Οι φίλοι του μπλοκ

Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου 2014

Viola graeca

Χελμός 12/06/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Viola graeca, (W.Becker) Halácsy 1908, είναι ενδημική της Στερεάς Ελλάδας( Παρνασσός, Γκιώνα, Βαρδούσια, Καλλιακούδα, Τυμφρηστός) και της Πελοποννήσου (Ταΰγετος, Πάρνωνας, Ζήρεια, Χελμός). 
Βιότοπος: βραχώδεις εξάρσεις σε λιβάδια, βράχοι σε αλπικά και υποαλπικά ενδιαιτήματα σε υψόμετρα 1700-2300 μ.
Πολυετές φυτό με λείους ή αραιά τριχωτούς βλαστούς, ύψους 5-20 εκ.
Φύλλα ωοειδή, τα ανώτερα λογχοειδή-γραμμικά. Τα φύλλα σταδιακά μειώνονται προς την βάση.
Στεφάνη μεταβλητή σε σχήμα και χρωματισμό. Άνθη κίτρινα ή ιώδη ή συνδυασμός τους. Τα πλευρικά πέταλα κατευθύνονται προς τα πάνω ή εξαπλώνονται οριζόντια.
Ανθίζει Μάιο - Αύγουστο.
Ετυμολογία:
Viola < δάνειο από κάποια μεσογειακή γλώσσα. Ελληνικά: ίον (< ιώδες χρώμα, κλπ). 

Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου 2014

Tragopogon porrifolius subsp. eriospermus

Κέα 10/04/2011
φωτογραφίες Ρένα Καρακατσάνη

Ο Tragopogon porrifolius subsp. eriospermus [(Ten.) Greuter 2007] είναι πολύμορφο είδος με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: μεσογειακά λιβάδια, πετρώδεις πλαγιές, ακαλλιέργητοι αγροί, καλλιέργειες.
Στιβαρό φυτό με πλατιά, γραμμοειδή φύλλα, περίβλαστα.
Κεφάλια με πολλά ανθίδια, ρόδινα ή ιώδη και βράκτια οξύληκτα. Μετά την άνθιση τα βράκτια κλείνουν και ξανανοίγουν για να απελευθερώσουν τα φτερωτά καρπίδια.
Ανθίζει από τον Μάρτιο.

Ετυμολογία:
Tragopogon < τράγος + πώγων - από την μορφή του πάππου = Τραγοπώγων (αρχαίο όνομα από τον Διοσκουρίδη).
porrifolius < porrum (πράσο) + folium φύλλο = πρασόφυλλος.
eriospermus < έριον + σπέρμα = εριόσπερμος.



Ramonda nathaliae

Πάικο 06/06/2004
φωτογραφίες Ζήσης Αντωνόπουλος

Η Ramonda nathaliae (Pančić & Petrovič 1882) είνα βαλκανικό ενδημικό Σερβία, Ελλάδα), είδος παλαιογεωγραφικό που διασώθηκε από την εποχή των παγετώνων. Στην Ελλάδα ευδοκιμεί σε σε όρη της Δυτικής Μακεδονίας (Βέρμιο, Βόρας, Πάϊκο, Πίνοβο, Τζένα).
Περιγράφηκε από την Νις της Σερβίας.
Βιότοπος: σκιερές σχισμές ασβεστολιθικών βράχων με υποτροπικό κλίμα, σε υψόμετρα 700-1800
Είναι παρόμοια με την επίσης παλαιογεωγραφική Ramonda serbica αλλά έχει λίγο μεγαλύτερα άνθη, διαφορετικά φύλλα και άλλο χρώμα ανθήρων. 
Ανθίζει Απρίλιο και Μάιο.

Ετυμολογία:
Ramonda < αφιερωμένο στον Louis-François Èlisabeth Ramond (1753-1827), Γάλλο γιατρό, βοτανικό και γεωλόγο. Εξερεύνησε τα Πυρηναία, όπου και βρήκε το πρώτο από τα 5 ευρωπαϊκά είδη (Ramonda myconi, Rchb. 1831) της οικογένειας GESNERIACEAE, το μόνο εκτός Βαλκανίων.
nathaliae < αφιερωμένο στην (τότε) βασίλισσα Ναταλία (1859-1941) της Σερβίας.



Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου 2014

Ramonda serbica

φαράγγι Αώου 14/05/2006
φωτογραφίες Ζήσης Αντωνόπουλος

Το 1872 ο Σέρβος βοτανικός Ιωσήφ Πάντσιτς (Josip Pančić) ανακάλυψε στο όρος Ρτάνγι, κοντά στην πόλη Νις της νότιας Σερβίας ένα φυτό που είχε σωθεί από την εποχή των παγετώνων. Τα λουλούδια του έχουν την μορφή κυπέλλου, με χρώματα ρόδινο και βιολετί. Περιγράφηκε το 1974 και του δόθηκε το όνομα Ramonda serbica.
Πρόκειται για παλαιοενδημικό της Βαλκανικής, υπολειμματικό της Τριτογενούς περιόδου, που διασώθηκε από την εποχή των παγετώνων και εξαπλώνεται στην Σερβία, το Μαυροβούνιο, το Κοσσυφοπέδιο, την Σέβερνα Μακεντόνιγια, την Αλβανία και την Ελλάδα. 
Στην χώρα μας φύεται στην  Ήπειρο και την Δυτική Μακεδονία  σε υγρές πετρώδεις θέσεις στα βουνά Τύμφη, Τραπεζίτσα, Μιτσικέλι και Βαρνούς, ενώ είναι αρκετά διαδεδομένη στο φαράγγι του Βίκου.
Βιότοπος: ασβεστολιθικές πλαγιές και βράχοι, σε δασικές περιοχές και σε υψόμετρα 400 έως τα 1750 μέτρα.
Πολυετές φυτό που σχηματίζει ρόδακα.
Φύλλα σχεδόν ωοειδή, ακανόνιστα και ενίοτε βαθιά χαραγμένα ή οδοντωτά.
Βλαστοί 5-12 εκ., αρκετοί σε κάθε ρόδακα.
Άνθη ιώδη ή ροδο-ιώδη.
Ανθίζει από τα τέλη Απριλίου μέχρι τις αρχές Ιουνίου.

Περιλαμβάνεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (2009) με τον χαρακτηρισμό Τρωτό (VU).

Ετυμολογία:
Ramonda < γένος αφιερωμένο στον Louis-François Èlisabeth Ramond (1753-1827), Γάλλο γιατρό, βοτανολόγο και γεωλόγο. Εξερεύνησε τα Πυρηναία, όπου και βρήκε το πρώτο από τα 5 ευρωπαϊκά είδη (Ramonda myconi, Rchb. 1831) της οικογένειας GESNERIACEAE, το μόνο εκτός Βαλκανίων.
serbica < Σερβία.



Τρίτη 25 Φεβρουαρίου 2014

Tephroseris integrifolia subsp. aucheri

Βόρας 10/07/2009
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Tephroseris integrifolia subsp. aucheri [(DC.) B. Nord. 1978) είναι φυτό των Βαλκανίων και της Ανατολίας. Στην Ελλάδα φύεται στην βόρεια χώρα.
Βιότοπος: ορεινά και υποαλπικά λιβάδια, ξέφωτα δασών σε υψόμετρα 1000 - 2100 μ.
Άνθιση από τον Μάιο.

Ετυμολογία:
Tephroseris < τεφρός, σταχτής + séris (ραδίκι) ==> από την χνοώδη εμφάνιση του φυτού.
integrifolia < ínteger ακέραιο, ολόκληρο + folium φύλλο.
aucheri < προς τιμήν του Γάλλου φαρμακοποιού και βοτανικού Pierre Martin Remi Aucher-Éloy (1792-1838).



Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου 2014

Hypericum olympicum

Βέρμιο 11/07/2009
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Hypericum olympicum (L. 1753) είναι φυτό των Βαλκανίων και της Ανατολίας, με ευρεία εξάπλωση στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Βιότοπος: βραχώδη ενδιαιτήματα σε ηλιόλουστες θέσεις και σε υψόμετρα 0-1800 μ.
Πολυετές γλαυκό φυτό με ξυλώδη βάση και πολλούς αδιακλάδιστους βλαστούς ύψους ύψους 30-60 εκ. Φύλλα ελλειπτικά έως επιμήκη.
Άνθη 1-5 (9) με χρυσοκίτρινα πέταλα.
Άνθιση: Μάιος - αρχές Αυγούστου.

