνες.
Πολυετές ριζωματώδες φυτό
Άνθη λευκά με καφεκίτρινο κέντρο σε πυκνή ταξιανθία.
Άνθιση: Ιούλιος - Αύγουστος
Ετυμολογία:
Tanacetum < tanazita (λέξη ύστερης λατινικής) < παραφθορά της ελληνικής λέξης «αθανασία» ==> αναφορά στην μεγάλη ανθεκτικότητα των ανθέων του, ακόμα και των αποξηραμένων.
macrophyllum < μακρός + φύλλο.



Τρίτη 19 Φεβρουαρίου 2013

Romulea columnae

Τουρκοβούνια Αττικής, 10_02_2013 

Η Romulea columnae, Sebast. & Mauri 1818, είναι μεσογειακό φυτό, με εξάπλωση στην νότια και νησιωτική Ελλάδα.
Βιότοπος: εποχικά λιμνία, λιβάδια, φρύγανα, διάκενα κωνοφόρων δασών, σε υψόμετρα 0-900 μ.
Βολβώδες φυτό με μικρό βλαστό, ύψους 2-15 εκ. 
Άνθη μικρά σε χρώμα υπόλευκο ή χλωμό λιλά, με κίτρινο φάρυγγα και σκούρες κοκκινωπές νευρώσεις. Στίγματα ισομήκη με τους ανθήρες. 
Ανθίζει Φεβρουάριο - Απρίλιο.

Ετυμολογία:
Romulea > αφιερωμένο στον Romulus (Ρωμύλο), ιδρυτή της Ρώμης = Ρομουλέα.
columnae > αφιερωμένο στον Ναπολιτάνο βοτανικό Fabio Colonna (Fabius Columna, 1567-1650).

Πέμπτη 14 Φεβρουαρίου 2013

Bryonia cretica

Σχινιάς 20/02/2011

Η Βρυωνία η κρητική (Bryonia cretica L. 1753] είναι γεώφυτο της Ανατολικής Μεσογείου, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα, ενώ παραδόξως δεν αναφέρεται μόνον από την Θεσσαλία.
Φυτό δίοικο, τριχωτό, αναρριχώμενο με τη βοήθεια ελίκων παρόμοιων μ' αυτές του αμπελιού. 
Φύλλα παλαμόλοβα με λευκές νευρώσεις και την κάτω πλευρά πιο ανοιχτόχρωμη. 
Άνθη κιτρινοπράσινα με σκούρες νευρώσεις και καρπός ράγα κόκκινη. Στα θηλυκά φυτά οι ταξιανθίες δεν έχουν πάνω από 1-2 άνθη. 
Φυτό δηλητηριώδες που προτιμά φράχτες και θαμνώνες.
Ανθίζει από τον Φεβρουάριο

Ετυμολογία:
Bryonia > βρύω πληθαίνω, παράγω σε αφθονία - αναφέρεται στην ταχεία ανάπτυξη του φυτού = Βρυωνία (αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη).
cretica > Κρήτη.

===>> Η Bryonia  dioica είναι φυτό πολύ παρόμοιο, αλλά ξεχωρίζει εύκολα από τα χωρίς λευκές νευρώσεις φύλλα.

Ο Διοσκουρίδης αναφέρει δύο είδη βρυωνίας και περιγράφει ως εξής:

*** «ἄμπελος λευκή· οἱ δὲ βρυωνίαν, οἱ δὲ ὀφιοστάφυλον, οἱ δὲ χελιδόνιον, οἱ δὲ ‹μάδον ἢ› μήλωθρον ἢ ψίλωθρον ἢ ἀρχέζωστιν ἢ ἄγρωστιν ἢ κέδρωστιν καλοῦσι. ταύτης τὰ κλήματα καὶ τὰ φύλλα καὶ αἱ ἕλικες ὅμοια τῇ ἡμέρῳ ἀμπέλῳ, δασύτερα δὲ πάντα· καὶ ἐμπλέκεται τοῖς παρακειμένοις θάμνοις ἐλλαμβανομένη ταῖς ἕλιξι· καρπὸν δὲ ἔχει βοτρυώδη, πυρρόν, ᾧ ψιλοῦται τὰ δέρματα. ταύτης οἱ ἀσπάραγοι κατὰ τὴν πρώτην ἐκβλάστησιν ἑφθοὶ ἐσθίονται, οὔρησιν καὶ κοιλίαν κινοῦντες».

*** «ἄμπελος μέλαινα, ἣν ἰδίως βρυωνίαν ὀνομάζουσί τινες, οἱ δὲ Χειρώνιον ἄμπελον· φύλλα ἐστὶ κισσῷ ὅμοια, μᾶλλον δὲ πρὸς τὰ τῆς μίλακος, καὶ οἱ καυλοὶ ‹δέ›· μείζονα δὲ ταῦτα. ἐλλαμβάνεται δὲ καὶ αὕτη τῶν δένδρων ταῖς ἕλιξι· καρπὸς δὲ βοτρυώδης, χλωρὸς κατ' ἀρχήν, πεπανθεὶς δὲ μέλας γίνεται· ῥίζα μέλαινα ἔξωθεν, ἔνδοδεν δὲ πυξοειδής».