Paeonia mascula subsp. hellenica

Πάρνηθα 19/04/2013 

φωτογραφία Νίκος Νικητίδης

Η Paeonia mascula [(L.) Miller 1768] subsp. hellenica (Tzanoydakis 1977) είναι ενδημική της Στερεάς Ελλάδας, Πελοποννήσου και Ανατολικού Αιγαίου.

Το φυτό οφείλει το όνομά του στον μυθικό Παίωνα, μαθητή του γιατρού των θεών Ασκληπιού, ο οποίος θεράπευσε ένα τραύμα του Πλούτωνα που του είχε προκαλέσει ο Ηρακλής. Ο Ασκληπιός σκότωσε τον μαθητή του από φθόνο, αλλά ο Πλούτων τον μεταμόρφωσε στο άνθος που πήρε το όνομά του. Εξ άλλου, η λέξη «παιάν», που υποδηλώνει δοξαστικό ύμνο, απευθυνόταν αρχικά στον Απόλλωνα Παιάνα ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για κάποια θεραπεία με το φυτό.

Οι παιωνίες είναι από τα ωραιότερα φυτά της ελληνικής φύσης. Ήταν γνωστές από την αρχαιότητα για την ομορφιά των ανθέων τους και για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες.

Κατά τον Διοσκουρίδη, το φυτό θεωρείται αντίδοτο στους πυρετούς, τις δηλητηριάσεις και τη μαγεία. Κατά τον Πλίνιο, είναι εμμηναγωγό, κατάλληλο για τις παθήσεις των νεφρών, των εντέρων, τους κολικούς, τα δαγκώματα των φιδιών και, επί πλέον, διώχνει τους εφιάλτες. 

Η συλλογή του φυτού συνοδευόταν από παράξενες δοξασίες. Σύμφωνα με τον Θεόφραστο, οι ρίζες έπρεπε να συλλέγονται την νύχτα, αλλιώς ο συλλέκτης κινδύνευε να υποστεί την επίθεση δρυοκολάπτη και να απωλέσει την όρασή του. Η πρόληψη αυτή επέζησε έως τον 17ο αιώνα.

Στη σύγχρονη ιατρική η παιωνία θεωρείται ότι έχει αναλγητικές και ηρεμιστικές ιδιότητες.

Βιότοπος: δολίνες, διάκενα δασών ελάτης ή καστανιάς, θαμνότοποι σε μεσαία και μεγάλα υψόμετρα

Άνθη: μεγάλα και πάλλευκα.

Άνθιση: Απρίλιος - Ιούνιος.

Ετυμολογία

Paeonia < παιωνία < Παίων (το όνομα παιωνία το έδωσε ο Θεόφραστος προς τιμήν του Παίωνος, μυθικού ιατρού των Ελλήνων θεών που μετατράπηκε σε λουλούδι από τον Πλούτωνα.)

masculua = αρρενωπή, αρσενική ==> λόγω της ευρωστίας του φυτού.

hellenica < Ελλάς (Hellas).

Όχη 28/04/2009 Εύβοια

φωτογραφία Στάθης Τσεκούρας

Σαγγιάς 17/04/2010 Μάνη

φωτογραφία Γιάννης Κοφινάς