Ετυμολογία: 
Hypericum < υπέρ + εικών ==> ίσως λόγω της παρουσίας μαύρων αδένων, παρόμοιων με ένα κέντημα, που υπάρχουν στα λουλούδια πολλών ειδών αυτού του γένους.
olympicum < Όλυμπος (της Βιθυνίας στην Μικρά Ασία) ==> επειδή περιγράφηκε με υλικό από αυτό το βουνό.

Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 2014

Polygala anatolica

Φαλακρό 12/07/2009
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Polygala anatolica (Boiss. & Heldr. 1854) είναι ευρασιατικό φυτό με εξάπλωση στην Ελλάδα στην Μακεδονία.
Βιότοπος: λιβάδια σε υψόμετρα 700-1700 μ.
Ανθίζει από τον Μάρτιο και όλο το καλοκαίρι.

Ετυμολογία:
Polygala < πολύ + γάλα - επειδή πιστεύεται ότι ως ζωοοτροφή ευνοεί την παραγωγή γάλακτος.
anatolica < Ανατολή.

Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου 2014

Viola doerfleri

Βόρας 04/06/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Viola doerfleri (Degen 1897) είναι ενδημική του Βόρα (πιθανώς και από τις δυο πλευρές των συνόρων). Περιγράφηκε από την κορφή Καϊμακτσαλάν.
Βιότοπος: αμμώδη πλατώματα και σχισμές βράχων σε υψόμετρα 1800-2500 μ.
Πολυετές φυτό, κοντόχοντρο, πυκνόφυτο, 5-12 εκ. Στελέχη μικρά φυλλώδη.
Φύλλα ωοειδή-επιμήκη, τα ανώτερα επιμήκη.
Άνθη ιώδη-βιολετιά με κίτρινο κέντρο και σκούρες ραβδώσεις
Ανθίζει Ιούνιο - Αύγουστο.

Ετυμολογία:
Viola < viola, δάνειο από κάποια μεσογειακή γλώσσα. Ελληνικά: ίον (< ιώδες χρώμα, κλπ). 
doerfleri < αφιερωμένη στο Αυστριακό βοτανικό Ignaz Doerfler (Dörfler, 1866-1950).


Πέμπτη 20 Φεβρουαρίου 2014

Viola albanica

Σμόλικας 30/07/2011
φωτογραφία Ζήσης Αντωνόπουλος

Η Viola albanica Halácsy 1900 είναι ενδημικό της ΒΔ Ελλάδας και της Αλβανίας. Αν και περιγράφηκε με συλλογές από τον Σμόλικα, κοντά στην Κόνιτσα, ονομάστηκε «αλβανική», ίσως γιατί η Ήπειρος δεν είχε ακόμα απελευθερωθεί.
Φύεται στην Βόρεια Πίνδο, σε Μαυροβούνι, Μηλέα, Γκαμήλα, Σμόλικα, Βασιλίτσα, Γράμμο.
Βιότοπος: σερμπετινικά και σχιστολιθικά εδάφη, σε υψόμετρα 1650-2500 μ.
Μοιάζει στην μορφή ανάπτυξη με τη Viola striis-notata του Ολύμπου αλλά διαφέρει στα κάτω φύλλα που είναι οδοντωτά-επιμήκη προς επιμήκη-σπατουλοειδή.
Η στεφάνη είναι είναι σκούρα-ιώδης και στις κορυφές κόκκινη-βιολετί.
Ανθίζει Ιούνιο - Αύγουστο.

Ετυμολογία:
Viola < viola (latin.) δάνειο από κάποια μεσογειακή γλώσσα. Ελληνικά: ίον (< ιώδες χρώμα, κλπ). 
albanica < Albania = αλβανική.





Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 2014

Lycium schweinfurthii

Ηρακλειά 22/05/201
φωτογραφία Γιάννης Γαβαλάς

Το Lycium schweinfurthii (Dammer 1912) είναι μεσογειακό. Εξαπλώνεται στις ακτές της Βόρειας Αφρικής, της Σικελίας, του Αιγαίου, της Κύπρου και της Παλαιστίνης. Στην Ελλάδα φύεται στο Νότιο Αιγαίο: Κυκλάδες, Δωδεκάνησα, Κρήτη.
Βιότοπος: βραχώδεις και αμμώδεις παράκτιοι βιότοποι σε υψόμετρα 0-100 μ.
Φυτό φυλλοβόλο, με μακριά κλαδιά, περίπλοκα διακλαδισμένο, πολύ ακανθώδες με αγκάθια ανθεκτικά και άκαμπτα. 
Άνθη μοναχικά ροζ ή λιλά.

Άνθιση: Απρίλιος - Ιούνιος.
Lycium < Λυκία, αρχαία περιοχή της Μικράς Ασίας
schweinfurthii < αφιερωμένο στον Γερμανό βοτανικό και γεωγράφο Georg August Schweinfurth (1836–1925).



Τρίτη 18 Φεβρουαρίου 2014

Mandragora officinarum

Κάστρο Ρεθύμνου 31/01/2011
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Ο μανδραγόρας (Mandragora officinarum L., 1753) είναι ένα ισχυρά δηλητηριώδες φυτό με πολλές ιστορίες στην μαγεία, την μυθολογία, την φαρμακευτική, την ιατρική και την γλωσσολογία. Είναι ένα φυτό κοινό στη Νότια Ελλάδα και τα νησιά.
Φύεται σε πετρώδεις θέσεις και χέρσα χωράφια. Τα φύλλα είναι πολύ μεγάλα, μακρόστενα και σχηματίζουν ρόδακα. Από το κέντρο του ρόδακα αναπτύσσονται τα μικρά κυανοΐώδη άνθη με εμφανείς νευρώσεις σαν φλέβες.
Οι καρποί του είναι κίτρινες ράγες σε σχήμα μικρού μήλου, ένα χαρακτηριστικό που οδήγησε τον Διοσκουρίδη να ονομάσει το φυτό «αντίμηλον». Το συναντάμε φυτρωμένο, ανθισμένο ή καρπισμένο στην μεγαλύτερη διάρκεια του έτους με εξαίρεση το καλοκαίρι. 
Η ρίζα του μανδραγόρα είναι σαρκώδης, μεγάλη, κάθετη, διχαλωτή από ένα σημείο και ανθρωπόμορφη σύμφωνα με την λαϊκή παρατηρητικότητα. Με την χαρακτηριστική ανθρωπόμορφη ρίζα του πέρασε από τα πανάρχαια χρόνια στον χώρο της μαγείας.
Η ρίζα του μανδραγόρα περιέχει ατροπίνη, υοσκυαμίνη, σκοπολαμίνη, μανδραγορίνη που είναι ισχυρές κατευναστικές ουσίες. Έτσι θεωρείται από τα περισσότερο τοξικά φυτά της ελληνικής χλωρίδας. Έχει πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες (είναι και ομοιοπαθητικό) αλλά δεν χρησιμοποιείται πολύ από την λαϊκή ιατρική (που είναι συνέχεια της αρχαίας) και για την ισχυρή τοξικότητά του αλλά και διότι το ξερίζωμά του έχει συνδεθεί με ένα σωρό δεισιδαιμονίες και μαγικές πρακτικές.

Ετυμολογία:
Mandragora < από το περσικό όνομα mardum guis (= φυτό του ανθρώπου), που πέρασε σε άλλες γλώσσες // από το όνομα κάποιου αρχαίου γιατρού, ο οποίος φαίνεται ότι έκανε εκτεταμένη χρήση του φυτού και είχε επιτυχίες
officinarum < offícina, μεσαιωνικό εργαστήριο για παρασκευή φαρμάκων και αρωμάτων = φαρμακευτικό.


Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 2014

Silene corinthiaca

Ποικίλο όρος 01/05/2013 Αττική
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Silene corinthiaca (Boiss. & Heldr. 1888) είναι ενδημική Πελοποννήσου, Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας, Εύβοιας και Κυκλάδων (Αμοργός).
Βιότοπος: παρυφές δρόμων, ελαιώνες, φρύγανα, ανοίγματα δασών, πετρώδεις θέσεις, σε υψόμετρα μέχρι 700 μέτρα.
Πόα με ύψος έως μισό μέτρο, με διακλαδισμένους κολλώδεις βλαστούς.
Βιότοπος: παρυφές δρόμων, ελαιώνες, φρύγανα, ανοίγματα δασών, πετρώδεις θέσεις, σε υψόμετρα μέχρι 700 μέτρα
Άνθη: λευκά έως απαλά ρόδινα, με έντονες πορφυρές νευρώσεις.
Άνθιση: Απρίλιος - Ιούνιος.

Ετυμολογία:
Silene < Silenus (λατιν.) < Σειληνός = Σιληνή
corinthiaca < Κόρινθος

Σάββατο 15 Φεβρουαρίου 2014

Nymphoides peltata

Κερκίνη 06/06/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Nymphoides peltata [(S. G. Gmel.) Kuntze 1891] είναι υδρόβιο φυτό με μεγάλη εξάπλωση στην Ευρασία, Στην Ελλάδα το βρίσκουμε σε υγρότοπους της Στερεάς Ελλάδας, Ηπείρου, Μακεδονίας και Θράκης.
Ετυμολογία:
Nymphoides <Nymphaea (νούφαρο) < Νύμφη + είδος. Νυμφοειδής, επειδή μοιάζει με Nymphaea (νούφαρο).
Nymphaea < Νύμφη. Οι Νύμφες ήταν νεαρές γυναίκες, θεϊκής καταγωγής, που συνόδευαν την Άρτεμη στην άγρια φύση. Επέζησαν στην νεότερη λαϊκή μας παράδοσης ως «νεράιδες».
peltáta < πέλτη, μικρή ελαφριά ασπίδα (εξ ου και οι ελαφρά οπλισμένοι πελταστές) σε σχήμα ημισελήνου ==> Λόγω της παρουσίας φύλλων (ή οργάνων) με την εμφάνιση μικρής ασπίδας.

Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου 2014

Parnassia palustris

Οίτη 26/07/2008
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Parnassia palustris (L. 1753) έχει ευρεία εξάπλωση στην Ευρασία και την Μεσόγειο.
Το ενδιαφέρον της είναι ότι ο Λινναίος για το γένος της διάλεξε το όνομα του Παρνασσού, το βουνό που θεωρείται από την Ελληνική μυθολογία ιερό για τον θεό Απόλλωνα και έδρα των Μουσών (επομένως της ομορφιάς και της χάρης). Έτσι, με το όνομα αυτό αναφέρεται στην ευχάριστη όψη αυτού του φυτού και του ορεινού περιβάλλοντος που ευδοκιμεί.
Είναι είδος των ορεινών οικοτόπων γλυκού νερού και φύεται άφθονη στα ορεινά ρέματα και τα ρυάκια που διατρέχουν τα χιονολίβαδα των βουνών της ηπειρωτικής Ελλάδας.
Ετυμολογία:
Parnassia < Παρνασσός.
palustris < pálus, palúdis, έλος = ελοχαρής, ελώδης.

Πέμπτη 13 Φεβρουαρίου 2014

Colutea arborescens subsp. arborescens

λίμνη Δόξα 01/11/2008 ορεινή Κορινθία
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Colutea arborescens (L. 1753) subsp. arborescens είναι ευρωπαϊκό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: θαμνώνες και διάκενα δασών, μακκία βλάστηση σε υψόμετρα 0-1200 (-1700) μ.
Φυλλοβόλος θάμνος ύψους 1,5-3 μ. Φυλλάρια 2-5 ζεύγη, ελλειπτικά.
Άνθη 2-6 κίτρινα μα λεπτά κόκκινα σημάδια.
Άνθιση: Απρίλιος - Ιούλιος.

Ετυμολογία:
Colutea < κολουτέα (φυτό που αναφέρει ο Θεόφραστος).
arborescens < arbor δέντρο = δενδροειδής.

«Ἴδιον δὲ καὶ ἡ κολουτέα περὶ Λιπάραν· δένδρον μὲν εὐμέγεθες, τὸν δὲ καρπὸν φέρει ἐν λοβοῖς ἡλίκον φακόν, ὃς πιαίνει τὰ πρόβατα θαυμαστῶς.» Θεόφραστος

Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου 2014

Podospermum roseum subsp. roseum

Βόρας 11/07/2009
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Podospermum roseum subsp. roseum [(Waldst. & Kit.) Gemeinholzer & Greuter 2006]  είναι ευρωπαϊκό φυτό, με εξάπλωση στην χώρα μας σε Στερεά Ελλάδα, Πίνδο και Δυτική Μακεδονία.
Βιότοπος: υγρά λιβάδια, βραχώδεις θέσεις στην αλπική ζώνη, σε υψόμετρα πάνω από 2400 μ.
Πολυετές φυτό με ρίζωμα πυκνά ινώδες στην κορυφή.
Βλαστός έως 70 εκ., μερικές φορές διακλαδισμένος.
Άνθη πορφυρά.
Ανθίζει Μάιο - μέσα Ιουλίου

Ετυμολογία:
Podospermum < πους, ποδός + σπέρμα ==> από την ορφή των αχαινίων.
roseum < rosa (ρόδο), τριαντάφυλο = ροδόχρωμο, ρόδινο, ροζ.




Persicaria amphibia (Polygonum amphibia)

Κερκίνη 06/06/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Persicaria amphibia [(L.) Delarbre 1800] είναι ευρωσιβηρικό υδρόβιο φυτό. Στην Ελλάδα η κύρια εξάπλωσή του είναι στην βόρεια χώρα. Επίσης, αναφέρεται το 1995 από την Ικαρία και την λίμνη Στυμφαλία της Κορινθίας.
Συνώνυμο: Polygonum amphibia
Βιότοπος: λίμνες και οικότοποι γλυκού νερού, σε υψόμετρα (20-) 300-1000 μ..
Πολυετές ριζωματώδες φυτό, με επιπλέοντα φύλλα, σε βάθη 20-100 μ.
Ανθοταξίες μοναχικές, ροζ.
Άνθιση: Μάιος - Αύγουστος.

Ετυμολογία:
Persicaria < malus persica, ροδάκινο ==> επειδή τα φύλλα πολλών ειδών αυτού του γένους μοιάζουν με της ροδακινιάς.
amphibia = αμφίβια.

Τρίτη 11 Φεβρουαρίου 2014

Daphne oleoides

Βέρμιο 11/07/2009
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Daphne oleoides (Schreb. 1766) είναι μεσογειακό φυτό, με μεγάλη εξάπλωση στην Ελλάδα.
Η επιστημονική ονομασία του γένους Daphne, δημιουργεί σύγχυση στην Ελλάδα αφού, από τα αρχαία χρόνια, δάφνη ονομάζεται αυτή, που κακώς, ο Lenaeus βάφτισε Laurus nobilis
Βιότοπος: αλπικές, ορεινές, βραχώδεις περιοχές, σε θαμνότοπους και ανοιχτά δάση, σε υψόμετρα (200) 900-2100μ.
Θάμνος με σαρκώδη, ωοειδή φύλλα.
Άνθη λευκά, εύοσμα με 4 μακρείς οξύληκτους λοβούς που φύονται ανά 3 έως 6 σε επάκριες κεφαλιόμορφες δέσμες.
Ανθίζει Μάιο - Ιούλιο.

Ετυμολογία:
Daphne < δάφνη ==> ό νομα που έδωσε αυθαίρετα ο Λινναίος σε φυτά που δεν έχουν σχέση με την δάφνη, επειδή τα φύλλα τους μοιάζουνε με της δάφνης (στην οποία έδωσε το λατινικό όνομα Laurus).
oleoides < olea (< ελαία) + είδος = ελαιοειδής.

Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 2014

Papaver hybridum

Ζήρεια  09/05/2012

Η παπαρούνα Papaver hybridum L 1753 είναι ευρωασιατικό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα. Φύεται σε λιβάδια, παλιά χωράφια και άκρες δρόμων. Ανθίζει την άνοιξη, σε υψόμετρα μέχρι 1000 μ.

Σάββατο 8 Φεβρουαρίου 2014

Morina persica

Οίτη 26/07/2008
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Morina persica (L. 1753) είναι ένα αγκαθωτό φυτό ευρέως διαδεδομένο στην Κεντρική και Δυτική Ασία, από τα Ιμαλάια και δυτικότερα. Η Ελλάδα αποτελεί το δυτικότερο όριο της εξάπλωσής του.
Έχει σποραδική εξάπλωση στα περισσότερα βουνά της ηπειρωτικής Ελλάδας και της Ρούμελης και φθάνει νότια έως τον Ταΰγετο. Απουσιάζει από τα νησιά.
Θεωρείται απειλούμενο είδος και προστατεύεται από την ελληνική νομοθεσία (Π.Δ. 67/81).
Στην βάση του έχει έναν αγκαθωτό ρόδακα, από τον οποίο ξεπηδάει ένας ψηλός βλαστός που ξεπερνάει το μέτρο
Τα άνθη βγαίνουν σε δέσμες των 4-6 και ποικίλουν από ροζ σε λευκό.
Ανθίζει το καλοκαίρι στην ορεινή ζώνη.
Ετυμολογία:
Morina < αφιερωμένη στον Γάλλο βοτανικό Louis Pierre Morin (1636-1715).
persica < Περσία = περσική.


Χελμός 12/06/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

υδατογραφία του Bauer από την Flora Graeca


Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου 2014

Polygala nicaeensis subsp. tomentella

Πάρνηθα 31/05/2011
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Polygala nicaeensis (Koch 1835) subsp. tomentella [(Boiss.) Chodat 1889] είναι ενδημικό της Στερεάς Ελλάδας, Εύβοιας και Δυτικής Μακεδονίας.
Βιότοπος: ξηρά, ποώδη και πετρώδη εδάφη.
Πολυετής πόα με ξυλώδη βάση και πυκνά χνουδωτό - τριχωτό βλαστό, ύψους 10-40 εκατοστών. Φύλλα γραμμοειδή με πυκνό τρίχωμα.
Άνθη: ρόδινα - γαλαζωπά που σχηματίζουν χαλαρό βότρυ.
Άνθιση: Απρίλιος - Μάιος.

Ετυμολογία
Polygala < πολύ + γάλα - επειδή πιστεύεται ότι ως ζωοτροφή ευνοεί την παραγωγή γάλακτος.
nicaeensis < Νίκαια, αποικία της Μασσαλίας στην Νότια Γαλλία, σήμερα γαλλικά Nice (Νις).
tomentella < υποκοριστικό του tomentus (λατιν.) χνούδι.

Πέμπτη 6 Φεβρουαρίου 2014

Lamium garganicum subsp. striatum

Πάρνηθα 28/03/2013
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Το Lamium garganicum subsp. striatum [(Sm.) Hayek 1929] είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Πολυετές φυτό, με ύψος 10-40 εκ., πολύκλαδο, που μπορεί να πάρει θαμνώδη μορφή.
Φύλλα καρδιοειδή, οδοντωτά με μακρύ μίσχο.
Βιότοπος: βραχώδη ενδιαιτήματα, εποχιακά υγρές θέσεις, σε υψόμετρα 200-1600 (-2400) μ.
Άνθη πολλά με σωλήνα πολύ μακρύτερο από τον κάλυκα, λευκά ή ροζ, με ρόδινες ραβδώσεις και στίγματα.
Ανθίζει από τον Απρίλιο.

Ετυμολογία:
Lamium < lamium φυτό που αναφέρει ο Πλίνιος από πιθανή λατινικοποίηση της ελληνικής λέξης «λαιμός» ==> το όνομα αναφέρεται στον σωληνίσκο της στεφάνης.
garganicum < Gargano, ακρωτήριο της Απουλίας στην Νότια Ιταλία = του Γκάργκανο
striatum < strio αύλακα, ράβδωση, ρίγα = ραβδωτό, ριγωτό



Τετάρτη 5 Φεβρουαρίου 2014

Lilium chalcedonicum

Βέρμιο 11/07/2009
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Lilium chalcedonicum (L. 1753) φύεται σε όλη την ηπειρωτική χώρα από τον νότο (Ταΰγετος, Πάρνωνας) έως τον βορρά. Θα ήταν ελληνικό ενδημικό, αν τα φυτά δεν γνώριζαν από σύνορα, κι έτσι φύεται και στην Νότια Αλβανία.
Βιότοπος: ορεινά δάση με μεσογειακή βλάστηση και έλατα.
Φύλλα λογχοειδή-γραμμοειδή, που καλύπτουν όλο τον βλαστό.
Άνθη: μέχρι 7 μεγάλα άνθη με βαριά μυρωδιά και κόκκινο χρώμα, γι’ αυτό και λέγεται «κόκκινος κρίνος». Μια παλιά λαϊκή του ονομασία είναι «τουρκοπούλα», γιατί έμοιαζε με το τουρμπάνι που φορούσαν στο κεφάλι οι Τούρκοι.
Άνθιση: από τον Ιούνιο και μετά.
Ετυμολογία:
Lilium < lilium (λατιν.) < Λείριο (Ιπποκράτης, Θεόφραστος)
chalcedonicum < Χαλκηδόνιο, όρος της Θεσσαλίας.

Τρίτη 4 Φεβρουαρίου 2014

Scilla subnivalis

Βόρας 04/06/2010
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Scilla subnivalis [(Halácsy) Speta 1980] είναι ελληνικό ενδημικό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην στεριανή Ελλάδα.
Βιότοπος: διάκενα δασών, λιβάδια, σε υψόμετρα 400-1900 (2400) μ.
Πολυετές βολβόριζο φυτό με βλαστό κοκκινωπό, όρθιο. Τα φύλλα είναι γραμμοειδή, μέχρι 1 εκ. πλάτος, παράρριζα, μακρύτερα από τον βλαστό και σχεδόν πάντα δύο.
Άνθη έως 1,5 εκ., γαλάζια με μακρείς ποδίσκους σε αραιό βότρυ.
Ανθίζει Μάρτιο - Ιούλιο.

Ετυμολογία:
Scilla < σκίλλα (φυτό που αναφέρουν ο Θεόφραστος και ο Διοσκουρίδης).
subnivalis < sub (υπό, σχεδόν) + nivalis (του χιονιού, επειδή αναπτύσσεται σε μεγάλα υψόμετρα)

Δευτέρα 3 Φεβρουαρίου 2014

Scilla andria

Άνδρος 24/03/2012
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Scilla andria (Speta 1991) είναι ενδημικό φυτό της Άνδρου.
Γεώφυτο που ευδοκιμεί σε μεσογειακά λιβάδια, φρύγανα και θαμνότοπους.
Ανθίζει την άνοιξη
Ετυμολογία:
Scilla < σκίλλα (φυτό που αναφέρουν ο Θεόφραστoς και ο Διοσκουρίδης και που σχετίζεται με την γνωστή σκιλλοκρεμμύδα).
andria < Άνδρος.

«σκίλλα δύναμιν ἔχει δριμεῖαν, πυρωτικήν· πολύχρηστος δὲ γίνεται ὀπτηθεῖσα... τὸ δὲ σπέρμα αὐτῆς λεῖον ἀναλημφθὲν ἐν ἰσχάδι ἢ μέλιτι καὶ βρωθὲν μαλάσσει κοιλίαν. ἔστι δὲ καὶ ἀλεξιφάρμακον ὅλη πρὸ τῶν θυρῶν κρεμαμένη.» (Διοσκουρίδης)




Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2014

Matthiola tricuspidata

Άνδρος 24/03/2102
φωτογραφίες Νίκος Νικητίδης

Η Matthiola tricuspidata [(L.) R. Br. 1812] είναι μονοετές φυτό με βλαστούς ποώδεις, όρθιους ή έρποντες. Φύλλα χνουδωτά, πτεροχιδή με λοβούς στρογγυλούς. Άνθη μέχρι 15 εκατοστά, ρόδινα ή βιολετιά, πιο ανοιχτόχρωμα στο κέντρο. 
Είναι μεσογειακό φυτό με πλατιά εξάπλωση σε όλη την παραλιακή Ελλάδα. 
Φύεται σε παράκτια ενδιαιτήματα. 
Ανθίζει από τα τέλη Ιανουαρίου, ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος της περιοχής.

Ετυμολογία:
Matthiola < το γένος Matthiola είναι αφιερωμένο στον Ιταλό γιατρό Pierandrea Mattioli (Matthiolus) † 1577. 
tricuspidata < tris (tris) + cuspis, -idis (αιχμή, ακίς) = με τρεις αιχμές, τρικέρατη, τρίδοντη ==> Το όνομα οφείλεται στο κεράτιο, που περικλείει τους καρπούς, και έχει τρία εξογκώματα σε σχήμα κεράτων.


Άνδρος 24/03/2102



Σάββατο 1 Φεβρουαρίου 2014

Hypecoum imberbe

Αρτεμίσιο 09/01/2010 
φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Το Hypecoum imberbe (Sm. 1806) είναι μεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα εκτός Κρήτης και Ιονίων Νήσων. 
Περιγράφηκε από την Κύπρο και μία υδατογραφία του Bayer περιλαμβάνεται στην Flora Graeca.
Βιότοπος: βοσκότοποι, ζιζάνιο σε χωράφια, αμπελώνες και κήπους σε υψόμετρα 0-400 μ.
Ετήσιο φυτό, διακλαδισμένο από την βάση, ύψους 10-30 εκ.
Ταξιανθία χαλαρή με 2-10 κιτρινο-πορτοκαλί άνθη.
Άνθιση: τέλη Μαρτίου - μέσα Μαΐου.

Ετυμολογία:
Hypecoum < υπήκοον (φυτό που αναφέρει ο Διοσκουρίδης για τις ναρκωτικές ιδιότητες).
imberbe < πρόθεμα in (χωρίς) + barba (γενειάδα) = χωρίς τρίχωμα.